Từ cao tốc đến siêu tốc
Ông Nguyễn Văn Danh, chủ chiếc tàu cao tốc Lý Sơn - tàu cao tốc duy nhất còn đang hoạt động tại tuyến Sa Kỳ - Lý Sơn ngậm ngùi: “Tàu cao tốc chậm hơn nên không thể cạnh tranh nổi với tàu siêu tốc, dù giá vé tàu cao tốc hiện nay khoảng 100.000 đồng/khách/lượt, thấp hơn từ 40.000 - 60.000 đồng/khách lượt so với tàu siêu tốc”.
Theo lời kể của ông Danh, trước kia việc vận tải khách ở tuyến này chủ yếu là tàu vỏ gỗ. Vào năm 2005, Quảng Ngãi đã đóng mới và đưa vào hoạt động chiếc tàu vỏ sắt cao tốc đầu tiên mang tên Lý Sơn. Đến cuối năm 2014, đảo Lý Sơn được nối mạng lưới điện quốc gia, lượng khách ra đảo tăng đột biến. Nhiều doanh nghiệp ở Lý Sơn tập trung vốn lớn, đóng mới tàu cao tốc, nâng tổng lượng tàu tăng đến 4 lần so với trước đó.
Năm 2017, chiếc tàu siêu tốc đầu tiên của Công ty TNHH MTV Dịch vụ Bến xe Chín Nghĩa chính thức đi vào hoạt động. Chỉ trong khoảng một năm rưỡi, hàng loạt chiếc tàu siêu tốc khác được đưa vào hoạt động với mức đầu tư trên dưới 20 tỉ đồng/tàu. Đến thời điểm này, có 7 tàu siêu tốc đang hoạt động và 2 tàu siêu tốc khác đang chuẩn bị đưa vào hoạt động.
Tàu siêu tốc có thời gian di chuyển giảm phân nửa so với tàu cao tốc (khoảng 35 phút/chuyến), đã hút hết khách của tàu cao tốc. Hàng loạt tàu cao tốc chỉ mới đưa vào hoạt động vài năm, chưa kịp hoàn vốn đã nằm bờ vì ế khách.
Ông Nguyễn Văn Quyển cho biết: “Nhà tôi có 5 tàu, trong đó, có 3 tàu cao tốc và 2 tàu siêu tốc. Bởi cuộc chạy đua này mà hiện tại 3 tàu cao tốc với tổng vốn hơn 34 tỉ đồng đang phải bỏ không”. Không còn cách nào khác là tiếp tục đóng tàu siêu tốc để làm ăn.
Tàu cao tốc của ông Trần Đình Xem với mức đầu tư 15 tỉ đồng cũng đang chỏng chơ ngoài khu neo đậu dù mới đưa vào hoạt động chưa đầy 2 năm. Công ty TNHH MTV Dịch vụ Bến xe Chín Nghĩa cũng có 2 tàu cao tốc trị giá vài chục tỉ đồng nằm bờ sau một thời gian ngắn. Ông Huỳnh Công Trí - Giám đốc Ban quản lý cảng Lý Sơn - cho biết, hiện có 7/8 chiếc tàu cao tốc tuyến Sa Kỳ - huyện đảo Lý Sơn phải neo bờ, 1 chiếc đang “ngắc ngoải” vì ít khách.
Theo các chủ tàu, từ khi mua về và đưa vào hoạt động cho đến lúc bị nằm bờ như hiện nay, tàu nào thu hồi vốn nhiều nhất cũng chỉ vài tỉ đồng, lỗ quá nửa so với số tiền đã bỏ ra. Dù giá rao bán thấp hơn 3 - 5 lần giá đầu tư nhưng vẫn không có người hỏi mua. Còn nâng cấp, cải hoán tàu để nâng công suất là điều không thể. Thỉnh thoảng các chủ tàu lại cho người xuống nổ máy, quét bụi để tàu đỡ hư hỏng và xuống cấp.
“Cuộc chiến” tranh giành khách
Do quá nhiều tàu siêu tốc, nên các chủ tàu phải tìm cách giành khách về cho mình. Trừ các dịp lễ, tết và những ngày cuối tuần, thời gian còn lại số lượng khách từ đất liền ra đảo không nhiều. Bên cạnh phần vé ủy thác cho Ban quản lý Cảng, các chủ tàu phải nhờ vào lực lượng “cò vé” là xe ôm, chủ các khách sạn, nhà nghỉ... ở tại 2 đầu bến bán vé giúp.
Mức chi môi giới cho các chủ nhà khách, xe ôm bán vé là từ 15.000 - 20.000 đồng/vé. Với 7 tàu và số lượt chạy ít nhất là 2 chuyến/ngày/chiếc, với số khách bình quân 70 người/chuyến. Ngoài tiền phí ủy thác bán vé phải trả cho BQL cảng Sa Kỳ và Lý Sơn là 4% trên tổng giá trị của giá vé, số tiền “hoa hồng” mà các chủ tàu phải trả cho “cò vé” mỗi tháng xấp xỉ cả tỉ đồng.
Không những thế, để tranh giành khách, không ít trường hợp “chơi xấu” nhau bằng hình thức bán “phá giá”. “Cách đây không lâu, có một đoàn khách du lịch đăng ký vé tàu tôi để ra tham quan đảo. Thế nhưng lại có tàu khách siêu tốc chạy cùng tuyến đến gạ gẫm nếu đổi lại vé đi tàu của họ, với chiêu giảm giá 20.000 đồng/vé/khách. Đây rõ ràng là cạnh tranh không lành mạnh”, một chủ tàu đưa ra dẫn chứng.
