Tiếp nhận LĐHANT chưa như kỳ vọng, đâu là nguyên nhân?
Số liệu thống kê từ EVNNPC cho thấy: Tính từ thời điểm bắt đầu thực hiện tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thông (LĐHANT) năm 2008 đến hết tháng 10.2020, EVNNPC đang bán điện đến 3.996/4.342 xã, đạt tỷ lệ 92,04%, 6.956.417/7.735.756 hộ gia đình, đạt tỷ lệ 89,93%, với khối lượng quản lý 68.788,84 km đường dây hạ thế, 4.986.394 công tơ 1 pha, 138.804 công tơ 3 pha.
Nói về nguyên nhân Tổng công ty chưa tiếp nhận xong LĐHANT để tổ chức bán điện trực tiếp tới tất cả các khách hàng sử dụng điện trên địa bàn, đại diện EVNNPC cho biết, bên cạnh những Hợp tác xã đủ điều kiện kinh doanh bán điện hợp pháp, hoạt động đang có hiệu quả, không muốn bàn giao sang ngành điện, cũng còn nhiều các hợp tác xã, các đơn vị, tổ chức mua buôn hoạt động không hiệu quả nhưng do vướng mắc về cơ chế, thủ tục hoặc chưa thống nhất về giá trị còn lại của tài sản, giá trị hoàn trả của công trình nên không bàn giao hoặc chưa thể bàn giao.
Cụ thể đối với phần tài sản thuộc dự án REII, hiện tại còn một số địa phương chưa thống nhất được thời gian tính khấu hao công trình từ ngày đưa vào sử dụng đến ngày bàn giao sang ngành Điện quản lý.
Nói về giải pháp để giải quyết các vướng mắc đối tài sản thuộc dự án REII, EVNNPC đã báo cáo EVN và kiến nghị các Bộ, ngành ra văn bản hướng dẫn thủ tục triển khai thực hiện.
Bộ Tài chính cũng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh còn vướng mắc, hướng dẫn việc xác định giá trị tài sản thuộc dự án REII khi bàn giao theo các quy định tại Thông tư số 45/2013/TT-BTC ngày 25.04.2013 và Thông tư liên tịch số 32/2013/TTLT-BTC-BCT ngày 04.12.2013. Tuy nhiên, đến thời điểm này, nhiều địa phương vẫn chưa thống nhất để bàn giao dứt điểm tài sản lưới điện?
Một nguyên do khác lý giải cho sự khó khăn việc EVNNPC chưa tiếp nhận LĐHANT của 100% số xã là vì một số dự án điện, sau khi hoàn thành xây dựng công trình lưới điện, Ban quản lý dự án giải thể, các thành viên trong Ban quản lý chuyển đổi sang công việc khác.
Vì vậy, việc tập hợp hồ sơ để bàn giao rất khó khăn, kéo dài, đặc biệt là hồ sơ cấp đất, hành lang tuyến, báo cáo kiểm toán quyết toán vốn dự án, hồ sơ phê duyệt quyết toán vốn dự án
Ngoài ra, còn có vướng mắc đối với phần tài sản ngoài dự án REII. Theo EVNNPC đó là một số khu vực, để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao của người dân, nhiều Tổ chức kinh doanh điện đã tự đầu tư đường dây trung áp và các trạm biến áp.
Tuy nhiên, Thông tư liên tịch số 06/2001/TTLT/BCN-BTC ngày 23.08.2001 của Bộ Công nghiệp nay là Bộ Công Thương và Bộ Tài chính hướng dẫn giao nhận và hoàn trả vốn lưới điện trung áp nông thôn đã hết hiệu lực vào 31.12.2009.
Hoàn thành tiếp nhận LĐHANT, gỡ khó từ thủ tục pháp lý và chính quyền địa phương
Mặc dù việc tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn còn gặp nhiều khó khăn, song, không thể phủ nhận, chủ trương bàn giao lưới điện phân phối, đặc biệt là LĐHANT cho ngành điện quản lý là một chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước giúp người dân được sử dụng điện với chất lượng đảm bảo hơn, an toàn hơn do lưới điện được đầu tư nâng cấp và người dân sử dụng điện được hưởng giá bán điện theo quy định của Chính phủ và không phải chịu thêm chi phí qua các cấp trung gian.
Tuy nhiên, để hoàn thành việc tiếp nhận LĐHANT, bán điện trực tiếp tới tất cả các khách hàng sử dụng điện, EVNNPC cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương các cấp, của các Sở, ban, ngành địa phương.
Đó là việc kiểm tra, rà soát và yêu cầu các các Hợp tác xã kinh doanh bán điện tại các địa phương bàn giao LĐHANT sang cho ngành điện quản lý, đặc biệt là đối với các Hợp tác xã kinh doanh bán điện không đủ năng lực, hoạt động kinh doanh không hiệu quả.
Hơn thế, điều quan trọng nhất trong việc hoàn thành thực hiện tiếp nhận LĐHANT là việc tháo gỡ khó khăn bất cập về thủ tục pháp lý.
Theo đó, EVNNPC nỗ lực cùng cùng chính quyền địa phương các cấp hoàn thành việc tiếp nhận khi các Bộ, Ngành có liên quan sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn để việc bàn giao, tiếp nhận tài sản lưới điện nông thôn được thuận lợi, đồng thời được chính quyền địa phương, các Hợp tác xã kinh doanh bán điện và nhân dân đồng tình ủng hộ.
EVNNPC cũng như EVN mong muốn các cấp Bộ ngành sớm sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý liên quan: Thông tư số liên tịch số 32/2013/TTLT-BCT-BTC ngày 04.12.2013 của liên Bộ Công Thương, Bộ Tài chính hướng dẫn việc giao nhận và hoàn trả LĐHANT để bổ sung nội dung hướng dẫn việc giao, nhận và hoàn trả vốn đối với lưới điện trung áp.
Trong đó bổ sung nội dung hướng dẫn về thời gian cách tính khấu hao công trình lưới điện từ ngày đưa vào sử dụng đến ngày bàn giao sang ngành Điện quản lý.
Bổ sung cơ chế xác định giá trị thực tế tài sản bàn giao hoan trả đối với những công trình lưới điện do các thành viên Hợp tác xã kinh doanh bán điện, do doanh nghiệp, do người dân đóng góp nhưng khi bàn giao không có hồ sơ hoặc có nhưng không đầy đủ tính pháp lý làm cơ sở để xác định giá trị hoàn trả vốn.
