“Không có vốn làm ăn, cái nghèo cứ đeo đuổi mãi”
“Trước đây, gia đình tôi thuộc diện ít đất sản xuất, cộng với việc không có vốn làm ăn nên cái nghèo cứ đeo đẳng mãi. Nhưng từ khi tôi vay được tiền Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), gia đình tập trung vào chăn nuôi, dần dần cũng có lãi. Ngoài ra tôi còn đi nhận làm gạch thuê, nhờ tích góp dần nên đã mở rộng thêm việc kinh doanh hoa quả ở chợ, có thêm điều kiện nuôi các con ăn học” - anh La Văn Sinh (dân tộc Giáy ở thôn Mường Gum, xã Mường Gum, Bát Xát, Lào Cai) mở đầu câu chuyện của mình với PV.
Năm 2009, gia đình anh Sinh được vay 20 triệu đồng vốn hộ nghèo để phát triển sản xuất và khi chính sách hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở được triển khai, năm 2009 gia đình được ngân hàng giải ngân 8 triệu đồng. Nhờ những đồng vốn ưu đãi này mà đến nay gia đình anh Sinh đã ổn định cuộc sống với ngôi nhà khang trang và nguồn thu khá ổn định từ chăn nuôi trâu bò và lợn.
Bằng cách thức, thủ tục vay vốn đơn giản và mạng lưới hoạt động của tín dụng chính sách được “phủ” đến từng thôn, bản thông qua gần 190.000 Tổ tiết kiệm và vay vốn và 11.000 Điểm giao dịch xã của NHCSXH kết hợp với hướng dẫn sử dụng vốn vay phù hợp với khả năng và điều kiện của hộ vay, tín dụng chính sách đã thay đổi cuộc sống của đa số đồng bào, góp phần tích cực trong việc thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, góp phần hoàn thành mục tiêu giảm tỉ lệ hộ nghèo cả nước giai đoạn 2011-2016 đã từ 11,76% xuống còn 8,38%.
Tăng cường chính sách cho vay, giảm cho không
Tuy nhiên, có một thực tế là bên cạnh những đồng vốn tín dụng quý giá giúp NHCSXH thoát nghèo thì đâu đó vẫn còn một bộ phận hộ đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng vốn vay chưa hiệu quả hoặc có tư tưởng ỷ lại, trông chờ làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của NHCSXH. Việc vay vốn còn vấp phải một số khó khăn như trình độ, tập quán sản xuất, nhận thức và cách thức tổ chức sản xuất của một bộ phận hộ dân tộc thiểu số còn thấp, vẫn còn tính tự cấp, tự túc... Sản phẩm sản xuất ra không tập trung, khó tiêu thụ, dẫn dến lợi nhuận thấp, đồng tiền thu được không bù đắp đủ chi phí sản xuất.
Thêm vào đó, chưa có cơ chế gắn kết thống nhất để lồng ghép, phối hợp giữa các chương trình, dự án trên cùng địa bàn với vốn tín dụng của NHCSXH, giữa các hoạt động đào tạo, tập huấn khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, chuyển giao khoa học với các chương trình, dự án đầu tư trên địa bàn.
Với chủ trương định hướng chính sách giảm nghèo bền vững của Chính phủ trong thời gian tới là “Tăng cường chính sách cho vay, giảm cho không”. Theo đại diện của NHCSXH, chính sách tín dụng dành riêng cho đồng bào dân tộc thiểu số trong thời gian tới cần mang tính đột phá về tăng mức vay; tăng thời hạn cho vay; nguồn vốn tập trung vào một số ngành nghề trọng yếu để hộ dân có định hướng làm ăn, tạo sinh kế trong tương lai như: Nông nghiệp, lâm nghiệp, sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, cải thiện cuộc sống... Bên cạnh đó, cũng cần phải đẩy mạnh việc chuyển giao khoa học, kỹ thuật, có định hướng, thị trường tiêu thụ sản phẩm... để giúp hộ dân tạo năng suất, chất lượng sản phẩm.
Riêng đối với đối tượng đồng bào dân tộc thiểu số có đời sống quá khó khăn, già cả, neo đơn, không có khả năng lao động, tàn tật, mắc bệnh hiểm nghèo... thì trước mắt cần phải có lộ trình cho các hộ đó ổn định đời sống, đảm bảo an sinh xã hội như việc Chính phủ ưu tiên các chính sách trợ cấp, bảo trợ xã hội... mà chưa áp dụng các chính sách tín dụng vay vốn ưu đãi.
