Cần chuyển Quỹ bình ổn giá xăng dầu thành xăng dầu dự trữ
Về giải pháp đảm bảo ổn định thị trường xăng dầu, ngày 8.1, trao đổi với Lao Động, TS kinh tế Giang Chấn Tây - một chủ doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cho biết, cơ quan quản lý cần siết chặt và có sự sàng lọc kỹ khâu thẩm định và cấp phép kinh doanh xăng dầu.
"Ở Singapore chỉ có 4 doanh nghiệp thực hiện các công đoạn từ sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu xăng dầu; Trung Quốc có 3 tổng công ty xăng dầu trực thuộc Nhà nước; còn Nhật Bản có 11 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối.
Do vậy, doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu không cần nhiều mà cần có tiềm lực tài chính mạnh, đáp ứng đầy đủ các điều kiện cấp phép. Những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính thì ưu tiên và rộng đường để họ hoạt động theo quy định của pháp luật", ông Giang Chấn Tây nói.
Cũng trao đổi với Lao Động ngày 8.1, ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cho biết, sai phạm của doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu trong thời gian qua được Thanh tra Chính phủ chỉ rất rõ liên quan đến những vi phạm về Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Theo Thanh tra Chính phủ, thời gian thanh tra đã phát hiện 7/15 thương nhân đầu mối sử dụng quỹ sai mục đích bình ổn giá, không kết về chuyển tài khoản quỹ bình ổn mà để lại tài khoản thanh toán của doanh nghiệp thường xuyên, với số tiền gần 8.000 tỉ đồng.
Do vậy, ông Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, việc Quỹ bình ổn giá xăng dầu bị thả nổi dẫn đến những hệ lụy và bất cập hiện tại, nhất là khi giao quyền quản lý tài khoản quỹ cho thương nhân đầu mối. Bởi việc giao tiền cho một thành phần của thị trường dễ dẫn đến lũng đoạn và chiếm đoạt quỹ.
"Nên chăng, điều hành Nhà nước cần chuyển Quỹ bình ổn giá xăng dầu thành xăng dầu dự trữ và trích xả lượng xăng dầu phù hợp với các văn bản điều hành trích xả quỹ để ổn định nguồn cung xăng dầu trên thị trường" - ông Thắng nói.
Đồng quan điểm, ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam thông tin cho Lao Động, Quỹ bình ổn giá xăng dầu là công cụ của Chính phủ đảm bảo giá xăng dầu không tăng sốc trong bối cảnh thị trường thế giới biến động tăng mạnh.
Tuy nhiên, tại thời điểm này, biên độ dao động của giá dầu so với thời điểm thành lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu trước khi Luật Giá năm 2012 ra đời đã khác rõ rệt cả về giá và cơ cấu sản phẩm, do đó không còn theo tỉ lệ thuận thuần túy nữa và độ chênh cũng quá lớn. Vì vậy, cơ quan quản lý nên xem xét bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu này.
Thị trường xăng dầu đã ổn định?
Theo ông Phan Văn Chinh - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), tổng nguồn xăng dầu các loại nhập khẩu, mua từ nguồn sản xuất trong nước và pha chế thực hiện cả năm 2023 ước khoảng 26,02 triệu m3/tấn, trong đó, sản lượng nhập khẩu xăng dầu các loại ước cả năm 2023 khoảng 10,2 triệu tấn.
Căn cứ kết quả nhập khẩu, kinh doanh xăng dầu năm 2023; đăng ký tổng nguồn của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu năm 2024, khả năng nhập khẩu, pha chế, mua từ nguồn sản xuất trong nước của doanh nghiệp, Bộ Công Thương đã cân đối nguồn cung, cơ cấu xăng dầu phục vụ sản xuất, tiêu dùng năm 2024.
Theo đó, tổng nguồn xăng dầu tối thiểu năm 2024 gần 28,42 triệu m3/tấn xăng dầu các loại.
Ông Trần Ngọc Năm - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cho hay, năm 2024, tập đoàn được Bộ Công Thương phân giao 1,5 triệu m3/tấn, so với sản lượng xuất bán năm 2023, con số này tăng 12%; đối với mặt hàng dầu diesel, Bộ Công Thương phân giao tăng 22% so với sản lượng xuất bán của Tập đoàn năm 2023.
"Ngay đầu tháng 1.2024, tập đoàn đã chủ động tạo nguồn mua từ 2 nhà máy trong nước, cũng như nhập khẩu, với lượng tăng khoảng 10% so với sản lượng phân giao bình quân" - ông Năm nói.
Trao đổi với PV Báo Lao Động bên lề một sự kiện hồi cuối tháng 12.2023, ông Susumu Nibuya - Phó Chủ tịch Công ty Idemitsu Kosan (Nhật Bản), nhà đầu tư Nhật Bản góp 35% vốn tại Lọc dầu Nghi Sơn - cho biết, tháng 10.2023, công ty đã hoàn thành công việc dừng nhà máy để bảo dưỡng định kỳ.
Với việc dừng để bảo dưỡng định kỳ tổng thể lần này, ông Susumu Nibuya cho hay, đã giúp tăng hiệu suất vận hành và sản lượng của nhà máy. Theo tính toán và ước tính của công ty, năm 2024, nhà máy sẽ tăng năng suất lên gấp đôi.
Sửa chính sách cần khắc phục những bất cập của thị trường
Sau gần 2 tháng sau khi ban hành Nghị định 80 về quản lý xăng dầu, Bộ Công Thương có văn bản đề nghị các Sở Công Thương địa phương góp ý để xây dựng nghị định mới. Nghị định mới này sẽ thay thế các nghị định về kinh doanh xăng dầu trước đây gồm Nghị định 83, Nghị định 95 và Nghị định 80 vừa được ban hành ngày 17.11.2023.
Ông Bùi Ngọc Bảo cho rằng, các văn bản quy phạm pháp luật về kinh doanh xăng dầu vẫn chưa lường hết được những biến động của thị trường. Do vậy khi thực hiện nghị định mới cần khắc phục những bất cập của nghị định cũ, giải quyết căn bản những tồn tại của thị trường.
Xử lý nghiêm cửa hàng kinh doanh xăng dầu không xuất hóa đơn theo từng lần bán
Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, để đảm bảo 100% các cửa hàng xăng dầu trong cả nước thực hiện nghiêm về theo tinh thần của Chính phủ về phát hành hóa đơn điện tử (HĐĐT) theo từng lần bán hàng, Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Thuế chỉ đạo cơ quan thuế tại địa phương quyết liệt triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về HĐĐT đối với kinh doanh bán lẻ xăng dầu theo đúng quy định tại Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ về hóa đơn, chứng từ.
Bộ Tài chính yêu cầu Tổng cục Thuế tham mưu UBND các tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để thực hiện kiểm tra các doanh nghiệp, cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu trên địa bàn về tình hình chấp hành quy định pháp luật về hóa đơn, chứng từ; xử lý nghiêm các trường hợp không thực hiện hoặc cố tình không thực hiện quy định về phát hành HĐĐT theo từng lần bán hàng theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tính đến nay trên toàn quốc đã có trên 4.100 cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu trên cả nước đã thực hiện phát hành HĐĐT theo từng lần bán hàng (tăng 1.400 cửa hàng so với thời điểm đầu năm 2023). Các doanh nghiệp khác cũng đang khẩn trương, tích cực đẩy nhanh tiến độ triển khai các giải pháp để thực hiện việc phát hành HĐĐT đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Nhiều địa phương có tỉ lệ doanh nghiệp đã triển khai đạt cao như: Bắc Ninh, Thanh Hóa, Yên Bái, Quảng Nam, Cao Bằng, Kon Tum, Thừa Thiên Huế...
Minh Quang
