Nước mắm Phú Quốc là sản phẩm truyền thống lâu đời của thành phố biển Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) được người tiêu dùng biết đến như món ngon khi hội tụ cả 3 yếu tố: Đẹp mắt, thơm mũi, ngon miệng. Đặc biệt năm 2012, sản phẩm này còn được Uỷ ban Châu Âu cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý và đây cũng là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam được bảo hộ tại thị trường các nước thuộc Liên minh Châu Âu.
Tuy nhiên, đúng như thông tin từ người Việt Nam đang sinh sống tại Bỉ mới đăng trên mạng xã hội, ở nước ngoài không phải ai cũng mua được và nhiều khi rất khó khăn để mua được một chai nước mắm “đúng chất Phú Quốc”.
Có rất nhiều lý do, trong đó có nhiều vấn đề rất tế nhị. Vì thế, chỉ xin kể lại câu chuyện về người bạn tôi có hệ thống siêu thị tại Châu Âu.
Là bạn với nhau, nhưng anh ấy chỉ nhập khẩu và bán nước mắm Thái Lan. Một lần trò chuyện, anh ấy tâm tình: “Biết là nước mắm Phú Quốc ngon và cũng rất muốn lấy nước mắm Phú Quốc, nhưng bản thân tôi cũng khó tìm thấy thì sao phân phối”.
Theo anh bạn này, nước mắm Phú Quốc đang tồn tại một số vấn đề làm cản trở sự phát triển.
Ở góc nhìn cá nhân tôi, trước hết, nước mắm sản xuất theo quy trình truyền thống ở Phú Quốc được xem là ngành nghề xoay vòng đầy nghịch lý. Khi mua nguyên liệu cá cơm và muối thì phải trả tiền tươi, nhưng khi bán thì phải chấp nhận trả chậm.
Đã vậy, các chi phí vận hành, chi phí nhân công trong quá trình sản xuất cũng ngốn một khoản không hề nhỏ, nhưng ít nhất phải mất 1 năm sau khi ủ chượp cá nguyên liệu, mới ra được loại nước mắm Phú Quốc. Trong khi đó, việc mở đầu ra cho sản phẩm lại gặp nhiều vướng mắc.
Do nhiều nguyên nhân, phần lớn nước mắm Phú Quốc được bán theo dạng thô cho các hệ thống nhà phân phối, siêu thị và đại lý.
Những nhà phân phối, đại lý với vốn mạnh có thể trả tiền liền sau khi giao hàng, nhưng phần đông là vẫn là trả chậm lên đến 45 ngày. Như vậy, thời gian để thu được tiền tầm khoảng 14 - 20 tháng.
Gần đây một số nhà thùng sản xuất nước mắm Phú Quốc bắt đầu quan tâm phân phối sản phẩm. Nhưng cũng chỉ được một vài khu vực nhất định nên nước mắm Phú Quốc chưa phủ sóng được ngay trong thị trường nội địa.
Trong khi đó, nhiều nhà thùng lại chưa thể đưa sản phẩm nước mắm đi xa hơn. Do đặc thù của vùng biển đảo cách xa đất liền nên nhiều nhà thùng ở đây chưa bắt kịp nhịp đập thị trường.
Vì thế khi làm việc với các đối tác bên ngoài, phần lớn vẫn giữ tư duy như khi sinh sống tại đảo. Rồi mỗi nhà thùng như “một thế giới” nên nước mắm Phú Quốc như nhiều chiếc đũa rời rạc, chưa tạo được sức mạnh của bó đũa. Vì thế muốn đưa nước mắm Phú Quốc “vươn ra biển lớn”, điều đầu tiên là phải thay đổi ngay trong lòng người làm nước mắm Phú Quốc.
Bên cạnh đó, cũng cần thấy rằng, cũng như một số mặt hàng nông sản, phí vận chuyển cao, thiếu hệ thống kho bãi… như giọt nước làm tràn ly vốn đầy ắp khó khăn của nước mắm Phú Quốc.
