Kiến trúc sư khá nổi tiếng người Pháp Lecaron (sinh năm 1939, tại Paris; website: lecaron-architecte.com) từng đến Nhơn Lý và trầm trồ trước "di sản độc đáo, có một không hai" (lời của ông). Nhưng ông nhanh chóng nhận ra, rồi không khỏi xót xa, thốt lên: "Tương lai nào cho làng chài Nhơn Lý?" khi thấy di sản này đang bị đe doạ phá huỷ và biến mất.
"Ngay cạnh làng là một dự án tổ hợp phát triển du lịch rất lớn. Trong làng, có một số ngôi nhà đã bị bán đi và thay thế bởi những căn nhà cao và rộng hơn vốn không phù hợp chút nào với những giá trị kiến trúc và công năng rất đặc trưng của làng. Những người khác, theo đúng cách của những ngư dân giỏi, lái những chiếc xe điện để câu, bắt khách du lịch xung quanh dự án FLC và đưa họ về làng ăn uống ở những nhà hàng trông như những nhà máy phá vỡ cảnh quan tổng thể của làng. Không có gì là bền vững cả" - ông viết những lời tâm huyết gửi UBND xã Nhơn Lý.
Theo ông Lecaron, "sự lựa chọn ở đây là chúng ta nên học tập Hội An". Đó là: Bảo tồn di sản, phát triển du lịch cộng đồng có tổ chức và theo hướng bền vững, có trách nhiệm. "Như vậy, chúng ta làm việc cho mình, bảo vệ văn hoá và môi trường mình đang sinh sống. Giữ gìn di sản là cách bảo tồn nguồn việc để sinh sống, thu nhập sau này của các thế hệ tiếp theo. Một cơ cấu kinh tế mới của làng sẽ được tạo dựng, một phần là ngư nghiệp, một phần là du lịch, một phần là nghề thủ công truyền thống. Cuối cùng, mục tiêu đặt ra là phát triển du lịch theo hướng chất lượng, mang đến những giá trị tốt đẹp cho ngôi làng" - ông viết.
Chị Trương Thị Hoài Mỹ (sinh năm 1979) - người xây dựng, điều hành hệ thống homestay Mộc ở Nhơn Lý - cũng cho rằng, cần phát triển du lịch cộng đồng theo cách người dân phải liên kết với nhau, có cơ quan quản lý tốt và phát triển theo hướng bền vững. Chị có duyên với Nhơn Lý từ khoảng 8 năm trước khi thường về đây làm từ thiện. Chị nhận thấy cảnh đẹp hút hồn cũng như văn hoá đặc sắc nơi đây. Vì vậy, chị quyết định dốc hết vốn liếng ra xây dựng homestay đầu tiên tại Nhơn Lý sát với thời điểm Tập đoàn FLC về đầu tư. Đến nay, hệ thống Mộc homestay có: Mộc gỗ, Mộc đá và Mộc hoang sơ (hay còn gọi Mộc sỏi), đều sử dụng chất liệu tự nhiên và xây dựng phù hợp với cảnh quan chung của Nhơn Lý.
Chị Mỹ cho biết, người dân ở đây hiện vẫn ít hiểu biết về làm du lịch nên hoạt động tự phát. Do đó, họ cần chính quyền hỗ trợ để có thêm kiến thức, học cách kinh doanh hiệu quả hơn nhằm phát triển tốt nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hoá làng chài.
Một số làng chài ven biển ở huyện Phù Mỹ cũng có cuộc sống và những nét văn hoá tương đồng với Nhơn Lý. Anh Nguyễn Ngọc Thạch (sinh năm 1985) - Giám đốc điều hành Công ty Bình Long Travel - đang tìm nhiều cách phát triển du lịch cộng đồng ở huyện Phù Mỹ hơn 2 năm nay, cũng nói rằng quan trọng là vừa bảo tồn vừa tạo được sinh kế bền vững cho người dân.
Do đó, không chỉ có một chu trình tour khá chuyên nghiệp khi liên kết với người dân (khi anh từng là nhân viên của bộ phận xúc tiến du lịch của Sở Du lịch Bình Định), mà anh Ngọc Thạch còn bao tiêu sản phẩm bí đao khổng lồ cho nhiều hộ gia đình ở làng Chánh Trạch khi thấy nhiều người dân bắt đầu bỏ trồng vì không có thị trường tiêu thụ.
