Phải có tính đột phá
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Trung cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về nguyên tắc, luật hóa chủ trương, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội về xây dựng và phát triển đặc khu kinh tế. Nhiều năm gần đây Chính phủ rất quan tâm đến các mô hình phát triển, trong đó đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt (sau đây gọi là đặc khu) như một thử nghiệm để tìm kiếm một cách tốt nhất để thúc đẩy kinh bắt đầu từ các vùng kinh tế ven biển. Tại Nghị quyết số 11-NQ/TW đã xác định, xây dựng một số đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với thể chế vượt trội để tạo cực tăng trưởng và thử nghiệm đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy thuộc hệ thống chính trị.
Vụ trưởng Vụ Quản lý các Khu kinh tế (Bộ KHĐT) Trần Duy Đông cho biết, dự thảo Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt bao gồm 6 chương với 104 điều. Do vậy, chính sách phát triển KTXH chung của 3 đơn vị hành chính kinh tế là khu Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc được tập trung đề xuất tại dự thảo Luật lần này. Đó là thủ tục đầu tư; chính sách về đất đai, thế chấp tài sản trên đất và sở hữu nhà ở; ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất; phát triển các ngành dịch vụ, du lịch; thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao… cùng đó để thu hút đầu tư cần phải thu hẹp ngành, nghề kinh doanh có điểu kiện. Gỡ bỏ các hạn chế về thủ tục đầu tư kinh doanh có liên quan đến đất đai, xây dựng, môi trường, xuất nhập khẩu, hải quan và lao động, tạo thuận lợi tốt nhất cho các nhà đầu tư. Cùng đó, chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất áp dụng đối với các dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục… Đây là các dự án đầu tư thuộc các ngành nghề ưu tiên phát triển của từng đặc khu và của các nhà đầu tư chiến lược nên cần được hưởng ưu đãi cao nhất như hưởng thuế suất 10% trong thời hạn 30 năm, miễn thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế.
Cũng theo thứ trưởng Nguyễn Văn Trung, đặc khu có 3 điểm nổi bật đó là về hành chính, về kinh tế và về tư pháp. Theo đó về hành chính, chúng ta sẽ thiết kê mô hình chính quyền của đặc khu, bảo đảm tính vượt trội, trong đó đề cao rõ trách nhiệm cá nhân gắn liền với sự kiểm soát, giám sát của các cơ quan quản lý Nhà nước, của người dân và của DN; về tư pháp chúng ta sẽ thiết kế lấy toà án làm trọng tâm như một toà án cấp huyện, cùng đó các cơ quan như quân đội, công an và thi hành án… cũng được phân cấp như vậy; về kinh tế dự thảo luật có đưa ra 10 chính sách lớn, đây là những điểm rất cơ bản, có thể bảo đảm tính cạnh tranh tính vượt trội.
Giảm quan liêu tăng minh bạch
Cùng đó, GS Đặng Hùng Võ cùng đưa ra ý kiền cần mạnh dạn đưa ra yêu cầu là các thủ tục hành chính tại đặc khu là điện tử theo trình độ 4.0 để phù hợp với yêu cầu. Cũng theo ông Võ, hiện chính sách về đất đai đã được thể hiện khá đủ nhưng cần phải có cơ chế thế chấp đối với pháp nhân nước ngoài vì chúng ta cho người nước ngoài mua nhà ở do vậy phải cho họ thế chấp. Cùng đó để tạo sự bình đẳng giữa nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư trong nước cần cho nhà đầu nước ngoài thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản trên đất.
Chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng Luật đặc khu kinh tế, đại diện nhóm tư vấn Cty TNHH Tư vấn Boston ông Marcin Milosz cho rằng, Việt Nam có cơ hội lớn để xây dựng luật về đặc khu và Việt Nam sẽ có nhiều lợi thế để xây dựng một đặc khu kinh tế tốt hơn một số nước ở khu vực Đông Nam Á vì phát triển sau. Đồng thời, ông Marcin Milosz cũng cho rằng, cần có khuôn khổ pháp lý thông thoáng để hỗ trợ cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển; đồng thời, thực hiện chính sách một cửa hiệu quả và quảng bá hình ảnh các đặc khu để thu hút nhà đầu tư chiến lược nhiều hơn. Cùng đó, chuyên gia Patrick Tay cũng cho rằng, để hình thành những đặc khu, Việt Nam cần xây dựng khuôn khổ pháp lý cũng như chất lượng của định thế, thể chế đảm bảo chính sách để quản lý nhưng không hình sự hóa, giảm tính quan liêu, tăng tính minh bạch tại các đặc khu.
