Hàng không và cuộc lột xác của ngành du lịch
Trước 2012, Phú Quốc dẫu đầy tiềm năng về du lịch biển nhưng không mấy ai biết đến. Du lịch Phú Quốc giậm chân tại chỗ suốt thời gian dài. Lý do đơn giản bởi muốn đến Phú Quốc chỉ có cách đi bằng tàu cao tốc từ Rạch Giá, Kiên Giang.
Kể từ khi Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Phú Quốc đi vào khai thác, diện mạo du lịch Phú Quốc thay đổi từng ngày. Phú Quốc trở thành điểm đến yêu thích hàng đầu của du khách Việt và quốc tế. Năm 2019, trước thời điểm dịch bệnh, Cảng HKQT Phú Quốc đón 3,7 triệu lượt khách, vượt xa mốc kì vọng 2,65 triệu hành khách cho năm 2020 khi duyệt quy hoạch CHK.
Chỉ riêng 2 quý đầu năm 2022 khi du lịch được kích hoạt trở lại, tần suất khai thác đi/đến Phú Quốc đã đạt 100 chuyến bay nội địa/ngày, trong khi năm 2019 chỉ khai thác 72 chuyến cả nội địa và quốc tế/ngày. Không chỉ tăng về tần suất, số các hãng bay và đường bay thẳng đi/đến Phú Quốc cũng không ngừng mở rộng cả nội địa và quốc tế.
Với sự bùng nổ của du lịch, Cảng HKQT Phú Quốc đã phải lên phương án mở rộng để có thể đón 10 triệu lượt khách năm 2030. Dự báo đến năm 2050, con số này sẽ cán mốc 18 triệu lượt.
Rào cản tưởng chừng không thể tháo gỡ của hơn 10 năm về trước đã được giải quyết. Sức tăng trưởng vượt kì vọng của CHK này khẳng định một điều, nó không phải là giải pháp tạm thời mà là một chiến lược tối ưu cho phát triển. Phải có kết nối mới có phát triển. Và thông qua kết nối này, những mắt xích tiếp theo của ngành du lịch Phú Quốc mới được kích hoạt. Nói cách khác, Cảng HKQT đã trở thành đòn bẩy để du lịch Phú Quốc cất cánh, đi kèm cả những nguồn lực đầu tư dồi dào.
Du lịch Phú Quốc bứt phá nhờ sự xuất hiện đúng thời điểm của CHK cũng chính là câu chuyện về sự tăng trưởng ngoạn mục của du lịch Việt Nam. Năm 2019 – năm được coi là kì tích của ngành du lịch, lượng khách thông qua CHK đạt 115,5 triệu lượt, tăng 11,8% so với năm 2018. Riêng lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt 18 triệu lượt người, tăng 16,2% so với năm 2018. Trong đó, khách đến bằng đường hàng không đạt 14,3 triệu lượt, chiếm 79,8% tổng lượng đến Việt Nam, tăng 15,2%. Những con số biết nói này cho thấy, hàng không đã trở thành một mắt xích không thể thiếu, thành lực đẩy để du lịch bứt tốc.
Hàng không và du lịch vốn là hai ngành lệ thuộc nhau. Hàng không phát triển cũng đồng nghĩa, du lịch tăng trưởng và ngược lại. Du lịch tăng trưởng thúc đẩy nhu cầu đầu tư về hàng không.
CHK hiện đại: Điểm tựa để du lịch cất cánh
Đại dịch Covid-19 đã cắt đứt chuỗi kỳ tích của ngành du lịch Việt Nam. Khách du lịch nội địa tăng 85 lần, từ 1 triệu lượt vào năm 1990 lên 85 triệu lượt vào năm 2019. Khách du lịch quốc tế tăng 72 lần từ 250.000 lượt năm 1990 lên hơn 18 triệu lượt năm 2019, tăng 72 lần. Tốc độ tăng trưởng hàng năm thường đạt mức 2 con số, đặc biệt giai đoạn 2015-2019 đạt 22,7% mỗi năm.
Trên đường băng “cất cánh” của ngành du lịch Việt, lẽ nào có thể phủ nhận vai trò của ngành hàng không, trong đó có mạng lưới sân bay tương đối hiện đại và rộng khắp, phủ gần hết những điểm đến du lịch nổi tiếng nhất cả nước như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Huế, Nha Trang, Phú Quốc… giúp việc đi lại, trải nghiệm của du khách trở nên dễ dàng.
Tuy nhiên, với sự nổi lên của các điểm đến mới, sự thiếu vắng của mạng lưới CHK lại đang là một rào cản với ngành du lịch.
Phan Thiết là ví dụ. Dù sở hữu những ưu điểm vượt trội về du lịch biển, giao thông đường bộ được cải thiện đáng kể, các khu resort, khách sạn tiện nghi nhưng lượng khách đến Phan Thiết vẫn chưa tương xứng tiềm năng. Phan Thiết vẫn khó tiếp cận du khách các tỉnh phía Bắc, chưa nói tới du khách quốc tế. Mấu chốt vẫn là thiếu một CHK hiện đại, điểm kết nối giúp việc đi lại dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Để tháo gỡ nút thắt này, CHK Phan Thiết sẽ chính thức được khởi công vào năm 2023. Các đường bay thẳng sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ các tỉnh phía Bắc đến Bình Thuận và vùng duyên hải Nam Trung Bộ. Sự thuận tiện và nhanh chóng này sẽ là tiền đề cho du lịch và thu hút đầu tư bứt phá.
Trong khi đó, sân bay Côn Đảo lại là một minh chứng cho thấy, cần phải có một tầm nhìn chiến lược, bài bản và nguồn lực dồi dào để quy hoạch CHK xứng tầm với tài nguyên du lịch sẵn có, để đón đúng điểm rơi và không bỏ lỡ những cơ hội phát triển. Bởi lẽ, là một CHK nhỏ và lạc hậu, Côn Đảo luôn trong tình trạng quá tải ở tất cả các hạng mục và chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu cầu của du khách, lãng phí nhiều tiềm năng. Trước đòi hỏi của thực tế, sân bay Côn Đảo sẽ phải tạm ngừng hoạt động 9 tháng trong năm tới để cải tạo và nâng cấp công suất lên gấp 5 lần, từ 400.000 lượt lên 2 triệu lượt khách.
Diện mạo của ngành du lịch phát triển hay giậm chân tại chỗ, được quyết định trước hết bởi sự thuận tiện, dễ dàng và nhanh chóng trong đi lại, kết nối. Một vùng đất muốn bứt phá, cần phải phá bỏ những rào cản về giao thông, mở rộng phạm vi kết nối trong và ngoài nước.
Một khi những CHK được quy hoạch với tầm nhìn dài hạn, chiến lược lâu dài đi kèm nguồn lực đầu tư dồi dào, những rào cản sẽ được phá vỡ, đồng nghĩa với việc mở đường cho những cơ hội phát triển không chỉ du lịch mà còn nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác. Điều này càng cần thiết với những vùng đất giàu tiềm năng nhưng cách trở về giao thông, đặc biệt là các tỉnh miền núi.
Để tạo sự phát triển nhanh và mạnh cho ngành du lịch, cần có những bước đi đột phá. Một CHK hiện đại chính là bước khởi đầu.
