"Thu nhập chẳng khác nhiều so với việt nam"
Đó là lời than thở của chị Nguyễn Thị Mai (quê Thái Bình). Mới sang Nhật Bản từ đầu năm 2023, chị Mai hy vọng có thu nhập tốt để trả nợ và gửi tiền về nuôi con gái 5 tuổi ở quê. Trước đây, 1 Yên Nhật đổi được hơn 172 đồng, tới hiện nay chỉ khoảng 162 đồng, tương ứng mức giảm khoảng gần 6%. "Càng đi làm, giá trị đồng Yên càng giảm, giờ đây thu nhập chẳng khác Việt Nam là mấy" - chị Mai thở dài.
Với dân số già hoá nhanh, Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới - đang khát nhân lực nước ngoài hơn bao giờ hết, từ các ngành kỹ thuật, dịch vụ cho đến thu hoạch nông sản. Bất chấp loạt chính sách ưu đãi được tung ra như chương trình thu hút lao động tay nghề cao, giảm thuế, nới lỏng visa... nhưng đồng Yên yếu dần phần nào đã khiến nhiều người vỡ mộng, thậm chí từ bỏ giấc mơ đổi đời.
Theo chị Mai, lao động Việt sang Nhật mong chờ rất nhiều vào việc tăng ca. Trong 1 giờ làm tăng ca đêm của ngày lễ, lương sẽ tăng 135%, còn ngày bình thường là 125%. Tuy nhiên công ty chế biến thực phẩm mà chị Mai làm việc tại tỉnh Hokkaido không có chế độ tăng ca nên thu nhập bị hạn chế. Quy đổi sang tiền Việt với tỉ giá hiện nay chỉ vào khoảng hơn 16 triệu đồng/tháng.
"Do phải trả nợ nên tôi vẫn cắn răng đều đặn gửi tiền về Việt Nam bất chấp đồng Yên thấp. Còn với người khác, họ thường gom khoản lớn lâu lâu mới gửi một lần. Vừa để canh lúc giá Yên tăng, vừa tiết kiệm được phí giao dịch" - chị Mai cho biết.
Làm việc tại Nhật được 7 năm, thu nhập của anh Vũ Trọng Nghĩa (quê Bắc Ninh) đã giảm sâu gần 30% so với thời điểm mới sang. Giờ đây, anh phải chắt chiu hơn trong mọi mặt đời sống để có thể gửi nhiều tiền nhất về Việt Nam. Anh chỉ đi siêu thị, mua quần áo khi giảm giá, trước kia mua đồ gia dụng mới thì hiện nay chuyển sang dùng đồ đã cũ.
"Tôi cảm thấy những gì mình đánh đổi để sang Nhật còn chẳng bằng làm việc tại Việt Nam. Chỉ mong đồng Yên sớm tăng giá trở lại vì nhiều người đã bỏ về nước. Thậm chí người quen của tôi thấy tỉ giá bất lợi quá nên đã bỏ quyết định sang Nhật" - anh Nghĩa nói với chúng tôi.
Không chỉ người người lao động nước ngoài tại Nhật lao đao mà nội tại những doanh nghiệp ở quốc gia này cũng rung lắc. Số vụ doanh nghiệp phá sản ở Nhật Bản trong 6 tháng đầu năm 2023 đã tăng 32,1% so với một năm trước, đánh dấu mức cao nhất trong vòng 5 năm. Trong số các nguyên nhân hàng đầu gây phá sản, đồng Yên mất giá khiến chi phí vật liệu và lao động tăng cao đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của doanh nghiệp.
Yên nhật dự báo tiếp tục suy yếu
Ngày 18.8, tỉ giá Yên Nhật ở mức 163 VND/JPY. Trên thế giới, đồng Yên đã chạm 145 JPY/USD, mức chưa từng thấy kể từ tháng 11.2022. Khoảng cách lớn giữa lãi suất ở Nhật Bản và Mỹ đã dẫn tới tình trạng suy yếu kéo dài của đồng Yên so với USD. Đồng thời, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tại ngày 18.8 đạt hơn 4,24%, trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản cùng kỳ hạn chỉ đạt 0,63%. Cùng với đó, lãi suất chính sách được thiết lập bởi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đang ở mức 5,25 - 5,5%, còn lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) âm 0,1%.
Trước đó vào ngày 28.7, BOJ đã điều chỉnh chính sách kiểm soát đường cong lợi suất, cho phép lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm được tăng tối đa lên 1%. Tuy nhiên, động thái này chưa đủ sức kìm hãm xu hướng giảm giá của đồng Yên, một phần do BOJ phát tín hiệu sẽ không cho phép lợi suất biến động mạnh và vẫn tiếp tục mua vào trái phiếu để ngăn lợi suất tăng.
