Mới đây, tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam, ông Ketut Kusuma, chuyên gia cao cấp Ngân hàng Thế giới cho rằng tiềm năng lớn từ nguồn tiền nhàn rỗi 60 tỉ đô la Mỹ trong dân vẫn chưa được huy động. Trong khi đó, Việt Nam vẫn chưa có nhiều kênh đầu tư sinh lời an toàn, hấp dẫn cho người dân.
Chuyên gia Bùi Quang Tín cho rằng, tài sản của người dân có thể tồn tại dưới nhiều hình thức như tiền mặt, vàng, đôla Mỹ… “Tôi cho rằng con số đó còn có thể lớn hơn nhiều so với 60 tỷ đôla Mỹ mà chuyên gia này nói”, ông Tín cho biết.
Thực tế cho thấy, gần đây, nhiều vụ vỡ nợ do người dân đặt sổ đỏ gửi tiền lãi suất cao cho chủ hụi, hoặc tham gia vào các mô hình đa cấp tiền ảo với mức lãi suất cam kết "khủng". Thay vì đầu tư vào những kênh an toàn thì người dân lại chọn những nơi lãi "khủng" nhưng rủi ro cao để đầu tư. Đây chính là bất cập trong việc huy động tiền trong dân.
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu phân tích, những kênh đầu tư hiện hành như trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp vẫn chưa hấp dẫn, ngược lại, cổ phiếu doanh nghiệp là những kênh đầu tư đang được nhiều người lựa chọn. Các kênh đầu tư vàng, ngoại tệ cũng đem lại sự an toàn cao hơn.
Nói về giải pháp để huy động tiền nhàn rỗi trong dân, ông Hiếu đưa ra bốn giải pháp:
Thứ nhất, Việt Nam có thể áp dụng mô hình Quỹ hưu trí 401K của Mỹ. Quỹ này do doanh nghiệp lập ra, được người lao động đóng góp 5% mức lương hàng tháng và doanh nghiệp góp một số tiền tương ứng vào quỹ. Quỹ tích lũy sẽ dành cho người dân lúc về hưu và cũng là kênh đầu tư hiệu quả, tạo nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.
Thứ hai, tạo chính sách mở cho các doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Hiện chỉ những doanh nghiệp có nguồn vốn lớn mới được phát hành trái phiếu. Còn những doanh nghiệp nhỏ, ít vốn vẫn gặp nhiều vướng mắc.
Thứ ba, khuyến khích mở các công ty xếp hạng tín nhiệm về tín dụng để cung cấp thông tin cho người đầu tư. Đơn vị này cần có khả năng thẩm định uy tín, người dân sẽ dựa vào các đánh giá này để an tâm đầu tư hơn.
Thứ tư, tạo các quỹ đầu tư khuyến khích phát triển vốn trung và dài hạn. Quỹ là trung gian tài chính,
Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 2.000 nhà đầu tư cổ phiếu, một con số khiêm tốn so với các nước khu vực. Một lý do dễ hiểu là để tránh những rủi ro, nhiều nhà đầu tư có xu hướng mua các tài sản an toàn như vàng, phòng khi thị trường biến động hoặc lạm phát tăng cao.
“Muốn nguồn lực ẩn trong dân không nằm chết trong tủ, vấn đề quan trọng nhất vẫn là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh”, ông Trí Hiếu nói.
