Cụ thể, vào ngày 17.10, NHNN đã thông báo quyết định điều chỉnh biên độ tỉ giá giao ngay USD/VND từ mức +/-3% lên +/-5%. Tiếp đó, giá bán USD giao ngay tại Sở giao dịch NHNN được nâng lên 24.380 đồng, từ mức 23.925 đồng trước đó và tiếp tục tăng lên 24.870 đồng sau một tuần. Lãi suất điều hành cũng được NHNN điều chỉnh tăng thêm 100 điểm cơ bản lần thứ hai trong vòng hai tháng, với mục đích chính để giảm áp lực đối với tỉ giá, trong bối cảnh lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát.
Đây là động thái điều chỉnh biên độ lần đầu tiên của NHNN sau gần 10 năm, cũng như là điều chỉnh giá bán tại Sở giao dịch NHNN lần thứ tư liên tiếp trong vòng một tháng qua, nhằm phù hợp với biến động mạnh và liên tục gia tăng của tỉ giá USD/VND khi đồng USD liên tục tăng giá trên thị trường thế giới và NHNN thực hiện các biện pháp hỗ trợ thanh khoản tiền Đồng sau sự kiện SCB.
Tỉ giá bán tại các NHTM đã được điều chỉnh tăng khá mạnh sau khi nới biên độ giao dịch. Tuy nhiên, áp lực vẫn chưa thể hạ nhiệt sớm và tỉ giá bán tại các NHTM vẫn được niêm yết quanh mức trần giao dịch mới.
Các chuyên gia từ SSI Research nhận định, việc nới biên độ lên 5% cho phép tỉ giá USD/VND niêm yết tại các ngân hàng được điều chỉnh linh hoạt hơn so với tỉ giá trung tâm. Trong ngắn hạn, điều chỉnh này là cần thiết khi tỉ giá sẽ vẫn còn chịu nhiều áp lực từ bên ngoài khi FED thực hiện tăng lãi suất trong tháng 11 và tháng 12, kết hợp với yếu tố nội tại, khi nguồn cung ngoại tệ sẽ gặp nhiều khó khăn trong quý IV (xuất khẩu yếu đi, kiều hối chậm lại).
Bên cạnh đó, yếu tố đáng lo ngại hơn là có thể xu hướng găm giữ USD đã tăng lên đáng kể trong thời gian qua trong bối cảnh VND không thể đứng ngoài xu hướng đồng nội tệ mất giá đang lan rộng khắp Châu Á, nguyên nhân xuất phát từ các đợt tăng lãi suất liên tục của FED. Tuy nhiên, tới quý I/2023, khi đà tăng lãi suất của FED có thể sẽ chậm lại, hoặc dừng hẳn, trong khi dòng tiền vào Việt Nam thường có xu hướng tăng cao, thì khả năng tỉ giá USD/VND sẽ có thể quay về mức ổn định hơn.
Điều hành chủ động
Giải trình trước Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, đối với tỉ giá, NHNN đã theo dõi sát và điều hành cho phép linh hoạt ở mức độ phù hợp trong tổng thể với tất cả các công cụ khác để ổn định được thị trường tiền tệ, ngoại hối. Trong 9 tháng đầu năm, thanh khoản của hệ thống ngân hàng được điều tiết tốt và thậm chí có dư thừa. Mặt bằng lãi suất tuy không giảm, nhưng chỉ tăng từ 0,3 - 0,4% so với cuối năm trước. Đây là một diễn biến phù hợp với bối cảnh chung của quốc tế.
Tuy nhiên, sang tháng 10, thị trường tiền tệ và ngoại hối biến động rất mạnh. Theo đánh giá của NHNN chủ yếu là do tác động bởi tâm lý kỳ vọng. Đặc biệt, trên thị trường cũng có những thông tin không đúng sự thật, tác động rất mạnh đối với hoạt động của các TCTD cũng như những diễn biến, đặc biệt là trên thị trường ngoại tệ, tỉ giá tăng cao.
Đối với thị trường ngoại hối, NHNN phải điều hành chủ động, linh hoạt, cho phép tỉ giá biến động linh hoạt hơn. Trong bối cảnh đó, ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất để ổn định tỉ giá và thị trường ngoại hối. Sự ổn định của thị trường ngoại hối là vô cùng quan trọng đối với niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Thực tế điều hành cho thấy, nền kinh tế nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới. Độ mở cửa nền kinh tế Việt Nam rất lớn nên những tác động của kinh tế thế giới đến thị trường tiền tệ, ngoại hối trong nước là điều tất yếu. Chúng ta phải sẵn sàng chuẩn bị tâm thế để ứng phó với những biến động như vậy.
