Những ngày qua, việc một người tên Nguyễn Trường Hải sử dụng bằng tiến sĩ giả để xin việc tại nhiều trường đại học, cao đẳng ở TPHCM, thậm chí đã được bổ nhiệm giữ chức danh trưởng khoa Khoa Công nghệ thông tin của một trường cao đẳng gây xôn xao dư luận.
Theo nguồn tin từ Trường Cao đẳng Công thương Việt Nam, nhận được một số thông tin phản ánh nghi ngờ về bằng cấp của ông Hải vào tháng 10.2023, Trường Cao đẳng Công Thương Việt Nam đã xác minh với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM và cho ra kết quả văn bằng này không đúng với dữ liệu lưu trữ tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM.
Ngoài ra, một số cơ sở ông Hải xin làm việc chính thức hoặc thỉnh giảng trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay có: Trường Đại học Công nghệ TPHCM, Trường Đại học Sài Gòn, Trường Đại học Văn Hiến.
Trao đổi với Báo Lao Động, ông Đỗ Đức Linh - Cán bộ Phòng khảo thí Trường Đại học Hải Phòng cho rằng, việc dùng bằng giả để tuyển dụng vào nhiều trường đại học là vấn đề nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tới môi trường giáo dục hiện nay.
Theo ông Linh, trước khi cần tuyển dụng bất cứ một nhân sự mới đều phải thông qua cả một quy trình.
"Các khâu kiểm tra thông tin lý lịch, hồ sơ giảng dạy, bằng cấp hay đến việc thử việc,... đều phải làm rất thận trọng và minh bạch. Tất cả các bộ phận đều phải được thông qua hồ sơ, xác minh giấy tờ để kiểm định bằng cấp. Thực hiện cần đúng và đủ từng bước mới có thể tránh xảy ra các sai sót" - ông Linh nói.
Bàn về câu chuyện tiến sĩ dùng bằng giả, một lãnh đạo trường đại học tại Hà Nội lại cho rằng vấn đề làm giả bằng cấp không phải là câu chuyện quá mới. Tuy nhiên, tình trạng này lại xảy ra chủ yếu ở các trường tư thục và cao đẳng.
"Các khối trường về tư thục, cao đẳng thường cần nhân lực lớn về thỉnh giảng. Đặc biệt, khi nghe thấy nhân lực có bằng cấp về các ngành hot thì dễ dàng khiến cho việc tuyển dụng trở nên dễ dãi hơn" - lãnh đạo này nói.
Theo lãnh đạo này, nếu rà soát nghiêm túc và nhìn nhận vấn đề thẳng thắn thì hiện nay vẫn tồn tại nhiều trường hợp sử dụng văn bằng, chứng chỉ không hợp pháp. Nếu được, các đơn vị sử dụng nhân sự có thể công khai hồ sơ lí lịch, thông tin đầy đủ về các tiến sĩ, giáo sư để không tạo cơ hội cho những người mạo danh bằng cấp.
Chia sẻ về vấn đề này, TS Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Tâm lý học Việt Nam cho rằng có 2 nguyên nhân để xảy ra tình trạng tiến sĩ dùng bằng giả trong tuyển dụng:
"Thứ nhất, cơ quan quản lí không làm rõ trách nhiệm từng bộ phận quản lí nhân sự, từ quá trình tuyển dụng đến sử dụng.
Lí do thứ hai đến từ việc bản thân các tổ chức lỏng lẻo, lợi dụng sự lỏng lẻo của cơ quan, nhân sự dễ dàng luồn lách vào một cách rất công khai. Đồng thời, sự dễ dãi trong công tác tuyển dụng, đùn đẩy trách nhiệm cũng sẽ khiến tình trạng dùng bằng giả xảy ra" - TS Tùng Lâm nêu quan điểm.
Theo TS Tùng Lâm, để giải quyết được vấn đề này, cơ quan quản lí cần có sự quản lí chặt chẽ từng khâu, từng quy trình. Giám sát các bộ phận nghiêm túc đồng thời các bộ phận quản lí nhân sự cần trung thực, cần mẫn.
"Bản thân tôi nhận thấy, để xác minh bằng cấp giả thì cần phải có sự điều tra, giải quyết của cơ quan công an. Nhằm tránh tình trạng sử dụng bằng cấp giả, có thể công khai lí lịch khoa học các tiến sĩ, giáo sư để giám sát và không để xảy ra sự việc tương tự.
"Nếu có thể, cơ quan ban ngành chủ động tạo ra một ngân hàng thông tin. Trong đó công khai tất cả bằng cấp, lý lịch khoa học giáo sư ở các trường. Khi đó, chỉ cần tra cứu thông tin trên nền tảng số cũng có thể thấy được bằng cấp đó có thật sự chính xác. Việc tạo ra ngân hàng thông tin bằng cấp sẽ giúp cơ quan sử dụng đều có quyền kiểm tra, nắm bắt và có cơ sở để quản lí thật chặt chẽ, tránh tình trạng mạo danh bằng cấp. Tuy nhiên, điều này cần làm sớm để đạt hiệu quả cao" - TS Tùng Lâm nêu giải pháp.
