Theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hoá thông tin, mâm lễ cúng giao thừa không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy, đủ "8 bát, 8 đĩa" mà tùy thuộc vào khả năng tài chính của gia đình. Tuy nhiên, dù cúng lớn hay nhỏ, mỗi gia chủ cần chú ý những chi tiết kiêng kỵ, không thể sai phạm để mở đầu năm mới suôn sẻ. Dưới đây là những lưu ý khi làm mâm lễ cúng giao thừa theo quan niệm dân gian:
Mâm cúng ngoài trời phải có trầu cau, hoa quả
Mâm lễ cúng ngoài trời dành cho vị quan Hành khiển, thường nhỏ hơn và đơn giản hơn so với mâm cúng trong nhà bái gia tiên, thần linh. Tuy nhiên, mâm cúng cũng phải đảm bảo có đủ các lễ phẩm truyền thống, bao gồm hoa tươi, trái cây, đặc biệt là một đĩa trầu cau như phong tục không thể thiếu từ xưa để lại, cộng thêm chén nước hoặc rượu.
Hoa quả chọn trong mâm lễ phải tươi ngon, tránh quả có gai như sầu riêng, mít, không cúng quả giả. Đĩa trầu cau sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt, lá trầu xanh, cau tươi.
Không cần mũ áo quan Thần linh trong mâm cúng trong nhà
Mâm cúng Giao thừa trong nhà thường đầy đủ tiền vàng, hoa quả, mâm cỗ mặn.... để gửi đến Thần linh và Tổ tiên, thể hiện sự hiếu kính của con cháu. Tuy nhiên, mâm cỗ trong nhà không cần chuẩn bị lễ phục hay mũ quan như mâm cỗ ngoài trời.
Khi đặt gà cúng trên mâm cỗ, nên đặt chéo ở góc khoảng 30-35 độ, hướng về phía bàn thờ, không nên quay đầu gà ra ngoài. Điều này tuy nhỏ nhưng sẽ tạo nên một không gian trang trọng và linh thiêng trong nghi thức cúng Giao thừa.
Thứ tự và khung giờ cúng Giao thừa
Nhiều gia đình chọn cúng giao thừa ngay sau thời khắc năm mới bắt đầu. Tuy nhiên, người ta có thể cúng Giao thừa vào khung giờ Tí (từ 23h00 đến 1h00). Đặc biệt, cúng Giao thừa ngoài trời không được cúng sau 0h.
Về thứ tự, phải thực hiện nghi lễ cúng Giao thừa ngoài trời trước rồi mới cúng lễ trong nhà. Khi cúng, gia chủ cần có trang phục kín đáo, lịch sự, đầu tóc sạch sẽ, gọn gàng. Đặc biệt, phụ nữ đến ngày hành kinh không nên cúng Giao thừa.
