Cảm động nhất, ông Đản - nhà giáo già gần 90 tuổi - đi bằng xe buýt từ phố Huế (Hà Nội) đến Báo Lao Động (ở gần Gò Đống Đa) chỉ để nói rõ hơn những cảm nghĩ của mình bởi như ông nói, sợ bài viết chưa tải hết được tâm tư.
Những ý kiến thẳng thắn
Một hướng dẫn viên du lịch ở Mỹ (địa chỉ email namvungchodan@yahoo.com) đã comment cho bài “Lễ hội biến tướng sẽ thành xuyên tạc lịch sử” (http://laodong.com.vn/ban-doc/le-hoi-bien-tuong-se-thanh-xuyen-tac-lich-su-299699.bld) ngày 2.3.2015, nhận xét : “Tôi và nhiều người Mỹ cũng đã từng ra Hà Nội nhiều năm xem nhiều lễ hội. Nói chung lễ hội phía bắc đa số chỉ là “phong trào” tổ chức vì “thói quen” hằng năm! Hầu như là quang cảnh “lộn xộn, bát nháo, thiếu văn hóa”, nguyên nhân là các lễ hội làm việc chưa có “chuẩn mực”, thiếu nghiêm túc, thiếu tổ chức... không hề “rút kinh nghiệm” những lần lễ hội đã qua! Có rất nhiều lễ hội chỉ là “làm cho có” chứ về mặt “chất lượng lễ hội” rất là “tồi tệ” và rất “nguy hiểm” nếu như có chuyện gì xảy ra... đặc biệt là tình trạng “giành lộc”. May là số người tham dự không có đông như ở các bang của Mỹ!”. Có lẽ, đây là nhận xét với góc độ của người làm du lịch, khá thận trọng và cũng tinh tế khi so sánh. Tác giả này tuy không so sánh cụ thể, nhưng chỉ cần viết “may là số người tham dự không có đông như ở các bang của Mỹ” đã nói nhiều điều.
Nhận xét thẳng hơn, bạn Hoa từ email ongbanoi147@yahoo.com - gửi comment ngày 2.3.2015 cho rằng: “Lễ hội các nơi trong cả nước đã có từ lâu đời, mỗi nơi làm một kiểu, có những nơi vẫn giữ lại những cảnh ấu trĩ của thời xưa, thậm chí phản khoa học, gây bất bình cho du khách”. Đồng thời, bạn đọc có tên Hoa này cũng đưa ra câu hỏi chính xác: “Vậy Bộ VHTTDL ở đâu mà không chấn chỉnh ngay từ đầu, chính quyền địa phương sai phạm sao không xử lý, để làm bừa bãi, tự phát các trò không hay như vậy chứ? Thật đáng buồn”.
Bạn có email vit2015@yahoo.com gửi comment ngày 26.2.2015 cho bài “Các biến tướng của lễ hội” (http://laodong.com.vn/ban-doc/hu-tuc-giu-hay-bo-cac-bien-tuong-cua-le-hoi-299482.bld) không giấu vẻ bức xúc: “Nước đổ đầu vịt! Chém lợn là tư duy đao phủ sau lũy tre làng! Hủ tục này không có tính hội nhập quốc tế, bảo thủ, góp ý bao nhiêu cũng không nghe. Phải luật hóa mới cấm được”. Hoặc comment ngắn gọn hơn, bạn Nguyễn Văn Minh (nguyenvanminh101@gmail.com) comment ngày 27.2.2015 cho rằng: “Chém lợn, đâm trâu, giết cá voi hay chọi trâu... đều là hành động man rợ, thiếu văn hóa. Bộ VHTTDL nên chỉ đạo dẹp bỏ!”.
Trong khi đó, bạn đọc từ địa chỉ tantrinhthiminh@agribank.com.vn gửi đến diễn đàn comment ngắn gọn nhưng diễn tả đầy đủ sự bức xúc của mình. Chị viết :“Lễ hội chọi trâu của Đồ Sơn đến lễ chém lợn tôi đã cảm thấy nhiều phản cảm, song chẳng biết tham gia thế nào. Nay trên diễn đàn này, tôi đề nghị nên bỏ hẳn, bởi từ lễ hội mua vui này từ sự tàn bạo, dã man kéo theo nhiều tệ nạn xã hội và thương mại hóa”.
Ông giáo già đến với diễn đàn
Và chúng tôi thật sự cảm động, trong những người đến Báo Lao Động gửi bài cho diễn đàn “Hủ tục - giữ hay bỏ”, ông Nguyễn Văn Đản - nguyên là giáo viên Trường THPT Hai Bà Trưng, Hà Nội - dù tuổi đã cao, nói, ngày xưa cha ông ta tổ chức lễ hội, mọi người rất tôn nghiêm, một lòng thành kính những vị thần, những bậc tiền bối đã có công xây dựng quê hương. Người đi trẩy hội rất đông vui nhưng rất trật tự, không chen lấn, không nói to chứ đừng nói tới chuyện cười hô hố, chửi bậy, thậm chí đánh nhau ở một số hội như hiện nay”. Với cách nhìn của nhà giáo, ông lấy ví dụ ở một số nước xung quanh cũng lễ hội như ta để so sánh: “Ở Nhật Bản, cũng có lễ hội, cũng đi chùa thắp hương lễ Phật, họ đi cũng rất đông nhưng cũng rất trật tự, đứng lễ rất thành kính. Suy nghĩ và so sánh, tôi không khỏi xấu hổ và thấy thật buồn vì điều đó cho thấy, văn hoá của mình đang sa sút và thấp hơn của họ”.
