Tăng năng suất lao động: Năng lực quản trị và chất lượng nhân lực là yếu tố sống còn

Thiếu lao động có kỹ năng và tay nghề

Theo các chuyên gia, để tăng NSLĐ, cần sự chung tay vào cuộc của rất nhiều bên từ Bộ KHCN, Bộ LĐTBXH tới Bộ KHĐT. Trong đó, Bộ KHĐT cần đẩy mạnh việc hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh nhằm giảm chi phí cho DN.

Theo Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Nguyễn Thị Tuệ Anh, trong bối cảnh của Việt Nam hiện nay, tăng năng suất có ảnh hưởng rất lớn tới tăng trưởng GDP. Trong đó, công nghệ, lao động là một trong những yếu tố quyết định tới NSLĐ. Nhưng những yếu tố đầu vào của năng suất lại rất yếu. Do đó, chúng ta phải nhanh chóng thay đổi.

Cũng theo bà Tuệ Anh, muốn tăng NSLĐ, bản thân DN phải đầu tư trang thiết bị máy móc hiện đại, Nhà nước chỉ đưa ra các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy quá trình tự nâng cấp công nghệ của DN dựa trên nhu cầu thực tiễn. Do đó, DN muốn liên kết với DN nước ngoài cần phải tự nâng cao năng lực của mình. DN phải hiểu mình cần gì, muốn gì thì Nhà nước mới có chính sách hướng vào trọng tâm. Cùng đó DN cũng phải nâng cao chất lượng lao động để giúp giảm một phần chi phí, trước hết đó là chi phí đào tạo.

TS Đỗ Ngọc Chung (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) cũng cho rằng muốn tăng NSLĐ, điều đầu tiên phải nâng cao tay nghề cho NLĐ vì phần lớn tay nghề của NLĐ ở mức thấp, chưa đáp ứng ứng được yêu cầu của công việc, đặc biệt là NLĐ tại khối DNNVV. Do đó, chủ DN phải nâng cao tay nghề cho NLĐ ở từng bộ phận công việc. Sau đó, DN phải xây dựng quy trình làm việc hợp lý, nâng cao kỹ năng làm việc cho NLĐ.

Cùng đó, DN cũng phải xây dựng chính sách hỗ trợ cho NLĐ để họ tự trau dồi nâng cao kỹ năng, tạo động lực làm việc để tự bảo vệ mình trước công việc. “Làm thế nào để nâng cao NSLĐ tại các DNNVV là vấn đề nhức nhối. Trong khi các DN lớn có đủ uy tín và khả năng trang bị các thiết bị sản xuất hiện đại thì các DNNVV chưa thể đầu tư được máy móc thiết bị hiện đại mà vẫn phải nâng cao NSLĐ để giảm giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận cho DN và tăng thu nhập cho NLĐ” - ông Chung cho biết thêm.

Năng lực quản trị yếu

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội DNNVV TP.Hà Nội Mạc Quốc Anh, rủi ro chính sách chính là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng tới NSLĐ. Chính sách của ta không có độ ổn định trong dài hạn ví dụ như thuế suất liên tục tăng. Điều này sẽ làm giảm tổng thu của DN, buộc DN phải có chính sách điều chỉnh các yếu tố đầu vào như cơ cấu lại nhân sự, cắt giảm mức lương và rõ ràng năng suất sẽ phải thay đổi.

Hiện ở Việt Nam, các DN thường có xu hướng cạnh tranh về giá, do đó các DN đặc biệt là DNNVV thường áp dụng cách thức tinh gọn bộ máy nhằm giảm chi phí lương. Về lâu dài, DN vẫn buộc phải đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực quản trị để tăng sức cạnh tranh của hàng hoá.

Theo TS Chung, tuỳ theo công việc, tuỳ theo sản phẩm mà DN trang bị các thiết bị hiện đại vào sản xuất, bản thân DN phải chủ động thuê chuyên gia tư vấn để hỗ trợ nâng cao NSLĐ. Cùng đó cần tận dụng sự sáng tạo, cải tiến kỹ thuật của NLĐ để nâng cao NSLĐ.

Vấn đề mấu chốt nhất vẫn là nâng cao năng lực quản trị của DN để tổ chức, điều phối sản xuất khoa học và hợp lý. NLĐ luôn mong muốn được hưởng mức lương tốt nhất. Nhưng để có mức lương tốt nhất phải hội tụ đủ 3 yếu tố là con người, máy móc thiết bị hiện đại và phương thức sản xuất khoa học. Phúc lợi và thu nhập cao sẽ tạo động lực làm việc cho NLĐ.

Để tăng cường công tác đào tạo lao động, trong thời gian tới Hiệp hội DNNVV TP.Hà Nội sẽ phối hợp với các tổ chức đào tạo, trường đại học, các vụ và viện, chuyên gia kinh tế kiến nghị sửa đổi chính sách để DN được nhận phần kinh phí đào tạo. Nhưng quan trọng nhất vẫn là môi trường làm việc thúc đẩy NSLĐ.

“Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam được xếp vào nhóm các quốc gia có môi trường làm việc tốt nhưng trên thực tế, môi trường làm việc còn chưa được công bằng và minh bạch” - ông Quốc Anh nhấn mạnh.