Ông Đỗ Ngọc Thọ - Trưởng ban Thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) - cho biết, khi người lao động nhận Bảo hiểm xã hội một lần, họ sẽ thiệt thòi rất nhiều. Bởi, ngừơi lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu đã tiêu hết tiền dưỡng già.
Đến khi về già, không được hưởng lương hưu, phải sống phụ thuộc vào con, cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có thẻ Bảo hiểm y tế, họ còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám chữa bệnh chỉ sau một lần mắc bệnh, nằm viện thời gian dài.
"Từ đó, có thể phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội” - ông Đỗ Ngọc Thọ phân tích.
Đơn cử, lấy ví dụ về một người lao động có đủ 20 năm đóng Bảo hiểm xã hội, với mức bình quân tiền lương đóng Bảo hiểm xã hội là 4.000.000 đồng/tháng.
Giả định, người lao động này đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc hưởng Bảo hiểm xã hội một lần trong năm 2021 (không tính đến tác động của các yếu tố: Tỉ lệ lạm phát, tốc độ tăng lương, lãi suất đầu tư quỹ Bảo hiểm xã hội).
Nếu hưởng lương hưu, lao động nam có thể sẽ nhận được mức lương hưu là 1.880.000 đồng/tháng. Tính theo tuổi thọ bình quân của nam giới là 71 năm (số liệu tuổi thọ bình quân của nam giới theo Tổng điều tra dân số năm 2019 của Tổng cục Thống kê) thì số tháng hưởng lương hưu là 129 tháng. Tổng số tiền người đó được hưởng từ quỹ Bảo hiểm xã hội là 273.973.400 đồng.
Trong đó, tổng tiền lương hưu nhận được từ khi đủ 60 tuổi 3 tháng đến khi chết: 129 x 1.880.000 đồng = 242.520.000 đồng; Mua thẻ Bảo hiểm y tế (4,5%) là 10.913.400 đồng; Trợ cấp mai táng phí khi qua đời là 10 tháng lương cơ sở, tương đương 14.900.000 đồng; Trợ cấp tuất (giả định tuất 1 lần thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu) là 5.640.000 đồng.
Với lao động nữ, do tỉ lệ hưởng lương hưu của nữ lớn hơn (55%) và thời gian hưởng lương hưu của nữ dài hơn nam (tuổi thọ bình quân của nữ là 76,3 tuổi tương đương sau khi nghỉ hưu ở tuổi 55 tuổi 4 tháng người nghỉ hưu sẽ sống thêm 240 tháng) nên tổng số tiền mà một lao động nữ trong ví dụ này sẽ được hưởng từ quỹ Bảo hiểm xã hội là 572.864.000 đồng.
Đó là chưa kể có những người đang hưởng lương hưu khi qua đời, nếu có thân nhân đủ điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng.
Trên thực tế, đã có những người cha, mẹ, vợ, chồng, con được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng vài chục năm sau khi con, vợ/chồng, bố/mẹ của họ qua đời.
Trong khi đó, giả sử người lao động ra nước ngoài để định cư hoặc mắc bệnh hiểm nghèo đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế; nếu nhận Bảo hiểm xã hội một lần, đối với cả nam và nữ đều thực hiện theo cách tính như sau: 4.000.000 x (1,5 x 13 + 2 x 7) = 134.000.000 đồng.
Như vậy, nam giới hưởng lương hưu sẽ lợi hơn nhận Bảo hiểm xã hội một lần 139.973.400 đồng; con số tương ứng này ở nữ giới là 438.864.000 đồng.
Nếu so với hưởng lương hưu thì nhận Bảo hiểm xã hội một lần là rất thiệt thòi cho người lao động.
Vì người tham gia Bảo hiểm xã hội khi hưởng lương hưu được hưởng rất nhiều quyền lợi. Ông Thọ cho rằng, thực tế đã cho thấy, chính lương hưu mới là chỗ dựa vững chắc cho người lao động khi về già, khi không còn khả năng để lao động tạo thu nhập.
