Mong muốn giúp gia đình liệt sĩ lưu giữ hình ảnh người thân
Trao đổi về “cơ duyên” đến với việc phục chế ảnh của các liệt sĩ, ông Huy (hiện, ông Phan Tiến Huy là Uỷ viên Ban chấp hành LĐLĐ tỉnh Điện Biên, Chủ tịch LĐLĐ thị xã Mường Lay), chia sẻ: “Có một lần vào dịp kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27.7), tôi bắt gặp hình ảnh một cô gái dìu bà cụ cũng tầm hơn 70 tuổi vào nghĩa trang A1.
Gặp tôi, cụ cho hay, con cụ hy sinh trong chiến trường miền Nam nhưng hôm nay lên thăm con cháu trên Điện Biên, mặc dù con cụ không nằm trong nghĩa trang này và chưa tìm được nơi chôn cất, nhưng cụ muốn vào đây để thắp hương thay cho những bà mẹ không thể đến thắp hương cho con mình được. Biết đâu, ở nơi xa đó con mình cũng được ai thắp cho nén nhang mà ấm lòng.
Rồi cụ lấy từ trong túi bóng được gói rất cẩn thận một tấm ảnh nhỏ đó là một chàng thanh niên mặc quân phục còn rất trẻ tên Trần Xuân Thủy. Tay cụ lần sờ lên bức ảnh, rồi khóc. Lúc đó tôi thấy tấm ảnh đen trắng cũng phai mờ theo thời gian nhưng chưa nghĩ sẽ làm gì để giúp cụ nhìn rõ hình ảnh của con mình hơn”.
Tiếp đó, tình cờ xem trên truyền hình, ông Huy biết được câu chuyện về cụ Đỗ Thị Mơ (83 tuổi, quê Thanh Hoá) đạp chiếc xe cũ lên ủy ban nhân dân xã để nộp đơn xin thoát nghèo, để nhường khoản hỗ trợ nhận được từ nhà nước cho các trường hợp khó khăn hơn… Ông Huy rất ngưỡng mộ cụ Đỗ Thị Mơ và nghĩ một cụ bà 83 tuổi còn làm được những điều có ích cho xã hội, thì mình cũng phải làm một việc nhỏ gì đó để cùng góp ích cho xã hội.
Thường ngày, ông Huy thường vào trang nguoiduado.vn - đó là những trang tìm kiếm thông tin chiến sỹ đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến của dân tộc.
“Khi vào đây tôi lại bắt gặp những tấm ảnh của các liệt sĩ theo thời gian đã mờ dần, có nguy cơ mất vĩnh viễn. Để tưởng niệm các anh hùng dân tộc đã chiến đấu và hy sinh vì sự bình yên của Tổ quốc hôm nay; để an ủi một phần hương hồn các liệt sĩ đang an nghỉ nơi chín suối và mong một điều nữa là gia đình các liệt sĩ có thể tìm được thân nhân của mình… nên tôi bắt tay vào phục chế lại chân dung các liệt sĩ đã hy sinh vì tổ quốc. Bởi ngoài hoạt động công đoàn, tôi còn còn có nghề “tay trái” là thợ chỉnh, sửa ảnh cho cửa hàng của gia đình” - ông Huy chia sẻ.
Luôn tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của các liệt sĩ
Hầu hết các bức ảnh ông Huy nhận được từ thân nhân các liệt sĩ đều cách đây từ 40 đến 70 năm - nước ảnh đã ố mờ, bay màu, nhiều ảnh mất chi tiết, hoặc chỉ là những bức ảnh truyền thần, được người họa sĩ phác họa lại chân dung theo tưởng tượng của trí nhớ người thân. Cho nên để phục chế lại ảnh, ông Huy phải quan sát rất chi tiết, tỉ mỉ và mất nhiều thời gian để nắm được cái tinh thần cốt lõi của bức ảnh, sau đó dùng phần mềm chỉnh sửa cẩn thận để khôi phục lại nét thần thái và các hình khối nguyên bản của bức ảnh.
“Thông thường, khi phục chế chân dung các liệt sĩ tôi luôn cố gắng tái hiện được chân thật nhất nhân vật có thật. Và sau đó, tôi gửi tác phẩm sau khi chỉnh sửa tới gia đình các liệt sĩ để họ nhận xét, góp ý… Sau khi nhận lại những bức ảnh được chỉnh sửa hoàn thiện từ tôi, hầu hết các gia đình đều đánh giá sự chân thực của bản sửa và đã đáp ứng được nguyện vọng của thân nhân. Nhiều gia đình liệt sĩ rất cảm động sau khi nhận được bức chân dung của người thân và ngỏ ý trả công, nhưng tôi không nhận. Bởi, việc làm của tôi có đáng gì so với sự hy sinh của vô cùng to lớn của các anh hùng, liệt sĩ” - ông Huy cho hay.
Để lại cho ông Huy ấn tượng sâu sắc nhất là tấm chân dung của nhà báo, liệt sĩ Phạm Thị Ngọc Huệ (sinh năm 1946, quê ở Ninh Bình). Nhà báo hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, tại Trường Sơn, ngày 20.12.1968, khi tuổi mới tròn 22. Biết bao khát vọng tuổi trẻ còn đang đợi phía trước nhưng nhà báo Phạm Thị Ngọc Huệ đã ngã xuống để góp phần đem lại sự bình yên cho đất nước. Đã hơn 47 năm trôi qua, mặc dù đồng đội, gia đình đã nhiều lần tìm kiếm những vẫn chưa thấy phần mộ của liệt sĩ…
“Hành trình bức ảnh đến được với tôi thật tình cờ. Trong lúc dịch bệnh COVD-19 đang bùng phát mạnh, tôi nhận được tin nhắn của một người bạn quê ở Ninh Bình. Bạn tôi ngỏ ý muốn tôi giúp phục chế lại bức ảnh của nhà báo, liệt sĩ Phạm Thị Ngọc Huệ. Tôi đồng ý ngay và nhắn bạn gửi ảnh càng sớm càng tốt. Cầm trên tay chân dung của liệt sĩ Phạm Thị Ngọc Huệ, tôi quan sát và nghiên cứu rất kỹ bức chân dung của chị Huệ, phải làm thế nào để vẻ đẹp của liệt sĩ luôn toả sáng với khí chất anh hùng của người phụ nữ Việt Nam. Tôi cẩn thận chỉnh sửa từng chi tiết đặc biệt là đôi mắt của nhà báo, ánh mắt thiêu đốt kẻ thù xâm lược - “một bông Huệ” mảnh mai nhưng khí chất phi thường.
Sau gần một tuần bức ảnh cũng hoàn thành, tôi gửi về Ninh Bình và bạn tôi điện lên thông báo: Gia đình liệt sĩ cảm ơn tôi nhiều lắm. Bỗng nhiên, lúc đó tôi như thấy hình ảnh nhà báo, liệt sĩ Phạm Thị Ngọc Huệ mỉm cười” - ông Huy xúc động nói.
Trong quá trình phục chế ảnh chân dung của các liệt sĩ, ông Huy cũng từng không thành công bởi nhận những bức ảnh được lưu giữ quá lâu trong khi thời tiết của Việt Nam có độ ẩm cao làm bức ảnh mất nhiều chi tiết.
“Nhận được những tấm hình, sau đó tôi không thể phục chế đã để lại cho tôi nhiều xót thương và sự day dứt ở trong lòng, vì đã không thể giúp được gì trong khi niềm hy vọng của của thân nhân liệt sĩ lại đặt vào tôi” - ông Huy bày tỏ.
Theo ông Huy, để được hỗ trợ phục chế ảnh của liệt sĩ thì thân nhân cần gửi cho ông tấm ảnh thật của liệt sĩ đó là tốt nhất, hoặc nếu ở xa thì có thể chụp bằng điện thoại thông minh rồi gửi qua Zalo hoặc Facebook (qua số điện thoại đăng ký trên Zalo là 0366088877, hoặc Facebook “Phan Huy”). Cùng với đó, gia đình có thể cung cấp thông tin về liệt sĩ: Họ và tên, tuổi, quê quán và cuộc sống chiến đấu, hy sinh để giúp ông Huy phục chế chân thực nhất bức ảnh mà gia đình thân nhân muốn gửi gắm.
“Chiến tranh đã gây đau thương, mất mát. Sự hy sinh của bao thế hệ ông cha đã đem lại cuộc sống yên bình cho Tổ quốc hôm nay. Vì thế, việc phục dựng lại ảnh liệt sĩ cho thân nhân các gia đình liệt sỹ đối với tôi là một công việc rất nhỏ nhưng ý nghĩa. Bởi qua đó, giúp gia đình liệt sĩ lưu giữ được hình ảnh người thân đã hy sinh một cách có hồn nhất để họ được an ủi, được thấy người thân mình vẫn luôn kề bên. Tôi sẽ vẫn và tiếp tục làm điều đó miễn phí cho bất cứ ai cần, vì điều này giúp tôi luôn tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của các liệt sĩ” - Phan Tiến Huy nói.
