Hàng trăm nghìn người lao động lao đao
Tại Diễn đàn Người lao động năm 2023 diễn ra chiều 28.7, chị Lê Thị Hà, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty May Minh Anh, tỉnh Nghệ An, cho biết rất bức xúc trước tình trạng nợ bảo hiểm xã hội của nhiều doanh nghiệp khiến cho hàng trăm nghìn người lao động lao đao, có gia đình lâm vào cảnh khốn cùng.
Qua chia sẻ của đồng nghiệp ở nhiều doanh nghiệp cả nước khi phải chứng kiến cảnh rất nhiều nữ công nhân sinh nở không được hưởng tiền thai sản, có công nhân con đã 8 tuổi mẹ vẫn không được hưởng chế độ gì.
Nhiều người lao động thất nghiệp lâm vào cảnh ốm đau, chết mà không được trợ cấp thất nghiệp; có người nghỉ hưu 7-8 năm mà vẫn chưa được cầm sổ hưu, có bác về vợ nghi ngờ “hay là gửi lương hưu cho người khác rồi”. Đó cũng là lý do mà nhiều người mất niềm tin, muốn rút bảo hiểm xã hội một lần để còn lo cho cuộc sống trước mắt.
"Chả lẽ tất cả chúng ta lại bó tay bất lực trước tình trạng này. Nếu cứ để như thế, chúng ta đang nợ và có lỗi với người lao động, vì họ chỉ biết đóng đủ, chứ họ không biết gì đến lỗi của người khác, còn hậu quả thì chính họ phải gánh chịu" - nữ chủ tịch CĐCS tâm tư.
Căn cơ là sửa luật Bảo hiểm xã hội
Trao đổi với người lao động về vấn đề trên, ông Nguyễn Thế Mạnh - Tổng Giám đốc Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam cho biết rất chia sẻ với tình hình nợ đóng BHXH với người lao động. Ngành BHXH rất trăn trở về vấn đề này.
Vị Tổng Giám đốc đã đưa ra các giải pháp cụ thể như thường xuyên bám sát nắm chắc tình hình của doanh nghiệp. Trên cơ sở dữ liệu sẵn có của ngành BHXH Việt Nam, phân tích rủi ro, nhận diện doanh nghiệp có khả năng chậm đóng, trốn đóng BHXH.
Năm 2021, BHXH Việt Nam đã xây dựng ứng dụng VssID-BHXH số. Đến nay, trong ứng dụng này đã thông báo tình hình chậm đóng BHXH từ 1 tháng trở lên của tất cả doanh nghiệp, người lao động có thể theo dõi.
Trên cơ sở đó, cùng với tổ chức công đoàn, BHXH đôn đốc doanh nghiệp đóng BHXH cho người lao động. Thành lập ban chỉ đạo thu hồi nợ BHXH của 63 tỉnh thành, cơ bản là chủ tịch tỉnh làm trưởng ban chỉ đạo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.
Ngoài ra, cơ quan này đã sử dụng các biện pháp khác như: Công khai nợ, chuyển hồ sơ và phối hợp với cơ quan công an để xem xét khởi tố theo quy định. Căn cơ là sửa đổi Luật BHXH tới đây cần đưa vào các biện pháp mạnh để doanh nghiệp chấp hành như: Cưỡng chế hoá đơn, cấm xuất cảnh…
Liên quan đến công tác BHTN, qua quá trình triển khai thực hiện ngành BHXH thấy rằng điều kiện để chi bảo hiểm thất nghiệp còn khắt khe. Tới đây, khi sửa đổi luật, cần “nới” điều kiện và quyền lợi khác để đảm bảo chi từ Quỹ BHTN cho người lao động. Đợt dịch COVID-19, Quỹ BHTN đã chi 41 nghìn tỉ đồng trong đó có trên 32 nghìn tỉ đồng cho hơn 14 triệu người lao động trong điều kiện hết sức khó khăn.
Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trong tháng 8, Chính phủ sẽ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét dự thảo Luật BHXH sửa đổi.
Dự kiến ngày 12.8, Ủy ban Xã hội của Quốc hội sẽ họp thẩm tra dự thảo luật. Trước đó, Chính phủ đã họp cho ý kiến về dự án luật này với tinh thần chung là tiếp thu kết luận Chủ tịch Quốc hội ở phiên chất vấn mới đây, tập trung hoàn chỉnh dự thảo luật theo hướng phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, hiện đại và tăng quyền lợi cho người lao động.
Bộ trưởng nhấn mạnh nguyên tắc, không hạn chế, thu hẹp quyền lợi của người lao động.
"Để đảm bảo người lao động không cần rút BHXH một lần thì nhà nước có nhiều chính sách bù đỡ để hỗ trợ người lao động giải quyết nhu cầu cấp bách. Như vậy, khi cần một khoản tiền, người lao động sẽ không cần rút BHXH, mà có thể sử dụng chính sách khác hỗ trợ", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, cần tập trung đẩy nhanh nhiều giải pháp ngăn chặn, xử lý tình trạng trốn đóng, chậm đóng, nợ đóng BHXH. Các giải pháp được xây dựng trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét sẽ hài hòa, đảm bảo khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH của các doanh nghiệp.
