Hiện nay, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với người tham gia BHXH tự nguyện được thực hiện theo Nghị định số 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện.
Theo đó, ngân sách Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo (99.000đ/người/tháng); hỗ trợ 25% mức đóng đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo (82.500đ/người/tháng) và hỗ trợ 10% mức đóng đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc các đối tượng khác (33.000đ/người/tháng).
Tuy nhiên, theo Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, từ ngày 01/01/2022, mức chuẩn nghèo đối với khu vực nông thôn giai đoạn 2021 - 2025 tăng từ 700.000 đồng lên 1.500.000 đồng, dẫn đến mức đóng tối thiểu hằng tháng của người tham gia BHXH tự nguyện tăng từ 138.600 đồng/tháng lên 297.000 đồng/tháng (đã trừ mức hỗ trợ của Nhà nước) đã tác động đến tâm lý và việc tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện của nhóm người tham gia BHXH tự nguyện có thu nhập thấp, đặc biệt là người thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo.
Tại địa bàn tỉnh Quảng Trị, phần lớn những người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện là người lao động tự do ở khu vực phi chính thức như: nông dân, thợ thủ công, tiểu thương buôn bán nhỏ thu nhập bấp bênh, không ổn định. Chính vì vậy, với mức hỗ trợ của Nhà nước như hiện nay chưa thật sự hấp dẫn và thu hút đông đảo người dân đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.
Theo số liệu của Cục Thống kê tỉnh Quảng Trị, năm 2022, toàn tỉnh còn khoảng 303.755 người lao động trong độ tuổi chưa tham gia BHXH.
Trong khi đó, Chương trình hành động số 138-CTHĐ/TU ngày 12.11.2018 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Trị khóa XVI thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23.5.2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH phấn đấu đến năm 2025 đạt khoảng 11,4% số người tham gia BHXH tự nguyện trong tổng số người tham gia BHXH.
Tuy nhiên, hiện nay, số người tham gia BHXH tự nguyện mới đạt 6,6% trong tổng số người tham gia BHXH trên địa bàn tỉnh. Tính riêng năm 2022, chỉ có 285 người nghèo/78.221 người nghèo tham gia BHXH tự nguyện.
Vì vậy, nếu không có giải pháp và chính sách hỗ trợ sẽ không khuyến khích được người dân đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.
Từ đó, tạo gánh nặng cho công tác an sinh xã hội khi người dân không còn khả năng lao động nhưng không có lương hưu hàng tháng, không có thẻ bảo hiểm y tế để khám chữa bệnh... Đây sẽ là gánh nặng cho ngân sách trong tương lai vì phải chi trả trợ cấp bảo trợ xã hội và mua thẻ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi...
Theo nội dung Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố giai đoạn 2023-2026 đã được thông qua tại kỳ họp thứ 14 của HĐND tỉnh khóa VIII, tỉnh Quảng Trị sẽ dùng ngân sách địa phương để hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố.
Cụ thể, hỗ trợ thêm 20% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; hỗ trợ thêm 15% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo và hỗ trợ thêm 10% đối với người tham gia BHXH tự nguyện hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố. Thời gian hỗ trợ được tính theo thời gian thực tế tham gia BHXH tự nguyện từ ngày 1.1.2023 đến hết ngày 31.12.2026.
Phó Giám đốc BHXH tỉnh Đào Công Tuấn nhận định: “Việc HĐND tỉnh thông qua Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố giai đoạn 2023-2026 tiếp tục thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong sự nghiệp chăm lo đời sống Nhân dân, giúp những người yếu thế trong xã hội như người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và những người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố được tiếp cận với chính sách BHXH tự nguyện để đăng ký tham gia nhằm tự bảo đảm an sinh xã hội cho chính bản thân mình”.
