Chật vật thuê trọ
Anh Trần Đức Trình (31 tuổi, quê ở Tân Kỳ, Nghệ An) đang làm công nhân tại KCN Kim Chung (huyện Đông Anh, Hà Nội) cho biết, đã thuê phòng trọ gần chỗ làm gần chục năm nay. Cả hai vợ chồng thu nhập khoảng 17 triệu đồng. Với khoản tiết kiệm mỗi tháng, vợ chồng anh chỉ mong thuê hoặc mua được căn hộ chung cư cho công nhân để ổn định lâu dài.
Ông Trần Xuân Lượng - Tiến sĩ chuyên ngành bất động sản (Đại học Kinh tế Quốc dân) - cho rằng, với nhóm lao động công nhân, nhất là với công nhân di cư làm việc tại các KCN - khu chế xuất thì nhu cầu này rất lớn, điển hình như: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Hà Nam, Bình Dương...
Đây là những nơi tỉ lệ lao động nhập cư lên đến hơn 60%. Trong khi đó, ngay cả công nhân tại địa phương có nhà ở cũng là ở với gia đình, còn từ thu nhập để mua nhà là rất khó.
Khảo sát của Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng LĐLĐVN) mới đây tại 16 tỉnh, thành có nhiều KCN trên cả nước và cho thấy, có tới 41% công nhân trong các doanh nghiệp mong muốn có nhà ở phù hợp, giá rẻ, gần nơi làm việc, đảm bảo sinh sống.
Đề xuất doanh nghiệp được mua NƠXH
Mới đây, một số doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong KCN trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc có nhu cầu đặt hàng chủ đầu tư dự án NƠXH xây dựng các khu nhà ở cho người lao động của mình. Đặc biệt, các doanh nghiệp này có nhu cầu mua lại cả tòa nhà đứng tên của họ để làm kí túc xá cho công nhân.
Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho rằng, theo quy định tại điều 49, Luật Nhà ở 2014 và điều 22, Nghị định 100/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lí NƠXH thì doanh nghiệp không phải đối tượng được mua NƠXH. Vì vậy, việc các doanh nghiệp sản xuất đề xuất mua nhà ở, đất ở thuộc các dự án NƠXH để cho các công nhân, người lao động thuộc đơn vị thuê là không có cơ sở để giải quyết.
Từ thực tế này, tỉnh Vĩnh Phúc đề nghị sửa đổi các quy định của pháp luật về nhà ở (Luật Nhà ở năm 2014 và các nghị định, thông tư) để các doanh nghiệp được mua NƠXH cho công nhân, người lao động của mình thuê lại.
Ngoài ra, địa phương đề nghị sửa đổi Nghị định số 49/2021 của Chính phủ bổ sung quy định chuyển tiếp cho các dự án trước đây phải thực hiện nghĩa vụ NƠXH bằng tiền theo hướng cho phép các dự án này được áp dụng quy định tại khoản 2, khoản 3, Điều 2 Nghị định số 49/2021.
Đối với kiến nghị trên, Bộ Xây dựng cho hay, hiện nay dự thảo sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 do Chính phủ trình Quốc hội đã bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã thuê nhà lưu trú công nhân để cho người lao động trong đơn vị mình thuê lại (tại khoản 12 Điều 73 của dự thảo).
Pháp luật về nhà ở chỉ quy định trường hợp chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ NƠXH bằng hình thức nộp tiền theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định số 100/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lí NƠXH (không có quy định yêu cầu chủ đầu tư phải nộp thêm khoản tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước).
