Chủ động, linh hoạt, sáng tạo
Năm học 2022-2023, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá môn Ngữ văn. Theo đó, giáo viên cần tập trung thiết kế và sử dụng các câu hỏi, bài tập yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức đã học và kĩ năng đọc, viết, nói, nghe vào bối cảnh và ngữ liệu mới. Việc này nhằm khắc phục tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc chép văn mẫu, giúp giáo viên đánh giá chính xác năng lực của các em.
Năm học đầu tiên triển khai thực hiện, cô Triệu Huyền - giáo viên Ngữ văn Trường THPT Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) cho biết - để việc kiểm tra đánh giá thuận lợi, ngay trong quá trình học, giáo viên và học sinh phải chủ động thích ứng để đến khi gặp dạng đề mới không bỡ ngỡ.
Từ đầu năm học, tổ trưởng bộ môn đã họp giáo viên trong tổ chuyên môn xây dựng giáo án chung, đề ra phương pháp dạy học hiệu quả nhất. Thầy cô sẽ phát huy được tính chủ động của học sinh bằng cách giao nhiệm vụ cho các em tìm hiểu trước khi vào bài học. Tạo cơ hội để học sinh khám phá những tri thức mới, đề xuất ý tưởng và tạo ra sản phẩm mới.
"Tâm lý học sinh tiếp nhận cái mới thường sợ khó, sợ không làm được. Đây là rào cản đối với nhiều em, có thể đề thi vừa sức nhưng do tâm lý sợ không làm được dẫn đến kết quả không như mong muốn. Vì vậy trong quá trình dạy, tôi luôn động viên tinh thần các em" - cô Huyền nói.
Theo giáo viên Ngữ văn Trường THPT Bình Xuyên, cấu trúc đề thi gồm hai phần, trong đó phần Đọc hiểu chiếm 6 điểm và Làm văn chiếm 4 điểm.
Việc ra đề thi theo chương trình mới đòi hỏi giáo viên phải sáng tạo, mang đến sự mới mẻ, khơi gợi tinh thần khám phá tri thức của học sinh. Giáo viên cố gắng học hỏi, tham khảo các đề thi trên mạng và từ đồng nghiệp các trường khác.
Chia sẻ về việc chọn ngữ liệu ra đề thi, cô Nguyễn Thị Nga - giáo viên THPT tại Thanh Hóa cho biết, giáo viên cố gắng chọn những văn bản có tính thời sự nhưng gần gũi với học sinh. Việc chọn ngữ liệu vừa lạ vừa quen giúp giảm lo lắng của học sinh, đồng thời khơi gợi sự hứng thú về chương trình mới.
Thấu hiểu người học
Để việc ra đề thi Ngữ văn kiểu mới hiệu quả, cô Phạm Hằng - giáo viên Ngữ văn Trường THPT Tam Đảo II (Vĩnh Phúc) khẳng định, cách gỡ khó hữu hiệu nhất là giáo viên phải hiểu học sinh của mình. Thầy cô nắm rõ các em đang thiếu gì, cần học những gì để đưa ra phương pháp giảng dạy, đề thi phù hợp với năng lực của học sinh.
Vị giáo viên cho hay, chương trình mới đòi hỏi học sinh áp dụng những kỹ năng được học làm chất liệu hoàn thành bài thi, không học gì thi đó như chương trình cũ. Đây là một điều khó khăn với cả giáo viên và học sinh.
“Nhiều giáo viên loay hoay tìm kiếm ngữ liệu ngoài sách giáo khoa để ra đề hợp lý. Đề thi vừa phải đảm bảo tính mới mẻ, vừa phát huy được tính sáng tạo của học sinh nhưng phải phù hợp với tất cả các em. Điều này là một áp lực bởi năng lực môn học giữa các học sinh không đồng đều.
Lúc này, giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc khơi gợi tính sáng tạo, chủ động ở các em. Nếu hiểu năng lực học sinh của mình thì việc tìm ngữ liệu ngoài sách giáo khoa để ra đề thi phù hợp không còn là bài toán khó" - cô Hằng khẳng định.
Giáo viên Ngữ văn Trường THPT Tam Đảo II cũng cho biết, trong quá trình chấm thi môn Ngữ văn cần tôn trọng tính sáng tạo của học sinh. Người chấm chấp nhận cách diễn đạt, thể hiện khác với đáp án mà vẫn đảm bảo nội dung theo năng lực, phẩm chất người học.
