Huấn luyện viên châu Âu có thành công, nhưng...
Tính từ năm 1991 đến nay, tuyển Việt Nam từng chứng kiến 6 huấn luyện viên đến từ châu Âu làm "thuyền trưởng". Thậm chí, hai cái tên đình đám là cố huấn luyện viên Alfred Riedl và Henrique Calisto còn tái hợp với bóng đá Việt Nam trong từng giai đoạn cụ thể.
Ông Alfred Riedl cùng Việt Nam giành ngôi á quân AFF Cup 1998 ở nhiệm kì đầu tiên (tháng 8.1998 - 2000). Đến nhiệm kì thứ 2 trong năm 2003, ông Riedl giúp U23 Việt Nam của thế hệ Văn Quyến giành huy chương bạc SEA Games.
Ở giai đoạn năm 2005 - 2007, nhiệm kì thứ 3 của ông Riedl chứng kiến tuyển Việt Nam vào tứ kết Asian Cup ngay trong lần đầu góp mặt. Đội U23 Việt Nam cũng vào tới vòng loại cuối cùng Olympic 2008.
Triết lý tấn công rực lửa của Riedl dù không giúp Việt Nam vô địch một giải đấu nào, nhưng những lần về nhì hay cột mốc tại đấu trường châu lục mà nhà cầm quân người Áo tạo dựng đều đáng được ghi nhận, nhất là khi bóng đá Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển mình theo hướng chuyên nghiệp hơn.
Người châu Âu thứ 2 khiến người hâm mộ Việt Nam nhớ mãi là Henrique Calisto. Khác với ông Riedl, ông "Tô" có một giai đoạn liên tục làm việc ở bóng đá đất nước hình chữ S, từ cấp độ câu lạc bộ đến đội tuyển quốc gia từ đầu năm 2000 - hết 2011.
Ngoài 2 chức vô địch V.League với Long An, ông Calisto cũng trải qua 2 nhiệm kì dẫn dắt đội tuyển Việt Nam. Đó là giai đoạn từ tháng 8-12.2002 với hạng 3 AFF Cup 2002 và cú hích lịch sử ở lần tái hợp (tháng 6.2008 - tháng 3.2011) với chức vô địch AFF Cup vào năm 2008.
Một năm sau đó, ông Calisto đưa đội U23 Việt Nam vào chung kết SEA Games 2009. Đáng tiếc rằng, Việt Nam lại lỡ tấm huy chương vàng Đại hội vì thua sát nút Malaysia.
Dấu ấn của 2 huấn luyện viên châu Âu kể trên rất đậm nét. Nhưng điều đó không đủ khỏa lấp cho những lần thất bại với các chiến lược gia phương Tây sau này của Liên đoàn bóng đá Việt Nam. Hai cái tên gây thất vọng lớn nhất chính là Falko Gotze và mới nhất là Philippe Troussier.
Việc cả hai không tìm được tiếng nói chung và phù hợp với văn hoá, con người Việt Nam là lý do lớn nhất dẫn tới việc tuyển Việt Nam không thành công. Theo chiều ngược lại, kết quả cùng thành tích tệ hại của U23 và đội tuyển quốc gia dẫn tới việc cả 2 bị sa thải trong thời gian chóng vánh.
Chọn huấn luyện viên Hàn Quốc hay Nhật Bản?
Khi công bố tiêu chí chọn huấn luyện viên trưởng kế nhiệm, đại diện lãnh đạo VFF khẳng định việc nắm rõ và phù hợp với văn hoá bóng đá quốc gia là điều kiện quan trọng. “Vết xe đổ” từ thời ông Troussier khi quá chú trọng về chuyên môn, nhưng lại khô khan, gay gắt dẫn tới vết nứt quan hệ giữa nhà cầm quân này và tuyển thủ Việt Nam cũng như người hâm mộ nước nhà.
Trong khi ở 2 nhiệm kì trước đó, ông Toshiya Miura (Nhật Bản) và Park Hang-seo (Hàn Quốc) lại làm rất tốt trong việc “thu phục” cầu thủ.
Rõ ràng, văn hoá Á Đông với sự tương đồng trên nhiều phương diện đem đến sự gần gũi trong quan hệ làm việc nói chung và bóng đá nói riêng. Bản thân VFF cũng ngả về việc lựa chọn những huấn luyện viên Hàn Quốc và Nhật Bản, thay vì tìm kiếm một ứng viên đến từ châu Âu xa xôi.
Theo tìm hiểu, huấn luyện viên Nhật Bản ban đầu là ưu tiên lựa chọn của VFF. Bởi các đối tác lớn đang tài trợ cho các đội tuyển Việt Nam có liên quan mật thiết với đất nước xứ sở hoa anh đào. Song song với đó, Giám đốc kỹ thuật của bóng đá Việt Nam 2 nhiệm kì gần nhất cũng là người Nhật Bản.
Ở chiều ngược lại, những ứng viên đến từ Hàn Quốc cũng gửi hồ sơ tới VFF trong hơn 1 tháng qua. Điểm lợi thế đối với các chiến lược gia người Hàn Quốc đương nhiên là dấu ấn thành công của ông Park Hang-seo trong 5 năm dẫn dắt U23 và tuyển Việt Nam. Điều đó đem đến nhiều thiện cảm trong mắt lãnh đạo VFF và người hâm mộ.
Ngoài ra, nhìn từ chính ông Park Hang-seo, huấn luyện viên Hàn Quốc không chỉ thể hiện ở góc độ chuyên môn mà còn đóng vai trò là cầu nối, như một đại sứ văn hoá giữa Việt Nam và Hàn Quốc. Điều này hứa hẹn mở lối cho các cầu thủ Việt Nam có thể xuất hiện trở lại Hàn Quốc, như những gì Xuân Trường và Văn Toàn cùng một số cầu thủ trẻ từng trải nghiệm trong khoảng 5 năm qua.
Đặc biệt, người Hàn Quốc có thể xem là hiểu và tương đồng với Việt Nam hơn cả. Phong cách huấn luyện kết hợp cả sự gần gũi, quan tâm, thấu hiểu chính là phương pháp mà những huấn luyện viên như Park Hang-seo (tuyển Việt Nam), Chun Jae-ho (Hà Nội FC), Chung Hae-seong (TPHCM) từng tạo dựng và gặt hái thành quả tại những đội bóng Việt Nam mà họ làm việc.
Một điểm đáng chú ý bên lề góp phần giúp huấn luyện viên Hàn Quốc có lợi hơn so với Nhật Bản là đội ngũ phiên dịch. Số lượng người Việt Nam học và biết về tiếng Hàn đang chiếm tỉ lệ cao hơn.
Đấy là chưa kể với sự khắc nghiệt đến từ bóng đá, không nhiều trợ lý ngôn ngữ có thể đủ khoẻ mạnh, dẻo dai để đồng hành với huấn luyện viên trưởng trong mỗi buổi tập.
Dự kiến vào đầu tháng 5 này, VFF sẽ công bố danh tính huấn luyện viên trưởng tuyển Việt Nam. Cho đến hiện tại, khả năng huấn luyện viên đến từ Hàn Quốc tiếp quản chiếc ghế “thuyền trưởng” là khá lớn.
