Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) - cho biết, năm 2022 là năm mà tính chất khó khăn ở mức khắc nghiệt nhất đối với doanh nghiệp BĐS. Trong đó, khó khăn liên quan đến pháp lý chiếm tỉ lệ đến 70%.
Chủ tịch HoREA dẫn chứng, nếu năm 2017 thị trường BĐS có 42.991 sản phẩm được tung ra thì đến năm 2022 giảm còn hơn 12.100 sản phẩm. Đáng chú ý, tốc độ giảm quy mô trong lĩnh vực BĐS tăng dần theo từng năm.
Nguyên nhân là do những vướng mắc pháp lý dẫn đến nhiều dự án không được phê duyệt, khó giải phóng mặt bằng… Điều này không chỉ diễn ra với các dự án nhà ở thương mại mà còn cả những dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân – khối nhà ở đang được Nhà nước khuyến khích phát triển.
Là doanh nghiệp có nhiều năm kinh nghiệm trong việc triển khai các dự án nhà ở giá rẻ, ông Lê Hữu Nghĩa - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành - thẳng thắn khẳng định, vướng mắc về pháp lý là vướng mắc lớn nhất đối với các doanh nghiệp BĐS trong nhiều năm qua.
Đặc biệt là với phân khúc nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ. Mặc dù, Chính phủ đã có chủ trương phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội trong vài năm tới cùng nhiều chính sách ưu tiên nhưng để các doanh nghiệp được hưởng hỗ trợ là một con đường rất dài.
“Thủ tục pháp lý dự án vẫn 5 năm trời mới giải quyết xong, lãi vay ngân hàng vẫn phải trả như các doanh nghiệp phát triển dự án nhà ở thương mại, hậu kiểm thì khó khăn hơn nhiều… Vậy ưu đãi chỉ trên giấy thì có giải quyết được gì?”, ông Lê Hữu Nghĩa bày tỏ.
Nêu dẫn chứng, ông Nghĩa cho biết, khi thực hiện dự án nhà ở xã hội Tân Kiên (huyện Bình Chánh, TPHCM), doanh nghiệp bị vướng hệ số sử dụng đất và mật độ dân số. Sau nhiều lần kiến nghị, doanh nghiệp mất nhiều năm mới có được văn bản chấp thuận điều chỉnh nhưng hồ sơ vẫn nằm ở huyện Bình Chánh.
Hay dự án nhà ở xã hội cho thuê 49 năm Lê Thành An Lạc (quận Bình Tân, TPHCM) được triển khai xây dựng từ năm 2017 với quy mô 930 căn hộ, đến nay đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhưng một số vướng mắc về tiền sử dụng đất, thuế vẫn chưa hoàn tất mặc dù doanh nghiệp kiến nghị nhiều lần.
Cũng như ông Nghĩa, một số doanh nghiệp khác bày tỏ rằng khi đã chấp nhận tham gia phát triển phân khúc nhà ở xã hội thì chỉ cần cơ chế. Nhà nước hãy tạo một cơ chế rõ ràng, đầy đủ mà ngắn gọn, không rườm rà, không phức tạp sẽ là trợ lực lớn nhất cho doanh nghiệp.
Dưới góc độ pháp lý, trao đổi với Lao Động, luật sư Nguyễn Huy An (đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, hành lang pháp lý lĩnh vực này hiện có nhiều điểm vướng mà chưa thể giải quyết trong một sớm, một chiều.
Ngoài ra, các tồn tại nằm trên luật, chứ không nằm trên các thông tư, nghị định. Chẳng hạn, về việc giao đất, trong luật chỉ có một hình thức giao đất là đấu giá đối với các dự án BĐS, còn đấu thầu dự án có sử dụng đất thì chưa có quy định.
Hay như việc chấp thuận dự án đầu tư, trong Luật Nhà ở quy định chỉ cần có đất ở và các loại đất khác được phép chuyển nhượng là được chấp nhận. Tuy nhiên, trong Luật Đất đai, đến giai đoạn giao đất thì không làm được như vậy và bị tắc…
Còn theo một số chuyên gia, nếu không có giải pháp tháo gỡ nút thắt về pháp lý, thị trường BĐS sẽ khó có thể vực dậy, các doanh nghiệp địa ốc sẽ dần “chết chìm trên đống tài sản”, đặc biệt là trong bối cảnh chịu nhiều áp lực như hiện nay.
