Giữa bức tranh có phần xám xịt của thị trường bất động sản (BĐS) trong năm 2022, điểm đáng chú ý là tuyên bố tham gia làm NƠXH của hàng loạt doanh nghiệp lớn như Vinhomes, Tập đoàn Hòa Bình, Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD), Tổng công ty Viglacera, Tập đoàn APEC, TTC Land… với nhiều cam kết được đặt ra.
Sự trở lại của các doanh nghiệp đối với phân khúc nhà ở xã hội là điểm sáng tạo bước ngoặt cho phân khúc này sau một thời gian dài cung cầu chênh lệch, những mục tiêu phát triển không thể cán đích. Đây cũng là bước đệm để có thể đặt kỳ vọng cho năm 2023, nguồn cung NƠXH sẽ dẫn dắt thị trường.
Bên cạnh đó, thêm một tín hiệu tốt là Bộ Xây dựng đã hoàn thiện Đề án và có tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đề xuất một số giải pháp về hoàn thiện chính sách, bố trí nguồn vốn, tăng thêm các ưu đãi. Đề án đặt mục tiêu, giai đoạn 2022-2025, cả nước sẽ xây 571.000 căn và 2026-2030 là 845.500 căn NƠXH, nhà ở công nhân.
Tuy nhiên, theo Bộ Xây dựng, việc xây dựng NƠXH đang có nhiều bất cập. Một số địa phương chưa quan tâm xây dựng, chưa xác định rõ quỹ đất phát triển NƠXH trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp.
Quy định dành 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để xây NƠXH chưa được thực hiện nghiêm. Một số nơi khó thực hiện như Hà Nội, TP.HCM do quỹ đất đô thị hạn hẹp hoặc những địa phương có vị trí, điều kiện khí hậu ven biển thuận lợi phát triển du lịch.
Do đó, nhiều nơi kiến nghị Thủ tướng không bố trí 20% quỹ đất nhà thương mại để làm NƠXH vì không phù hợp quy hoạch.
Hơn nữa, thủ tục đầu tư xây dựng còn phức tạp, kéo dài. Dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nhưng vẫn phải thực hiện thủ tục tính tiền sử dụng đất để miễn. Chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư chưa đủ hấp dẫn, không thực chất...
Mặt khác, theo các chuyên gia, câu chuyện trục lợi chính sách xuất phát từ chính sự khan hiếm nguồn cung nhà ở trên thị trường cũng là một băn khoăn cần giải quyết.
Trong bối cảnh quỹ đất phát triển nhà ở ngày càng hạn hẹp, đa số các căn hộ chung cư thương mại đều có giá từ 3 tỉ đồng trở lên thì những căn hộ có giá trị dưới 1,5 tỉ đồng như tại các dự án NƠXH là rất hấp dẫn.
Để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 cả nước xây được 1,4 triệu căn NƠXH, Bộ Xây dựng đề xuất sửa đổi Luật Nhà ở 2014 đồng bộ với một số luật liên quan.
Nội dung sửa đổi là cơ chế, chính sách cho người thu nhập thấp, trong đó quy định cụ thể nhóm được hưởng chính sách NƠXH; quy hoạch dành quỹ đất phát triển NƠXH; lựa chọn chủ đầu tư; cơ chế ưu đãi của nhà nước.
Bộ Xây dựng kêu gọi doanh nghiệp quan tâm hơn đến NƠXH nhằm đảm bảo an sinh xã hội. Các thủ tục hành chính trong lập, phê duyệt dự án NƠXH, nhà công nhân sẽ được rút ngắn.
Thứ hai, phải có quỹ đất theo quy hoạch để phát triển NƠXH. Trong đó, muốn tạo quỹ đất để phát triển NƠXH thì phải có sự hợp lực của Nhà nước và các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.
Theo đó với NƠXH cần có chính sách ưu tiên phát triển và có những giải pháp từ quy hoạch, bố trí quỹ đất đến những mô hình phát triển phù hợp.
