Quy định tách riêng nhà giá rẻ với NƠXH
Thời gian qua, công tác quy hoạch liên quan đến phát triển NƠXH đã nảy sinh nhiều bất cập, tiêu cực. Hầu hết các địa phương đều bố trí những khu đất có vị trí đẹp, gần trung tâm dành cho dự án nhà ở thương mại, hạng sang, siêu sang, đẩy dự án NƠXH ra xa trung tâm.
Điều này dẫn đến việc nhiều dự án NƠXH xây dựng lên nhưng không bán được hàng do thiếu hạ tầng tiện ích, kéo theo tình trạng thiếu nguồn cung. Điển hình, ngay tại Hà Nội có những dự án phải thông báo tới lần thứ 27 để bán nhà.
Trong khi đó, những dự án NƠXH được bố trí gần với trung tâm lại có quy mô nhỏ lẻ nên xảy ra việc giành giật mua nhà.
Mới đây, khi thảo luận tại nghị trường Quốc hội về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng), Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp đã nêu lên một thực trạng nan giải là chính sách NƠXH của Việt Nam chưa thực sự trúng và xử lí đúng các vướng mắc từ thực tiễn. Theo ông Hiển, chính sách về NƠXH cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn. Với định hướng đó, NƠXH phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê.
Nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước được phân chia phù hợp cho cả ba bên chủ đầu tư, cơ quan quản lí vận hành và người dân thuê NƠXH.
Ông Hiển đề xuất mạnh mẽ về việc Chính phủ nên sửa đổi lại khái niệm về NƠXH trong dự thảo luật. Theo đó, NƠXH chỉ áp dụng hình thức cho thuê, không phải quy định là hình thức mua, cho thuê mua.
Theo vị đại biểu này, việc quy định NƠXH chỉ dành cho thuê như kinh nghiệm của các nước sẽ không xảy ra tình trạng người có thu nhập cao tranh mua, thuê NƠXH với người có thu nhập thấp, không tạo ra sự bất bình đẳng xã hội. Còn đối với việc đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở của người lao động có thu nhập thấp, Chính phủ nên có quy định tách riêng nhà giá rẻ với NƠXH. Với nhà giá rẻ, người dân có thể mua và thuê.
Cùng quan điểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng, việc chuyển hướng xây dựng NƠXH cho thuê sẽ giúp giải quyết hiệu quả thực trạng hiện nay là người dân không có đủ tiền để mua NƠXH.
Khó khả thi
Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Hữu Đường - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hoà Bình - khẳng định, với đề xuất trên sẽ không có doanh nghiệp nào chấp nhận để xây dựng NƠXH cho thuê.
Theo ông Đường, Luật Ngân sách quy định đã làm NƠXH thì phải là xã hội hóa. Ngân sách sẽ không cấp cho bất kì một đơn vị nào để làm NƠXH cả vừa bán vừa cho thuê.
“Còn trong Luật Nhà ở 2014 quy định NƠXH là phải đấu thầu chủ đầu tư xây dựng để gắn trách nhiệm của chủ đầu tư. Chủ đầu tư phải bỏ tiền ra để làm NƠXH, nếu không bán được chính bản thân ông chủ đầu tư sẽ chịu trách nhiệm” - ông Đường nói.
Vị này nói thêm, việc bỏ "tiền chẵn ra rồi thu tiền lẻ về" thì rất khó thu hút được chủ đầu tư.
Trong trường hợp nếu muốn làm NƠXH cho thuê thì UBND các tỉnh, thành phố phải bỏ tiền ra sau đó tổ chức đấu thầu chủ đầu tư để xây dựng. Sau khi hoàn thành chủ đầu tư trúng thầu xây dựng được hưởng 10% lợi nhuận và bàn giao nhà cho UBND các tỉnh, thành phố. Việc cho thuê hay bán là do UBND tỉnh, thành phố tự quyết.
Còn ông Phạm Đức Toản - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển Bất động sản EZ - cho hay, đây là một đề xuất có tính xây dựng. Tuy nhiên, nếu NƠXH cho thuê chỉ có thể sử dụng vốn ngân sách, việc thu hút nhà đầu tư tham gia là điều không thể.
Để hạn chế việc trục lợi từ NƠXH, theo ông Toản, các địa phương cần quy hoạch những khu NƠXH tập trung, quy mô lớn tại các khu vực vùng ven trung tâm. Từ đó, xây dựng hạ tầng đồng bộ, kết nối giao thông thuận tiện tới các vùng trung tâm.
