Căn cứ theo quy định tại Điều 57 Luật Đất đai 2013 về chuyển mục đích sử dụng đất như sau:
- Các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền bao gồm:
+ Chuyển đất trồng lúa sang đất trồng cây lâu năm, đất trồng rừng, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối.
+ Chuyển đất trồng cây hàng năm khác sang đất nuôi trồng thủy sản nước mặn, đất làm muối, đất nuôi trồng thủy sản dưới hình thức ao, hồ, đầm.
+ Chuyển đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang sử dụng vào mục đích khác trong nhóm đất nông nghiệp.
+ Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp.
+ Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất.
+ Chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở.
+ Chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh, đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ sang đất thương mại, dịch vụ; chuyển đất thương mại, dịch vụ, đất xây dựng công trình sự nghiệp sang đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp.
- Khi chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định tại Khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai 2013 thì người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật; chế độ sử dụng đất, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất được áp dụng theo loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng.
Hiện nay không có quy định cụ thể hành vi nào là hành vi chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, nhưng có thể hiểu các hành vi chuyển mục đích sử dụng đất trái phép là các hành vi chuyển mục đích sử dụng đất không xin phép cơ quan có thẩm quyền đối với các trường hợp theo quy định nêu trên.
Như vậy, nếu thuộc các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải xin phép cơ quan có thẩm quyền mà không tiến hành xin phép và tự ý chuyển đổi thì được xem là chuyển mục đích sử dụng đất trái phép.
Hành vi bơm cát vào toàn bộ diện tích đất nông nghiệp có được xem là chuyển mục đích sử dụng đất trái phép hay không phải xác định việc bơm cát vào đất nông nghiệp nhằm mục đích gì, có làm thay đổi tính chất của việc sử dụng đất không. Nếu không có những thay đổi nhất định về tính chất thì không thể xác định đó là chuyển mục đích sử dụng đất trái phép.
Ví dụ, đất nông nghiệp nhưng lại bơm cát để xây dựng nhà thì được coi là trái phép bởi việc làm này phải xin phép các cơ quan có thẩm quyền. Nếu chỉ đổ cát để làm mặt bằng hay phục vụ trồng trọt thì không được xem là trái phép.
