Trước hết phải kể đến thói quen mua thuốc tùy tiện của người dân, không chỉ các chứng bệnh thông thường mà đối với các chứng bệnh có nguy cơ cao người ta vẫn tùy tiện ra hiệu thuốc mua với sự tư vấn của người bán.
Đáng lo ngại là phần lớn các cơ sở kinh doanh thuốc tây (tân dược) hiện đều do những người không có chuyên môn quản lý, nhiều cơ sở tuyển nhân viên chỉ với yêu cầu đơn giản biết bán hàng, còn những chuyên môn khác đào tạo dần dần theo lối truyền kinh nghiệm.
Việc mở ra các hiệu thuốc hiện nay quá dễ dàng, dẫn đến tình trạng hiệu thuốc tây mọc lên khắp nơi như nấm sau mưa với đội ngũ kinh doanh kể trên, cùng thói quen của người dân khiến cho tình trạng vô cùng bát nháo. Có nhiều loại thuốc nằm trong danh mục bắt buộc phải kê đơn, hay thuốc có chất cấm phải thu hồi, thuốc hết hạn, thuốc giả, nhái… vẫn được bán đang gây những nguy cơ cho sức khỏe người dân.
Để đối phó với tình trạng mua bán tân dược tùy tiện, Luật Dược cấm bán thuốc không theo đơn đối với các loại thuốc phải kê đơn, đồng thời có quy chế rõ ràng về việc kê đơn đối với bác sĩ, tiến tới cấm mua bán thuốc không có toa kê của bác sĩ. Song vấn đề không chỉ đơn giản nằm ở việc có toa hay không toa vì việc mua bán thuốc diễn ra tinh vi không chỉ trong các hiệu thuốc…
Ôm con nhỏ từ Bắc vào TP.HCM sinh sống, do cháu bé chưa quen với khí hậu ngay lập tức mắc các triệu chứng cảm cúm, chị T được sự giới thiệu của người quen đem con đến khám tại khám chuyên khoa Nhi của bác sĩ D, một địa chỉ khá nổi tiếng ở đường Hồng Bàng, Quận 6. Tiền khám được niêm yết tại đây là 50.000 đồng mỗi lượt khám, chị T dự định xin toa thuốc của bác sĩ để mua thuốc nhưng bác sĩ lắc đầu nói: “Tôi khám và cắt thuốc, không có chuyện cho toa, nếu đồng ý thì tiếp tục…”. Nghĩ bệnh con mình đơn giản uống thuốc vào sẽ khỏi, chị T mua thuốc ngay tại phòng khám, thuốc gì chị không rõ, chỉ thấy bác sĩ mở ngăn bàn dốc các chai lọ không nhãn mác chia thuốc vào các túi nilon nhỏ. 3 liều được bán với giá 150.000 đồng. Tuy nhiên con chị T uống hết thuốc vẫn không khỏi, lại có phần nặng thêm. Bác sĩ D lại tiếp tục cho thuốc, phải thêm gần 10 liều thuốc nữa cháu bé mới đỡ các triệu chứng cảm cúm, song bị rối loạn tiêu hóa dẫn đến suy nhược cơ thể, người quen mách nước đến một phòng khám khác, chị T mới tá hỏa khi biết con mình bị ngộ độc kháng sinh. May cho chị T lần này không gặp phải bác sĩ bán thuốc chui…
Mặc dù cơ sở bán thuốc tây phải tuân theo những quy định nghiêm ngặt, song thực tế rất nhiều phòng khám tư nhân không phải là cơ sở bán thuốc hợp pháp vẫn lén lút bán thuốc chui để kiếm lời. Nguy hiểm hơn, việc kê đơn không đúng với liều lượng gây ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân như trường hợp kể trên.
Phòng khám chuyên khoa Tim khá nổi tiếng ở đường Lạc Long Quân, Quận 11 của bác sĩ N cũng là một trong những địa chỉ có lượng bệnh nhân thăm khám rất đông. Bị đau tim do di chứng của những đợt stress sau trị liệu chữa ung thư bằng hóa chất, chị M được người quen dẫn đến phòng khám này và sau các thủ tục khám bệnh, bác sĩ cũng kê đơn và bán thuốc trực tiếp. Cầm số thuốc trị giá gần 2 triệu đồng cùng đơn thuốc này đến gặp một người bạn là dược sĩ để được tư vấn, chị M bị sốc khi vị dược sĩ tuyên bố số thuốc trên chỉ bán với giá 150.000 đồng đã có lời. Mặc dù trong đơn bác sĩ kê tên những loại thuốc tốt, nhưng khi cắt đã được thay bằng thuốc rẻ tiền, hàng nhái. Bác sĩ tháo hết thuốc ra khỏi vỉ và cho vào các chai lọ để bệnh nhân không thể biết nhãn mác thực sự của thuốc, điều này là trái với quy định của Bộ Y Tế nhưng với trình độ thông thường của bệnh nhân không thể tự phát giác được. Vị dược sĩ khuyên chị M không nên tiếc số tiền đã bỏ ra, vứt hết thuốc cũ và cầm đơn ra hiệu thuốc uy tín mua các nhãn thuốc tốt để dùng, bởi dùng hàng nhái không những không chữa được bệnh mà còn làm nảy sinh các bệnh khác…
Tại TP.HCM còn có hiện tượng nhức nhối là các phòng khám “có yếu tố nước ngoài” với sự xuất hiện của đội ngũ bác sĩ Trung Quốc mà theo thanh tra Sở Y tế thì phần lớn đều chưa được cấp phép. Các phòng khám này không chỉ giỏi moi tiền bệnh nhân bằng các chiêu khám bệnh kiểu vẽ bệnh, làm đủ các xét nghiệm tốn kém nhằm “hù dọa” bệnh nhân, mà sau cuối là đơn thuốc bán ngay tại quầy thuốc của phòng khám với giá không tưởng. Mặc dù các quầy thuốc này được đăng ký hợp pháp, song việc bán thuốc lại diễn ra không theo quy định, thuốc cũng bị bóc hết nhãn mác cho vào các bao bì mới hòng che đậy thành phần, chủng loại. Bệnh nhân uống lần đầu không khỏi thường được nhắc tái khám để mua thêm nhiều đợt thuốc, đợt sau thường nhiều tiền hơn đợt trước.
Sử dụng thuốc tùy tiện, đặc biệt là sự lạm dụng thuốc kháng sinh dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Tổ chức y tế thế giới đã cảnh báo về một cuộc khủng hoảng kháng sinh, có nghĩa là các kháng sinh sẽ ngày càng trở nên vô dụng do vi khuẩn kháng lại thuốc. Kháng thuốc ở Việt Nam đang ở mức báo động cao, thậm chí được coi là thảm họa “khủng khiếp” nhất thế giới. Ngành Y tế và toàn xã hội cần phải có nhiều hành động cụ thể quyết liệt, mạnh tay hơn nữa, không thể để “lỗ hổng” trong quản lý khiến cho thảm họa nhãn tiền đó trở thành cơn ác mộng đối với sức khỏe con người, tạo gánh nặng lên nền kinh tế và an sinh xã hội, làm suy kiệt giống nòi trong tương lai.
Việt Hà TP.HCM
Tin bài liên quan
