Chị Nguyễn Thị Hồng (quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội) cho biết, do sống một mình nên tháng 3 chỉ tiêu thụ 178kWh, tương đương 380.836 đồng.
Tuy nhiên, sang tháng 4, chị Hồng tiêu thụ tăng lên 256 kWh, trong đó có 55 kWh điện phải tính theo giá điện bậc 4, nên tổng hóa đơn thanh toán cao hơn, là 597.374 đồng.
Nếu tính theo tỉ lệ tăng thì hóa đơn tiền điện tháng 4 so với tháng 3, chị Hồng tăng hơn 43% về sản lượng nhưng số tiền phải trả tăng hơn 56%.
“Thời gian qua, tôi đã cố gắng tiết kiệm điện như ra khỏi phòng tắt điện, sử dụng ít thiết bị, không dùng robot hút bụi, nhưng máy lạnh, tủ lạnh và một số thiết bị làm lạnh khác thì không thể không dùng.
Dùng nhiều trả tiền nhiều, tôi không thắc mắc. Nhưng bất cập ở đây là biểu giá điện lũy tiến theo bậc thang, cho nên, hộ nào dùng nhiều điện sẽ bị nhảy lên bậc thang cao” - chị Hồng cho hay.
Vừa nhận thông báo thanh toán hơn 2,1 triệu đồng tiền điện tháng 4, chị Hương Nguyễn (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) không khỏi bất ngờ.
"Thông thường, các tháng trước, tôi chỉ trả khoảng 1,2 triệu đồng tiền điện nhưng tháng này tăng vọt gần gấp đôi. Mức tăng đột biến của hóa đơn tiền điện còn biến động nhanh hơn cả giá vàng" - chị Hương liên tưởng.
Nắng nóng là "thủ phạm" khiến hóa đơn tiền điện tăng. Song thêm một lý do nữa là hóa đơn tiền điện của nhiều hộ gia đình tăng mạnh do bị nhảy bậc theo biểu giá lũy tiến 6 bậc. Trong đó, sản lượng điện dùng bị nhảy bậc càng cao, giá tiền trả càng tăng.
Chẳng hạn, nếu dùng 200 kWh trong khoảng bậc 3, giá điện tính tương đương giá điện bình quân, khoảng 2.167 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế GTGT). Nhưng cao hơn số đó, tính theo bậc 4 là 2.730 đồng/kWh (chưa thuế GTGT). Tương tự, từ 300 - 400 kWh, tính giá hơn 3.000 đồng/kWh và tiền điện tính theo bậc 6 là bậc cao nhất, với hơn 3.151 đồng/kWh.
Trong khi lượng điện dùng tăng thì số hộ sử dụng điện nhảy bậc cũng tăng theo.
Ông Bùi Trung Kiên - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC) - cho biết, trong số 2,47 triệu khách hàng là hộ gia đình có 1,8 triệu khách hàng sử dụng điện từ bậc 4 trở lên (chiếm 75% tổng số khách hàng hộ gia đình) với sản lượng điện tiêu thụ trên 1,44 tỉ kWh (chiếm 52,38% tổng sản lượng và tăng 20% so tháng 3).
Theo quy định, sản lượng điện dùng bị nhảy bậc càng cao, giá tiền trả càng tăng. Đây là quy định về giá bán lẻ điện của Bộ Công Thương ban hành năm 2023.
TS Nguyễn Huy Hoạch - Hội đồng khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam - cho biết, như cách nói của Bộ Công Thương, cách tính giá lũy tiến nhằm khuyến khích tiết kiệm điện, hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa, chênh lệch giữa bậc 1 đến bậc 5 là 2 lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới.
Tuy nhiên, biểu giá như trên sẽ tác động trực tiếp đến hộ tiêu dùng nhiều điện. Với cách tính giá điện này, các hộ càng sử dụng điện nhiều thì mức giá lũy tiến ở các bậc thang càng cao, trực tiếp tác động tới hộ sử dụng từ 401 kWh trở lên.
Những người có thu nhập cao, họ đã đóng thuế thu nhập cá nhân, tuy nhiên, khi sử dụng nhiều điện lại phải trả tiền cao hơn, điều này liệu có phù hợp với thực tiễn hay không?
“Cơ cấu biểu giá bán lẻ điện cần phải đảm bảo giá điện sinh hoạt không cao hơn giá điện cho sản xuất, dịch vụ, du lịch - tức là không lấy giá điện sinh hoạt để bù cho giá điện sản xuất và dịch vụ. Giá điện cho sinh hoạt nên quy định theo hướng không yêu cầu khách hàng sử dụng nhiều điện phải bù chéo giá điện cho khách hàng dùng điện ít hơn” - ông Hoạch nói.
