Trước tình trạng xâm nhập mặn khốc liệt, rất nhiều nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long đã tự mua máy đo mặn, nhằm theo dõi độ mặn trong nước trước khi bơm tưới.
Khảo sát tại tỉnh Bến Tre, địa phương đang bị nước mặn bao vây; rất nhiều cửa hàng vốn không kinh doanh máy móc, giờ được quảng cáo có bán máy đo độ mặn chất lượng.
Trong vai người mua, chúng tôi ghé… một tiệm may áo dài ở huyện Chợ Lách, chủ tiệm giới thiệu chiếc máy đo mặn giá 450.000 đồng. Khi chúng tôi hỏi về xuất xứ, nguồn gốc, người này không trả lời mà chỉ nói: “Máy đo mặn tất nhiên là sẽ đo được, anh mua đi, nếu một tuần bị lỗi thì một đổi một. Còn bảo hành thì không có đâu, máy trên 1 triệu còn chưa có bảo hành mà”.
Ở huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, không khó để tìm mua một thiết bị đo độ mặn. Từ cửa hàng điện tử, đại lý phân bón hay thậm chí là ở cả cửa hàng chuyên may quần áo. Giá dao động từ 250 nghìn đến 2 triệu đồng. Người mua cũng chỉ biết mua mà chất lượng không biết ra sao.
Chị Nguyễn Thị Thùy Linh (chuyên kinh doanh cây cảnh giống) kể, trong đợt xâm nhập mặn lịch sử năm 2016, chị đến huyện Chợ Lách mua một máy đo mặn, và được chủ cửa hàng bán cho một… máy đo độ tinh khiết của nước. Lúc sử dụng, thấy máy hiện lên số không, chị Linh cảm thấy "ngon lành", liền cho bơm nước, sau đó thì tiêu tan cả vườn cảnh giống hơn 200 triệu đồng.
Theo ông Bùi Thanh Liêm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chợ Lách, các thiết bị có ghi chữ TDS thực chất là máy đo tổng chất lỏng hoà tan trong nước. Đây là ký hiệu của chỉ số tổng lượng chất rắn hoà tan, và thiết bị này không có chức năng đo muối.
“Theo lẽ thường, nước nếu không nhiễm mặn, sẽ có chất rắn hòa tan. Khi để máy vào trong nước, các chỉ số sẽ hiện lên, lúc này người dân tưởng đó là độ mặn, nên không dám tưới, và ruộng đồng bị thiếu nước”, ông Liêm phân tích.
Vừa qua, Cục Quản lý thị trường tỉnh Bến Tre đã kiểm tra một số cửa hàng, và chủ tiệm không xuất trình được hoá đơn, chứng từ nhập hàng. Theo quy định, hàng hoá nhập từ nước ngoài về phải dán nhãn chữ tiếng Việt. Tuy nhiên, những chiếc máy đo độ tinh khiết của nước bán ở tỉnh Bến Tre không có nhãn tiếng Việt, hướng dẫn sử dụng cũng chỉ có tiếng nước ngoài.
Theo Cục Quản lý thị trường tỉnh Bến Tre, những chiếc máy này không đủ điều kiện bán ra thị trường. Hiện Cục Quản lý thị trường tỉnh Bến Tre đã lập biên bản, xác minh một số cơ sở có dấu hiệu vi phạm.
Còn theo Trưởng phòng NNPTNT huyện Chợ Lách, cách nhận biết trực quan nhất là máy đo độ mặn sẽ có từ “salt” hoặc “salinity”. Còn máy đo độ tinh khiết của nước sẽ có chữ “TDS”. Hiện, ngành chức năng đang khuyến cáo nông dân nên thận trọng với những thiết bị đo mặn không rõ nguồn gốc và thông tin, tránh tình trạng “tiền mất tật mang”.
