Tranh cãi chuyện đặt tên xã
Vừa qua, Báo Lao Động đã có bài “Tranh cãi quanh chuyện đặt tên xã sau sáp nhập ở vùng cao Yên Bái” phản ánh về việc đổi tên xã sang Thịnh Thành sau khi hợp nhất 2 xã Đào Thịnh và Việt Thành khiến cuộc sống của nhiều hộ dân bị xáo trộn.
Tiếp tục phản ánh đến Báo Lao Động về vấn đề này, nhiều người dân mong muốn được giữ lại tên xã, địa danh đã gắn liền với lịch sử và văn hóa đã lưu truyền hàng ngàn năm.
Bà Lê Thị Ng (thôn 3, xã Đào Thịnh) cũng chia sẻ: “Chúng tôi giữ tên Đào Thịnh không phải chỉ để giữ cho mỗi chúng tôi mà là giữ cho nhiều thế hệ sau nữa. Giá trị lịch sử, văn hóa của “Thạp đồng Đào Thịnh” là không thể đi ngược lại”.
Bà Hoàng Thị C (73 tuổi, thôn 1, xã Đào Thịnh) cũng cho rằng, không thể từ bỏ giá trị lịch sử của tên xã Đào Thịnh, nơi phát hiện bảo vật quốc gia “Thạp đồng Đào Thịnh”.
“Cá nhân mỗi người dân chúng tôi cũng được học về lịch sử quê hương. Vì vậy nên tôi rất trân trọng cái tên của quê mình”, bà C nói.
Cũng theo một số hộ dân khác, xã Đào Thịnh hiện nay, hàng loạt sản phẩm, hàng hóa của xã đã có chứng nhận OCOP và chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Do vậy, khi đổi tên sang xã mới thì sẽ phải mất công làm lại thương hiệu từ đầu.
“Như bản thân tôi là một giáo viên nên khi xã và huyện có chủ trương sáp nhập thì tôi cùng nhiều người rất ủng hộ chuyện này. Tuy nhiên việc đổi tên sau khi sáp nhập, tôi vẫn muốn giữ lại tên xã Đào Thịnh để gắn với văn hóa, lịch sử”, anh Nguyễn Văn H. (thôn 1, xã Đào Thịnh) băn khoăn.
Không để làm mất đi bản sắc văn hóa
Liên quan đến những tranh cãi này, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho biết, việc đặt tên cho một đơn vị hành chính không chỉ đơn thuần là công việc của chính quyền mà nó cần thể hiện truyền thống lịch sử địa phương, những dấu ấn gắn với người dân, thể hiện niềm tự hào đã được bao thế hệ người dân địa phương vun đắp, xây dựng.
Vì thế, khi đặt tên mới cho một đơn vị hành chính rất cần cân nhắc đến lịch sử, văn hóa và nguyện vọng của nhân dân địa phương, tránh những hệ lụy không đáng có về sau.
Cũng theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, tên địa danh luôn gắn với những thông điệp nhất định nào đó. Chưa kể ngày nay, các địa phương còn có nhiều tín ngưỡng, tôn giáo khác biệt.
Vì vậy, việc sáp nhập, thay đổi dẫn đến việc hòa lẫn văn hóa, dễ xảy ra tình trạng làm mất bản sắc của vùng đất. Nguy hiểm hơn còn có thể gây ra những xung đột, mâu thuẫn không cần thiết.
Tương tự, GS.TS Hoàng Chí Bảo - chuyên gia cao cấp, nguyên Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương chia sẻ: “So về lớn nhỏ, Đào Thịnh và Việt Thành không có nhiều sự chênh lệch. Khi cần hợp nhất các xã, phải đặc biệt ưu tiên cho di tích lịch sử và bảo vật Quốc gia là “Thạp đồng Đào Thịnh”. Cái tên này không chỉ là của riêng địa phương mà còn là niềm tự hào, hạnh phúc của cả dân tộc”.
Do vậy các chuyên gia cho rằng, cần xem xét thấu đáo, cái thiệt, cái hơn khi đổi tên sau khi sáp nhập 2 xã. Có thể chọn phương án lấy 1 trong 2 xã làm tên chung sau khi sáp nhập để không phải tất cả người dân đều phải thay đổi giấy tờ...
Ngày 13.4, trao đổi với PV Lao Động, ông Trần Ngọc Thư - Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên cho biết: “Việc chúng tôi ban hành dự thảo giữ nguyên tên là Đào Thịnh hay Việt Thành thì cũng đều vấp phải rất nhiều phản đối từ người dân hai xã. Do vậy rất khó để hai bên đồng thuận giữ lại một cái tên".
Theo Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên, thông qua các buổi họp với nhân dân hai xã, cơ quan thường trực đã tiếp thu ý kiến đa số. Đồng thời báo cáo cơ quan cấp trên để chỉnh sửa vào dự thảo đề án. Vì vậy, phương án lấy tên “Thành Thịnh” là tối ưu nhất, cơ bản giữ lại được một phần tên hai xã và đảm bảo sự đồng thuận cao hơn sau khi sáp nhập.
Thạp đồng Đào Thịnh là một hiện vật bằng đồng thuộc nền văn hóa Đông Sơn. Thạp được phát hiện năm 1961 tại xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái, được xác định có niên đại từ 2500 - 2000 năm cách ngày nay. Thạp là một trong những bảo vật quốc gia đầu tiên của Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ công nhận năm 2012, hiện đang lưu giữ ở Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam.
