Trong dịp tết, hầu hết người dân đều vui xuân, đón tết an toàn, tiết kiệm, vui vẻ, hạnh phúc bên người thân và bạn bè. Tết còn là thời điểm người dân thể hiện truyền thống văn hóa như thờ cúng ông bà, tổ tiên, tham gia các lễ hội, đi chùa… Tuy nhiên, bên cạnh việc thể hiện truyền thống văn hóa của người dân thì vẫn còn không ít những hủ tục phát sinh, gây phản cảm mà thời gian qua báo chí đã phản ánh, có những hủ tục làm dư luận phẫn nộ. Điều đó cho thấy, nếu không giải pháp tích cực để ngăn chặn các hủ tục thì sẽ dẫn đến sự biến dạng của nền văn hóa, tình trạng mê tín dị đoan và một số nội dung phản cảm trong các lễ hội có đất để sinh sôi nảy nở.
Vừa qua, dư luận đã mạnh mẽ lên án hủ tục treo trâu đến chết ở lễ hội Đông Cuông. Hình ảnh con trâu bị treo lên cho đến chết rồi bị giết thịt và đem vào tế thần ở lễ hội đền Đông Cuông (Văn Yên, Yên Bái) được chia sẻ trên mạng xã hội vài ngày gần đây đã gây bức xúc dư luận, tuy nhiên đây là việc xảy ra các năm trước, lãnh đạo tỉnh Yên Bái đã cam kết không xảy ra trong năm nay.
Trước đó, ngày 4.2, trên cộng đồng mạng xã hội ở Nghệ An xuất hiện một đoạn video dài gần 3 phút, quay lại cảnh nhóm thanh niên bắt vợ mặc dù cô gái không đồng tình và xin kêu cứu. Trong clip là một cô gái chuẩn bị đón xe khách vào miền Nam làm việc thì bị một nhóm thanh niên khoảng 4-5 người dùng xe máy, ép cô gái lên xe để về làm vợ. Đây cũng là hủ tục gây phản cảm, có dấu hiệu vi phạm pháp luật và cơ quan công an đã tiến hành xác minh, làm rõ và xử lý theo quy định.
Tình trạng người dân đốt vàng mã đang diễn ra phổ biến, tồn tại từ nhiều đời nay, nhất là vào dịp tết, ngày giỗ... Đốt vàng mã mục đích là một sự gửi gắm và chăm lo cho những người đã khuất có một cuộc sống sung túc ở cõi âm, hoặc mong được thứ lỗi, hay có được sự thanh thản trong tâm hồn. Với mong muốn như vậy, nên nhiều người cho rằng càng mua nhiều đồ hàng mã càng tốt, đồ càng đắt tiền càng có nhiều lộc và càng được bình an và họ không ngần ngại lấy tiền thật để mua đổi lấy tiền giả, vật dụng bằng giấy như ô tô, xe máy, nhà cao tầng, ti vi, tủ lạnh, thậm chí cả điều hoà... Việc đốt vàng mã phát sinh nhiều hệ lụy như tình trạng ô nhiễm môi trường, gây cháy nổ, lãng phí…
Một hủ tục phổ biến phải kể đến đó là việc xin xăm, xin thẻ đầu năm của một bộ phận người dân đã và đang tồn tại. Đây cũng là một nhu cầu của đa số người dân luôn muốn biết về tương lai của mình. Nhưng việc này đang bị lợi dụng, trục lợi, gây mê tín dị đoan, ảnh hưởng đến tư tưởng, cuộc sống bình thường của người dân.
Mặc dù, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Thông tư số 15/2015/TT-BVHTTDL quy định về tổ chức lễ hội, theo đó, lễ hội phải tiến hành trang trọng, trên cơ sở bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, loại bỏ hoặc hay thế các tập tục không phù hợp; phần hội phải đảm bảo vui tươi, lành mạnh. Không tổ chức các lễ hội có nội dung kích động bạo lực, truyền bá các hành vi tội ác; mê tín dị đoan làm mê hoặc người khác, gây tác động xấu về nhận thức. Khi tổ chức lễ hội phải đảm bảo thực hiện các quy định về nếp sống văn minh; tổ chức các hoạt động dịch vụ trong khu vực lễ hội phải tuân thủ quy định của pháp luật có liên quan…
Thế nhưng, thực tế ở một số lễ hội diễn ra vẫn xuất hiện những hủ tục nhưng chưa được loại bỏ. Hoặc một số hủ tục khác đang tồn tại cùng với cuộc sống, làm cho một bộ phận người dân mê tín dị đoan, lãng phí, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, nhất là một số hủ tục có dấu hiệu vi phạm pháp luật… cần phải được rà soát, thống kê và xử lý theo quy định.
Hiện nay, có những hủ tục đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân, việc ngăn chặn và loại bỏ không phải thực hiện một sớm một chiều, mà cần có giải pháp lâu dài, quan trọng nhất là phải có những chế tài đủ mạnh để ngăn chặn và xử lý kết hợp với việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân; vận động người dân thực hiện tốt nếp sống văn minh và đời sống văn hóa khu dân cư. Chính quyền địa phương, nhất là cấp cơ sở phải quản lý tốt các lễ hội, tập tục của người dân không để những hủ tục phát sinh gây phản cảm.
