CA làm trung gian…
Ngày 13.3.2012, anh Phạm Văn Sỹ (SN năm 1966, trú tại Yên Lã, phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh) đặt cọc 500 triệu đồng cho chị Nghiêm Thị Thúy (SN 1974, HKTT tại Quan Độ, xã Văn Môn, huyện Yên Phong, Bắc Ninh) để mua một thửa đất 80 m2 khu nhà ở phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn với giá 1 tỉ đồng.
“Giấy đặt cọc tiền” giữa hai bên thể hiện cam kết đến ngày 31.5.2012, anh Sỹ sẽ giao nốt 500 triệu đồng còn lại và chị Thúy sẽ làm thủ tục sang tên thửa đất. Tuy nhiên, đến ngày 1.6.2012 anh Sỹ đến nhà chị Thúy nhưng không giao nốt tiền mà đòi lại tiền đặt cọc. Chị Thúy nói chưa có tiền và hẹn ngày 4.6.2012. Theo Kết luận điều tra của Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh (số 42/PC45 ngày 14.11.2014), Đến hẹn, chị Thúy không trả được tiền, anh Sỹ “sau đó làm đơn tố giác hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Thúy”.
 |
| Chứng cứ trong chính Kết luận điều tra cho thấy Cơ quan CSĐT CA Bắc Ninh đã hình sự hóa quan hệ dân sự. |
Hồ sơ vụ án cho thấy, thực tế Cơ quan CA đã tham gia vào vụ đòi lại tiền đặt cọc của anh Sỹ (giao dịch dân sự). Tại Kết luận điều tra (trang 2) cũng ghi rõ: “Ngày 5.3.2013, Nghiêm Thị Thúy giao nộp cho Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh 20 triệu đồng để Cơ quan điều tra trả cho anh Sỹ và hứa trả tiền dần cho anh Sỹ nhưng anh Sỹ không đồng ý và yêu cầu Thúy phải hoàn trả tiền một lúc. Ngày 7.3.2013, Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh đã trả 20 triệu đồng nêu trên cho Thúy”.
Rõ ràng chính cơ quan CA cũng nhận thức đây là một giao dịch dân sự. Tuy nhiên, sau khi anh Sỹ không đồng ý với sự “dàn xếp” này, 16 tháng sau ngày 29.7.2014 Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh mới ra QĐ khởi tố vụ án hình sự số 34, ngày 18.8.2014 ra QĐ khởi tố bị can đồng thời ra lệnh bắt tạm giam bị can đối với chị Nghiêm Thị Thúy.(?!)
Hàng loạt vi phạm tố tụng…
Bàn về vụ án này, LS Nguyễn Duy Dụ (Đoàn LS TP Hà Nội) nhận định: “Căn cứ vào các tài liệu do Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh thu thập được có trong hồ sơ vụ án, bản án của Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên, chúng tôi thấy rằng đây là vụ án có nhiều dấu hiệu oan sai. Cơ quan tố tụng cấp sơ thẩm, đặc biệt là Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh đã “hình sự hóa quan hệ dân sự”, hành vi của chị Thúy không đủ dấu hiệu cấu thành tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Mặt khác, LS Dụ khẳng định: “Các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều vi phạm nghiêm trọng. Cơ quan CSĐT đã tiến hành các hoạt động điều tra trước khi khởi tố vụ án 1 năm 9 tháng 1 ngày”.
 |
| Từ khi mẹ vướng vòng lao lý, con trai cả của chị Thúy - em Đặng Đình Thắng đã phải giúp gia đình mưu sinh bằng việc đan lồng chim đem bán. |
LS Nguyễn Hồng Bách (Đoàn LS TP Hà Nội) – người đã bào chữa cho bị cáo Nghiêm Thị Thúy tại tòa sơ thẩm, trong bản Luận cứ bào chữa cũng chỉ ra một loạt vi phạm tố tụng của cơ quan điều tra: “Theo QĐ phận công điều tra viên của Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh thì những người tiến hành điều tra trong vụ án này là thượng tá Ngô Hồng Sơn – Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT, các điều tra viên là Nguyễn Xuân Thuận và Ngô Xuân Hải. Tuy nhiên trong hồ sơ vụ án chúng tôi lại thấy có sự tham gia tố tụng của một số người không phải là người được phân công điều tra như: Trần Văn Nguyên, Nguyễn Thế Quả và Nguyễn Việt Hưng là cán bộ Cơ quan CSĐT CA tỉnh Bắc Ninh. Như vậy Cơ quan CSĐT đã để người không được quyền tiến hành các hoạt động tố tụng tham gia vào vụ án”.
LS Bách cũng đặt vấn đề về giá trị pháp lý của các tài liệu điều tra khi “toàn bộ các biên bản lấy lời khai của những người tham gia tố tụng được điều tra viên thiết lập và phát hành nhưng lại không được đóng dấu theo quy định”. LS Bách khẳng định: “Các chứng cứ nêu trên trong hồ sơ vụ án đều không có giá trị pháp lý khi cơ quan điều tra đã không xác nhận giá trị pháp lý cho các tài liệu này thông qua việc đóng dấu khẳng định giá trị pháp lý của văn bản. Do đó, hoạt động lấy lời khai của cơ quan điều tra đều vi phạm quy định của pháp luật”.
Mặc dù các LS đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của cơ quan tố tụng và nêu rõ việc hình sự hóa một quan hệ dân sự, ngày 9.11.2015, Tòa án ND tỉnh Bắc Ninh mở phiên xét xử sơ thẩm vẫn tuyên phạt bị cáo Nghiêm Thị Thúy 9 năm tù về về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Theo LS Nguyễn Hồng Bách: “Việc bà Thúy nhận tiền đặt cọc để bán thửa đất cho anh Sỹ là hoàn toàn ngay thẳng. Bà Thúy không có hành vi lừa đảo để chiếm đoạt số tiền đặt cọc như quy kết của Cáo trạng và kết án của Tòa”.
Hiện bị cáo Nghiêm Thị Thúy vẫn bị tạm giam, phiên xét xử phúc thẩm ngày 18.4.2016 đã bị hoãn lần thứ nhất. Do có vụ án có nhiều căn cứ bị cáo bị oan sai, để tránh những hậu quả đáng tiếc, các LS đã có văn bản đề nghị HĐXX cấp phúc thẩm cho phép bị cáo Thúy được tại ngoại, thay thế việc tạm giam bằng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú để chờ ngày xét xử.
