Đánh giá từ báo cáo của Bộ GDĐT cho thấy: Tính đến năm 2016, cả nước có trên 95% số trường học thực hiện chương trình giáo dục thể chất chính khóa, 75% số trường có hoạt động thể dục, thể thao ngoại khóa với 71% trong tổng số 14,9 triệu học sinh phổ thông tham gia.
Các hoạt động thể dục, thể thao còn mang tính phong trào, chưa chú trọng vào việc rèn luyện kỹ năng, thói quen luyện tập thể thao thường xuyên của số đông học sinh. Môn học thể dục còn cứng nhắc, chưa đáp ứng theo sở thích, năng khiếu của học sinh, sinh viên. Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động tập luyện thể dục, thể thao còn thiếu thốn, chưa được quan tâm đầu tư. Hiện chỉ có 6,3% trường phổ thông có nhà tập hoặc nhà thi đấu thể thao; 0,4% có bể bơi; 15% có sân tập. Đội ngũ giáo viên thể dục trong trường phổ thông có trên 76.000 người, trong đó chuyên trách chiếm 74%.
“Giáo dục là toàn diện Đức-Trí-Thể-Mỹ. Chúng ta đang đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông, bên cạnh phần kiến thức thì giáo dục thể chất phải có vị trí tương xứng. Cách dạy, cách học môn thể dục phải thay đổi để không còn là giờ học nhàm chán”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu vấn đề.
Theo Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ, nội dung chương trình, sách giáo khoa phổ thông mới đã xác định vai trò phù hợp của hoạt động giáo dục thể chất, thể thao từ thời lượng, đến phương pháp tổ chức, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất. Môn thể dục sẽ thay đổi rất căn bản. Giáo dục thể chất phải tạo hứng thú, hấp dẫn và phù hợp, linh hoạt thay vì hình thức, thậm chí khiến thể dục đáng lẽ phải là môn giảm tải cho học sinh thì lại đang gây áp lực lớn cho các em.
Các đại biểu đã tập trung phân tích những bất cập, hạn chế và giải pháp để đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục thể chất trong trường học. Cụ thể, công tác soạn thảo và xây dựng chương trình môn học giáo dục thể chất chưa cân đối, nhiều nội dung, yêu cầu dành cho người tập thể thao chuyên nghiệp, mang nặng tính kỹ thuật, chưa phù hợp với học sinh. Hoạt động thể thao trong trường còn đơn điệu, cơ sở vật chất nghèo nàn.
Các ý kiến cho rằng, để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trên cần tập trung giải quyết 3 vấn đề: Chương trình, nội dung học; rà soát, kiện toàn đội ngũ giáo viên; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; đặc biệt là cần thay đổi cách đánh giá học sinh trong môn này.
GS. Nguyễn Minh Thuyết - Tổng chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông cho biết, cùng với việc tăng thêm thời lượng cho môn giáo dục thể chất, thay đổi quan trọng nhất là ngoài phần kiến thức, kỹ năng cơ bản thì học sinh được tự chọn môn thể dục, thể thao yêu thích ngay từ lớp 1. Tinh thần đánh giá học sinh qua sự nỗ lực của chính các em chứ không phải là kết quả, thành tích.
Trả lời câu hỏi của Phó Thủ tướng về việc đưa các môn thể thao như bóng đá, võ thuật, bơi lội... vào trường học, đại diện Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam, Liên đoàn Judo Việt Nam… khẳng định, sẵn sàng và có kế hoạch cụ thể, phối hợp với ngành giáo dục để hình thành các câu lạc bộ thể thao trong trường học mà không sử dụng đến ngân sách nhà nước.
Phó Thủ tướng đặt vấn đề: Cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên là rất quan trọng, nhưng chính yếu nhất là phương pháp, cách làm. Giả sử, nếu có quy định cụ thể yêu cầu đối với trường đạt chuẩn quốc gia phải đạt tỷ lệ 100% học sinh biết bơi thì sẽ khác đi. Ở nông thôn, người dân ở một xã hoàn toàn có thể góp công, góp sức để các cháu có chỗ đá bóng, tập bơi, chơi thể thao... Còn ở thành phố, các trường có thể kêu gọi xã hội hóa, sự hỗ trợ, hợp tác của các liên đoàn, hiệp hội, câu lạc bộ thể thao.
“Đầu tư cơ sở vật chất cho giáo dục thể chất cần tận dụng linh hoạt chứ không phải chỉ là xây các công trình tập luyện chuyên nghiệp. Các cuộc thi mang tính phong trào trong giáo dục, ví dụ như hội khỏe Phù Đổng cũng cần phải thay đổi theo tinh thần kết hợp với các giải thi đấu toàn quốc, lựa chọn những môn thực sự mang tính phong trào, vui, khỏe, không ganh đua về thành tích để thể thao không còn là bắt buộc mà là sở thích của mỗi em học sinh. Công tác giáo dục thể chất phải được coi là công việc của toàn xã hội”, Phó Thủ tướng nói.
Bộ trưởng Bộ GDĐT cho biết thêm, trong thời gian tới, Bộ sẽ tiến hành tổng rà soát đội ngũ giáo viên để có phương án đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa kỹ năng với sự tham gia của cả các trường sư phạm và trường thể thao.
Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đồng tình với một số giải pháp được nêu ra và nhấn mạnh đổi mới giáo dục thể chất cần theo xu hướng thế giới như thời lượng cơ bản phải bằng mức trung bình của thế giới; nội dung có phần bắt buộc chỉ là những kỹ năng rất căn bản, còn lại phải mở rộng thêm các môn tự chọn cho học sinh.
Hoạt động đánh giá học sinh phải đổi mới căn bản. Ngoài những kỹ năng căn bản, thì việc đánh giá chủ yếu dựa trên sự cố gắng của bản thân học sinh chứ không phải chấm điểm theo thành tích. Đồng thời kết hợp các cuộc thi có tính phong trào, tạo hứng khởi cho học sinh tham gia rèn luyện sức khỏe, tập luyện thể thao.
Quan trọng nhất là tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo phải được đưa vào môn giáo dục thể chất.
Cùng với đó Bộ GDĐT, Bộ VHTTDL tính toán về cơ sở vật chất, lực lượng giáo viên trên tinh thần không chỉ bồi dưỡng, tăng cường giáo viên cơ hữu của nhà trường mà chủ yếu tạo điều kiện cho những người làm công tác thể thao bên ngoài được tham gia vào; huy động các nguồn lực xã hội; khơi dậy các phong trào thể thao trong trường học.
