Thời ấy, chính quyền và cả những ngành nội chính trong tỉnh đã cố gắng thuyết phục trung ương là ở đây có mâu thuẫn địch - ta và đề nghị dùng công an. quân đội để thực hiện chuyên chính. Rất sáng suốt, Thường vụ Bộ Chính trị đã có hẳn một chỉ thị khẳng định rằng, đây chỉ là mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân và vì thế nên dùng phương pháp vận động, thuyết phục , giáo dục và đồng thời xử lý cán bộ trong hệ thống nhà nước tham nhũng, ức hiếp nhân dân.
Cán bộ chủ chốt của hơn 200 xã trong 285 xã được thay thế. Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND, Chánh Thanh tra, Giám đốc Công an, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân được điều đi khỏi Thái Bình, những tố cáo và khiếu nại của nhân dân được giải quyết, kết luận thỏa đáng, xử lý cán bộ sai phạm theo đúng quy định của pháp luật, Thái Bình trở nên yên bình. Nếu không sâu sát, nắm bắt đúng tình hình, chỉ nghe báo cáo và áp dụng chuyên chính trong vụ Thái Bình, chúng ta không biết đất nước sẽ đi đến đâu. Và chính từ kinh nghiệm ấy, tôi cứ băn khoăn trong cả tháng nay: Tại sao để cưỡng chế mấy người nông dân phải dùng đến lực lượng mạnh như thế? Tại sao không bao vây và dùng loa thuyết phục (Hải Phòng đã có kinh nghiệm này khi bắt những tội phạm “cộm cán”). Tại sao không rải lực lượng ra các phía đón lõng để bắt đối tượng mà chọn cách co cụm về một phía để nổ súng?
Nếu so sánh để rút ra bài học cho Tiên Lãng thì ở đây chỉ là một vài chủ đầm tôm bị xâm phạm quyền lợi. Chính vì thế, mâu thuẫn giữa công dân với chính quyền mới chỉ khu trú ở một bộ phận rất hẹp, không có sự bất bình của đông người. Tuy nhiên, phương pháp giải quyết không rốt ráo, thiếu công minh, ngụy biện, che giấu sai lầm của Tiên Lãng và của TP.Hải Phòng chuyển bất bình của một số người thành sự bất bình của đông người.
Quay trở lại việc giải quyết điểm nóng Thái Bình, khi đó, tổ công tác của Bộ Chính trị do ông Phạm Thế Duyệt làm tổ trưởng còn có một phương pháp rất nhân văn là vận động những cán bộ lãnh đạo đã có sai lầm, khuyết điểm, thậm chí có tham nhũng nhỏ nhận lỗi trước nhân dân, xin nhân dân tha lỗi, hứa khắc phục sai lầm, hoàn trả những phần vật chất đã nhận trái pháp luật... Dư luận đang nóng như vậy, nhưng nhân dân Thái Bình sẵn sàng tha lỗi, không khiếu kiện và thậm chí nhân dân còn đề nghị tiếp tục cho giữ chức vụ cũ.
Vụ Tiên Lãng - chính quyền làm trái pháp luật, sai đạo lý... lẽ ra cán bộ phải nhận sai lầm và xin lỗi nhân dân để nhân dân tha thứ, thì đáng tiếc họ lại làm ngược lại. Chính cách làm sai trái và hành xử thiếu cầu thị đã thúc đẩy sự chuyển hóa mâu thuẫn từ mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân thành mâu thuẫn đối kháng! Đây là việc làm thực sự nguy hiểm.
15 năm đã trôi qua, nhưng bài học Thái Bình vẫn còn rất thời sự. Sai phạm của một bộ phận cán bộ mà điển hình như vụ Tiên Lãng và cách xử lý vụ việc này của chính quyền cấp địa phương cho thấy sự quan liêu, xa dân...biến những việc cá thể thành nỗi bức xúc cho cả xã hội; làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân đối với cán bộ, cơ quan nhà nước. Đảng ta đã có hẳn một nghị quyết trung ương mới nhất: “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, trong đó chống sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Tiên Lãng và cả TP.Hải Phòng nếu được chọn làm điểm, nêu gương cho việc thực hiện nghị quyết này thì hiệu quả chắc chắn sẽ rất tốt.
Trần Quang Vũ
