Như Chủ tịch HĐND TPHCM từng nói “đừng ảo tưởng có thể lập lại trật tự lòng, lề đường trong 1 quý hay một năm bằng cách ra quân dọn dẹp”, mà cần có những giải pháp mang tính bền vững.
"Bắt cóc bỏ đĩa"
Nơi khởi phát chiến dịch “giành” lại vỉa hè cho người đi bộ trong năm 2017 bắt đầu từ việc lãnh đạo UBND Q.1, TPHCM trực tiếp xuống đường cùng các lực lượng chức năng kiên quyết tháo dỡ, phá bỏ và chế tài nghiêm đối với các công trình, người vi phạm lấn chiếm vỉa hè. Từ những bậc thềm trước nhà dân, trụ sở khu phố, đến các công trình lấn chiếm vỉa hè của các khách sạn 5 sao vi phạm đều được lãnh đạo quận 1 chỉ đạo xử lý cưỡng chế, tháo dỡ ngay, không có chuyện xin xỏ. Rồi những chiếc xe ô tô, dù bất kể biển trắng hay biển xanh, biển đỏ hễ cứ vi phạm lấn chiếm lòng, lề đường là bị xử, thậm chí cẩu cả xe vi phạm về trụ sở công an…
Với chiến dịch rầm rộ, quyết liệt này, những tháng đầu năm 2017, phải thừa nhận tình hình trật tự lòng, lề đường trên địa bàn quận 1 đi vào nề nếp, ngăn nắp thấy rõ. Chiến dịch này, sau đó cũng được các quận – huyện trên địa bàn TPHCM, và cả một số tỉnh thành trong cả nước hưởng ứng nhiệt tình, lãnh đạo các quận – huyện, địa phương cùng xuống đường “giành” lại vỉa hè.
Thế nhưng, thời gian gần đây, chiến dịch này lắng xuống thì tình trạng tái lấn chiếm lòng đường, vỉa hè làm nơi buôn bán, đậu xe, kinh doanh hàng quán lại diễn ra tràn lan. Ngay cả người tiên phong thực hiện chiến dịch “giành” lại vỉa hè ở quận 1 là ông Đoàn Ngọc Hải (Phó Chủ tịch UBND quận 1, tại buổi làm việc ngày 4.8 với lãnh đạo TPHCM), thốt lên rằng: “Đoàn liên ngành do tôi dẫn đầu đi mấy tháng trời việc lấn chiếm giảm hẳn, nhưng sau khi tạm dừng, các quán nhậu lại tràn ra chiếm hết vỉa hè. Hàng rong, quán nhậu, ôtô nghênh ngang, tràn lan trên vỉa hè. Không thể chấp nhận bộ mặt đô thị của quận trung tâm thành phố nhếch nhác như hiện nay”.
Rồi sau đó, đêm 7.8, ông Đoàn Ngọc Hải lại bất ngờ xuất hiện cùng đoàn đi kiểm tra, xử phạt các quán nhậu lấn chiếm vỉa hè, thì tình hình lấn chiếm vỉa hè, lòng đường trên địa bàn quận 1 có vẻ như “co” lại, hạn chế lấn chiếm...
Không chỉ trên địa bàn quận 1, nhiều quận – huyện khác tại TPHCM (Tân Bình, Tân phú, Bình Tân, Q.10, Phú Nhuận, 5…), thời gian gần đây khi các đợt ra quân thưa dần, lãnh đạo ít xuống đường thì nạn tái lấn chiếm vỉa hè lại diễn ra tràn lan, như hồi chưa có chiến dịch.
Khi đề cập đến việc “giành” lại vỉa hè bằng cách ra quân xử phạt, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm – Chủ tịch HĐND TPHCM - tại kỳ họp gần đây đã thẳng thắn nói rằng: “Chúng ta đừng có ảo tưởng có thể lập lại được trật tự lòng, lề đường trong 1 tháng, 1 quý hay một năm. Nếu chúng ta ra quân dọn dẹp thì nó sạch tức thì đó, nhưng không bền vững, vì thành phố không có đủ lực lượng thường xuyên ra quân kiểm tra, dọn dẹp suốt”.
Và thực tế thời gian qua cũng phần nào chứng minh cho điều này, bởi lẽ hiện thành phố có khoảng hơn 4.000 tuyến đường với tổng chiều dài hơn 4.000km, thì liệu thành phố đủ lực lượng có mặt ở khắp các tuyến đường để giữ cho vỉa hè không bị lấn chiếm? Và giả dụ có đủ lực lượng đi chăng nữa, thì liệu việc duy trì này kéo dài được bao lâu, vì các lực lượng, chính quyền địa phương đâu phải chỉ mỗi có việc dẹp vỉa hè, lòng đường, mà còn hàng hà những vấn đề khác cần giải quyết.
 |
Hàng quán lấn chiếm vỉa hè tràn lan để buôn bán - ảnh chụp trước cổng Bệnh viện Chợ Rẫy - Huyền Trân |
Thiếu giải pháp bền vững thì đừng nói chuyện “giành” lại vỉa hè
Khi bắt đầu triển khai chiến dịch “giành” lại vỉa hè, lãnh đạo TPHCM cũng nhận thấy những khó khăn nên chỉ đạo các địa phương triển khai các giải pháp bền vững vừa giải quyết nhu cầu của người dân vừa đảm bảo trật tự đô thị. Ông Lê Văn Khoa – Phó Chủ tịch UBND TPHCM - cho rằng, quan điểm của thành phố trong việc lập lại trật tự lòng đường, vỉa hè là “vừa chống, vừa xây”.
Ông Lê Văn Khoa dẫn chứng về các điểm buôn bán tự phát tại các KCX – KCN là do nhu cầu có thật phục vụ công nhân lao động. Tuy nhiên, nếu duy trì các điểm chợ tự phát này thì sẽ gây ô nhiễm môi trường, mất trật tự an toàn giao thông, đô thị nhếch nhác; còn nếu dẹp hẳn thì sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu của người dân, công nhân lao động. Do vậy, cách làm của thành phố là dẹp các điểm chợ tự phát, song cũng xây dựng, sắp xếp các điểm buôn bán đảm bảo an toàn, văn minh đô thị để phục vụ nhu cầu của người dân, công nhân lao động.
Thực hiện chủ trương này, nhiều quận huyện trên địa bàn thành phố cũng đã rà soát, sắp xếp lại những chỗ buôn bán tập trung để giải quyết nhu cầu của người dân. Điển hình như trên địa bàn quận 1, lãnh đạo quận đã chọn được 2 khu vực (đường Nguyễn Văn Chiêm và Công viên Bách Tùng Diệp) để thí điểm làm khu phố hàng rong nhằm sắp xếp chỗ buôn bán ổn định, hợp pháp cho những người lâu nay buôn bán lấn chiếm vỉa hè tập trung về đây.
Tuy nhiên điều đáng nói, là những khu phố hàng rong này sau nhiều tháng triển khai thì hiện vẫn còn nằm trên giấy. Tương tự, giải pháp quy hoạch lại những tuyến đường trên địa bàn thành phố cho phép người dân được thuê lại một phần vỉa hè, lòng đường phục vụ nhu cầu để xe, kinh doanh hàng hóa đã được thành phố giao cho Sở GTVT nghiên cứu thực hiện, đến nay cũng chưa thành hình hài, để áp dụng vào thực tế…
Nói như tiến sĩ Phạm Sanh (chuyên gia giao thông), khi thành phố chưa có sự chuẩn bị tốt về các giải pháp bền vững nhằm giải quyết các nhu cầu của người dân trong vấn đề lập lại trật tự đô thị thì giải pháp ra quân, “rượt đuổi” như hiện nay rồi sớm muộn cũng lại rơi vào tình trạng “bắt cóc bỏ đĩa” như trước đây.
