Vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 19.4.2023 về tăng cường công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong tình hình mới.
Theo đó, Thủ tướng giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp Bộ Y tế, Bộ Tư pháp nghiên cứu quy định thu hồi Giấy phép lái xe (GPLX) đối với người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy; giao Bộ Giao thông Vận tải chấn chỉnh, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, sát hạch, cấp GPLX; có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, chấm dứt tình trạng cấp GPLX cho người nghiện ma túy, người không đủ năng lực, hành vi, sức khỏe; đề xuất giải pháp quản lý lái xe sau đào tạo…
Đây là giải pháp quyết liệt để ngăn chặn những lái xe sử dụng ma túy và nghiện ma túy gây ra những vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng như thời gian qua.
Hiện nay, một bộ bộ phận lái xe container, xe khách tuyến đường dài, xe vận tải tuyến bắc nam,… thường xuyên sử dụng ma túy để đỡ mệt mỏi, giảm căng thẳng, tỉnh táo và tạo cảm giác hưng phấn trong quá trình lái xe. Tuy nhiên, hậu quả của việc này là rất nghiêm trọng, vì khi đã lệ thuộc vào ma túy thì sẽ thường xuyên sử dụng, gây ra ảo giác, sức khỏe giảm sát, không làm chủ tốc độ sẽ gây ra những vụ tai nạn giao thông kinh hoàng.
Những vụ tai nạn giao thông do tài xế sử dụng ma túy và nghiện ma túy gây ra người ta thường thấy tài xế vẫn còn đang trong tình trạng phê thuốc, ảo giác không làm chủ hành vi của mình như hoảng sợ, phát ngôn không kiểm soát, nhiều trường hợp tài xế vẫn còn lắc lư theo điệu nhạc…
Nhiều doanh nghiệp kinh doanh vận tải chỉ vì lợi nhuận mà bất chấp quy định, gây sức ép cho các tài xế, tăng chuyến, tăng giờ chạy… Để tỉnh táo và hoàn thành công việc, nhiều tài xế chọn sử dụng ma túy, nhất là chất ma túy tổng hợp. Việc này, có thể có tác dụng trước mắt nhưng về lâu dài "tuổi thọ" của các tài xế sẽ giảm và nếu duy trì việc sử dụng ma túy khi lái xe thì việc gây tai nạn giao thông chỉ còn là vấn đề thời gian.
Bên cạnh đó, tình trạng đào tạo, sát hạch, cấp GPLX ô tô vẫn còn lỏng lẻo, nhất là cấp GPLX cho những người nghiện ma túy. Nguyên nhân là những người nghiện ma túy "chạy" được giấy khám sức khỏe nên đã qua mặt nhiều cơ sở đào tạo GPLX. Mặt khác, vẫn còn tình trạng mua, bán hoặc dễ dãi trong đào tạo, sát hạch… là những nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng cấp GPLX cho người nghiện ma túy.
Ngoài ra, các quy định pháp luật hiện hành chưa quy định về việc thu hồi GPLX của người sử dụng ma túy và người nghiện ma túy; GPLX chỉ bị tước trong trường hợp vi phạm pháp luật giao thông đường bộ. Do đó, người sử dụng ma túy và nghiện ma túy có GPLX vẫn tham gia giao thông nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn bất cứ lúc nào.
Xét thấy tính đặc biệt nghiêm trọng của các vụ tai nạn giao thông do người sử dụng ma túy và người nghiện ma túy gây ra, do đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tư pháp nghiên cứu quy định thu hồi GPLX đối với người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy; giao Bộ GTVT chấm dứt tình trạng cấp GPLX cho người nghiện ma túy là việc làm cần thiết và cấp thiết để góp phần kiềm chế và giảm thiểu các vụ việc tai nạn giao thông do tài xế sử dụng ma túy và nghiện may túy gây ra.
Việc thu hồi GPLX đối với người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy cần phải được nghiên cứu, xây dựng các quy định pháp luật để triển khai thực hiện.
Tuy nhiên, việc thu hồi GPLX không đồng nghĩa với việc cấm người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy vĩnh viễn không được tham gia đào tạo, sát hạch GPLX; nếu người đó không còn sử dụng ma túy hoặc không còn nghiện ma túy và có xác nhận của cơ sở y tế và chính quyền địa phương thì vẫn được tham gia đào tạo, sát hạch GPLX.
Vấn đề là, việc thu hồi GPLX đối với người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy là thu hồi có thời hạn hay thu hồi vĩnh viễn, việc này cần phải được nghiên cứu, đánh giá toàn diện và có những quy định cụ thể, phù hợp với từng đối tượng cụ thể. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra, rà soát các cơ sở đào tạo, sát hạch GPLX trong cả nước, không để xảy ra tình trạng mua, bán hoặc dễ dãi trong việc cấp GPLX.
Các cơ sở đào tạo GPLX phải chú trọng kiểm tra sức khỏe của học viên, kiên quyết không cấp GPLX đối với người sử dụng ma túy và người nghiên ma túy và phải chịu trách nhiệm nếu cấp GPLX cho các đối tượng này.
Có như vậy, mới có thể giảm thiểu các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng do các tài xế sử dụng ma túy và nghiện ma túy gây ra trong thời gian qua.
