Buýt chạy CNG vẫn phát thải lớn
Theo kế hoạch của Hà Nội, đặt mục tiêu chuyển đổi phương tiện buýt sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh, đến năm 2030 đạt khoảng 70-90% và đến năm 2035 đạt 100%. TP Hà Nội đã đưa ra 3 kịch bản chuyển đổi. Trong đó, kịch bản 01 là toàn bộ 100% xe buýt điện, tổng nguồn lực là 52.354 tỉ đồng. Kịch bản 02 là 70% xe buýt điện, 30% xe buýt LNG/CNG, tổng nguồn lực là 47.003 tỉ đồng. Kịch bản 03, 50% xe buýt điện và 50% xe buýt LNG/CNG), tổng nguồn lực là 43.940 tỉ đồng.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, để giảm phát thải ròng bằng 0 như cam kết của Việt Nam tại COP26, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải buýt nhất thiết phải chuyển sang xe điện thay thế cho xe buýt chạy khí CNG bởi dù tạo ra ít phát thải hơn, xe chạy CNG vẫn phát thải vào môi trường và sẽ chỉ là giải pháp nửa vời, không thực sự xử lý tận gốc vấn đề phát thải.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc - Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ôtô, Đại học Bách khoa Hà Nội dẫn báo cáo của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) - cho thấy, xe chạy CNG vẫn phát thải ra môi trường và tạo ra ít hơn chỉ khoảng 20% lượng khí thải so với xe xăng.
“Xe CNG sử dụng động cơ đốt trong nên sẽ phát thải tại ống xả của xe. Lượng phát thải này có thể tốt hơn một chút so với xe chạy diesel và không thể nào giảm phát thải bằng 0 so với xe điện. Nếu nhìn suốt tổng thể vòng đời sản phẩm, xe điện có mức độ thân thiện với môi trường hơn hẳn so với xe xăng và cả xe chạy CNG” - ông Phúc nói.
Phân tích thêm, ông Phúc tỏ ra lo ngại, chi phí xe buýt CNG rẻ, nhưng vẫn phải đầu tư thêm một trạm sạc CNG và liên quan đến nguồn cung nhiên liệu chưa chắc đã ổn định. Do đó, Hà Nội cần đánh giá kỹ tác động của các phương án đưa ra, đặc biệt là về chi phí đầu tư và khả năng tiết kiệm phát thải.
Chung quan điểm, ông Khương Kim Tạo - nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia - cho rằng, xe buýt CNG phát thải tương đối lớn, chi phí đầu tư cao. Do đó, thời gian tới, khi xe buýt sử dụng nhiên liệu hóa thạch phải chuyển đổi sang dùng năng lượng xanh, sạch thì tốt nhất nên chuyển sang xe điện luôn để thống nhất chủng loại xe, công tác đầu tư bảo dưỡng sửa chữa thuận lợi hơn, giảm phát thải hoàn toàn.
Lãng phí nếu rót vốn đầu tư tiếp xe buýt chạy CNG
Ở góc độ kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Học viện Tài chính - cho rằng, với số tiền hơn 51.000 tỉ đồng cho hơn 2.000 phương tiện chuyển đổi từ nay đến năm 2035, bình quân gần 25,5 tỉ đồng cho một phương tiện, nhưng chỉ sử dụng trong 10 năm là khá lãng phí. Đó là chưa kể việc đầu tư mới hệ thống trạm nạp khí, hệ thống vận tải bằng khí CNG sau năm 2035, khi toàn bộ phương tiện xe buýt chuyển sang chạy điện.
TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch mạng lưới Không khí sạch Việt Nam - cũng cho rằng, trong số các kịch bản mà TP Hà Nội dự kiến, kịch bản sử dụng 100% xe buýt điện là thể hiện sự quyết tâm tốt nhất cho môi trường bởi việc chuyển đổi phương tiện xăng sang dùng khí tự nhiên, tuy sạch hơn, nhưng thực chất vẫn là nhiên liệu hóa thạch.
Chỉ ra xu thế hướng hiện nay với các đô thị trên thế giới là tới một đô thị với môi trường xanh, sạch tuyệt đối, theo TS Nguyễn Xuân Thủy - chuyên gia giao thông, việc “xanh hóa” xe buýt là rất cần thiết và cần lưu ý những điều sau để việc chuyển đổi xe buýt được đi đúng lộ trình. Nhà nước cần có chính sách rõ ràng, ưu tiên với những doanh nghiệp sử dụng năng lượng xanh, giao thông xanh. Đồng thời với những cơ sở sản xuất các phương tiện chạy điện cần nâng cấp, cải tiến công nghệ như việc sản xuất pin tiện lợi, an toàn, giảm giá thành.
