Những ngày cuối năm, có mặt tại trại giam Yên Hạ (thuộc Bộ Công an, đóng tại xã Yên Hạ, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La), theo ghi nhận của PV Báo Lao Động, phía ngoài cổng trại, người thân của các phạm nhân từ các ngả đường đã tấp nập đến thăm. Phía trong, phạm nhân cũng đang chăm chỉ dọn dẹp, tỉa hoa, cây cảnh, chỉnh trang lại cảnh quan chuẩn bị đón Tết.
Ở khu vực bếp, khoảng gần 30 người đang hối hả gói bánh chưng. Cách đó không xa, phía hội trường vang lên điệu nhạc múa xoè “Vũ điệu kết đoàn” được nam phạm nhân tập duyệt để phục vụ cho chương trình văn nghệ. Không khí Tết đã thực sự về sau cánh cổng trại giam.
Đã 5 năm ăn tết trong trại, cứ mỗi khi thấy hoa mận, hoa đào nở nắng trời, tâm trạng hồi hộp, bồn chồn, nhớ vợ và con nhỏ lại hiện lên trong phạm nhân Vàng A Minh ( SN 1988, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La).
Đôi bàn tay thoăn thoắt đong gạo, đỗ, thịt và khéo léo buộc từng chiếc lạt để hoàn thiện bánh trưng vuông vắn, anh Minh kể: “Đã 6 năm mình ăn Tết xa vợ con rồi. Cứ đến Tết là nhớ nhà lắm, không biết ở nhà vợ đã chuẩn bị ăn Tết đến đâu rồi, có tiền để mua sắm cho các con chưa, tâm trạng không biết tả thế nào, lẫn lộn lắm”.
Theo phạm nhân này, anh bị bắt năm 2016 vì tội buôn bán trái phép chất ma tuý tại khu vực biên giới Việt - Lào, thuộc địa phận xã Lao Khô, huyện Yên Châu. Với tội danh trên, người thanh niên dân tộc Mông đã bị tuyên án 13 năm 6 tháng tù giam. Sau 2 lần giảm án, cho đến nay, thời gian phải chấp hành án còn lại của anh là 54 tháng tù giam.
”Nếu mình ở nhà thì tầm này đã đưa vợ xuống chợ huyện mua sắm đồ Tết, bánh kẹo và mua quần áo mới cho con nữa. Tết ở trên quê mình vui lắm, có chơi hội, múa khèn, ném pao. Giờ chỉ cố gắng làm sao để cải tạo thật tốt, sớm được trở về với mẹ, vợ và các con” - phạm nhân Minh cười, nói.
Trên sân khấu hội trường của phân trại số 1, phạm nhân Cà Văn Ún (dân tộc Thái, trú tại huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên) cùng đội văn nghệ cũng đang nhịp nhàng, uyển chuyển tập múa những điệu xoè để chuẩn bị biểu diễn chương trình văn nghệ đầu xuân. Cũng như nhiều phạm nhân ở đây, anh Ún bị bắt vì tội mua bán trái phép chất ma tuý, bị tuyên án 17 năm tù.
Phạm nhân này tâm sự: “Gần 10 năm ăn Tết ở đây, cứ mỗi lần đến Tết tâm trạng bồi hồi lắm, nhưng cũng rất vui vì các cán bộ động viên, an ủi và tặng quà Tết. Trong trại sẽ gói bánh từ ngày 22 tháng Chạp trở đi và phát dần cho phạm nhân đến ngày 29 Tết. Khoảng ngày 29, 30, trại sẽ tổ chức Tết”.
Cũng theo anh Ún, đêm giao thừa, phạm nhân các buồng sẽ cùng tổ chức đón giao thừa với nhau, mở quà bánh của trại và gia đình, quây quần đón năm mới.
Là người đã nhiều năm gắn bó với nơi này, Trung tá Nguyễn Chi An - Đội trưởng đội giáo dục, Trại giam Yên Hạ cho biết: “Tại trại giam Yên Hạ có 3 phân trại, đóng tại các xã trên địa bàn huyện Phù Yên, hiện đang quản lý và giam giữ trên 3.000 phạm nhân. Các phạm nhân tại đây có đến 70% là người dân tộc thiểu số và có đến 80% là phạm nhân phạm tội liên quan đến ma tuý”.
Theo Trung tá An, năm nay mỗi phạm nhân sẽ được phát 4 chiếc bánh chưng và ăn theo chế độ 5 ngày Tết bao gồm 1 kg thịt, 0,8kg giò cùng một số thực phẩm phụ khác. Năm nay, tại phân trại số 1, Trại giam Yên Hạ gói khoảng 8.000 chiếc bánh chưng để phát cho phạm nhân.
Bên cạnh đó, trại giam cũng tổ chức các hoạt động vui chơi thể dục thể thao, trò chơi dân gian, văn hoá văn nghệ nhằm tạo không khí vui xuân, động viên tinh thần các phạm nhân.
“Những ngày này, cán bộ chiến sĩ cũng phải tạm gác lại niềm vui, hạnh phúc bên gia đình, dành nhiều thời gian để quản lý, chăm lo cho đời sống của phạm nhân” - Trung tá An nói thêm.
Đối với những phạm nhân nơi đây, mỗi một cái Tết qua đi là thêm một năm họ trả được món nợ cuộc đời, là ngày trở về được gần thêm. Ai cũng cố gắng cải tạo thật tốt, để được trở về đoàn tụ với gia đình hoà hoà nhập với xã hội.
