Dự án khai thác sét làm vật liệu xây dựng sản xuất gạch tại thôn Xích Thổ (xã Thống Nhất, TP Hạ Long) được UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định phê duyệt ranh giới quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 từ năm 2012 cho Công ty CP Viglacera Hạ Long. Thời điểm đó, Dự án được quy hoạch với tổng diện tích 108ha, triển khai trong 5 giai đoạn, mỗi giai đoạn 6 năm, thời hạn cấp phép 30 năm.
Ngày 13.8.2013, dự án được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp giấy phép số 2032/GP-UBND cho phép Công ty CP Viglacera Hạ Long khai thác khoáng sản, diện tích khai thác 94,5ha với trữ lượng khoảng 12,3 triệu m3, thời gian khai thác 30 năm. Tổng số vốn đầu tư dự án là 600 tỉ đồng, bao gồm cả triển khai dự án tái định cư cho các hộ dân.
Giai đoạn 1 của dự án được triển khai trên diện tích khoảng 20ha ở khu vực Tây Bắc của dự án. Trong đó, có khoảng 20.000 m2 đất ở, phải di dời gần 60 hộ dân. Việc đền bù giải phóng mặt bằng được triển khai từ tháng 5.2014 theo hình thức công ty tự thỏa thuận với các hộ dân. Tuy nhiên, đến nay mới thực hiện trích thửa, thỏa thuận được hộ nào thì GPMB đến đó. Thực trạng trên khiến người dân dù có nhu cầu cũng không thể xây mới nhà ở, đường giao thông dù đã xuống cấp nghiêm trọng vẫn không được nâng cấp hay sửa chữa.
Gia đình ông Nguyễn Văn Hồng, tổ 5, thôn Xích Thổ có 4 thế hệ ở trong một ngôi nhà cấp 4 chật chội rộng chưa đầy 50m2. Gần 10 năm nay, gia đình đau đáu ý nguyện tách thửa chia đất xây nhà cho con cháu ra ở riêng, nhưng làm thủ tục nhiều lần đều bị chính quyền các cấp trả hồ sơ với lý do nằm trong vùng dự án. Ông Hồng chia sẻ, có một nghịch lý là xóm này nhiều nhà có tiền nhưng không dám xây nhà, vì sợ mất trắng khi dự án rục rịch khởi động lại.
Bà Trần Thị Thường, tổ 4, thôn Xích Thổ bức xúc, con đường bê tông từ đường Trới - Vũ Oai vào tổ 4, tổ 5 là do người dân tự đóng góp 100% kinh phí xây dựng, chính quyền địa phương không hỗ trợ đường nông thôn mới khu vực này do trong vùng dự án. Nhiều đoạn đường đất xuống cấp quá, thôn đã xin đá dăm rải qua cho dễ đi vào mùa mưa, mà đây cũng là đường các cháu học sinh trường tiểu học Núi Mằn thường xuyên qua lại.
Trao đổi với Lao Động, ông Phạm Văn Luyến, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất cho biết, doanh nghiệp tự thỏa thuận giải phóng mặt bằng với người dân, chủ yếu ở phần đất nông nghiệp, chưa giải quyết các vấn đề về nhà ở, di dời hộ dân ra khỏi vùng quy hoạch. Trong quá trình thực hiện khai thác giai đoạn 1, do doanh nghiệp chưa bố trí được tuyến đường chuyên dụng mà đi chung đường giao thông nông thôn do các hộ dân đóng góp. Người dân không đồng ý cho doanh nghiệp khai thác theo cách như vậy.
"Dự án treo gần 20 năm nay, rất mong các cơ quan chức năng xem xét thu hồi dự án hoặc điều chỉnh dự án theo hướng thu hẹp phạm vi và phải có lộ trình triển khai để chính quyền địa phương giám sát, đôn đốc và để người dân ổn định cuộc sống" - ông Luyến nói.
