Ký ức ngày nhận tin "sét đánh"
Những ngày cuối tháng 7.2022, trong không khí cả nước đang thực hiện những chương trình ý nghĩa, thiết thực đền ơn, đáp nghĩa những người đã cống hiến, hi sinh cho Tổ quốc, PV Báo Lao Động có mặt tại gia đình mẹ Việt Nam Anh hùng trẻ nhất nước Nguyễn Thị Anh, mẹ liệt sĩ Nguyễn Quý Dương.
Ngôi nhà nhỏ nằm sâu trong con ngõ thuộc tổ 13, phường Thịnh Lang, TP.Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, hoa vườn nhà đua nhau khoe sắc, tiếng chim hót râm ran là nơi sinh sống của bố, mẹ và ông nội liệt sĩ Dương.
Dù đã hơn 10 năm trôi qua kể từ ngày con trai duy nhất hi sinh, nhưng mỗi khi nhắc đến đứa con ngoan ngoãn, giỏi giang, trong ánh mắt của người phụ nữ năm nay đã gần tuổi ngũ tuần vẫn hiện lên nỗi buồn sâu thẳm xen lẫn tự hào.
Lật giở từng trang của cuốn album ảnh như lật lại từng trang ký ức, mẹ Nguyễn Thị Anh chậm rãi kể: "Vào một ngày tháng 11.2010, buổi sáng hôm đó, sau giờ trực, cháu còn tranh thủ về qua thăm nhà, rồi mang điện thoại mẹ để quên đến công ty giúp mẹ.
Đến khoảng gần 11h trưa thì nhận được thông tin ở huyện Kỳ Sơn (nay là TP.Hòa Bình) có vụ cháy lớn nên Dương cùng các chiến sĩ trong đơn vị tức tốc lên đường làm nhiệm vụ. Một tiếng sau, đồng đội Dương thông báo con đang bị thương nặng".
Với linh cảm của một người mẹ, dường như mẹ Anh đã đoán biết được sự chẳng lành. Nhưng do cú sốc quá lớn, người mẹ này đã không thể gượng dậy đến nhìn mặt con lần cuối.
Sau giỗ 100 ngày của người con trai, gạt nước mắt, bố mẹ liệt sĩ Dương bắt đầu hành trình tìm con với mong muốn có thể nhìn lại thấy bóng dáng của anh thêm một lần nữa.
4 năm ròng rã chạy chữa khắp Bắc tới Nam, đi đến cả những bệnh viện lớn, nhỏ, ai mách chỗ nào tốt cũng thử nhưng đều thất bại. Sau cú sốc tinh thần, phải mất đến 3-4 năm, gia đình mới cân bằng lại cuộc sống.
"Một thời gian sau, ghi nhận sự hi sinh của cháu cũng như sự mất mát của gia đình, đơn vị và địa phương đã hoàn thành hồ sơ phong tặng liệt sĩ cho cháu vào năm 2013.
Một năm sau đó, các tổ chức đoàn thể động viên tôi làm và gửi hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu. Đến tháng 12.2014 thì có quyết định phong tặng danh hiệu cho cá nhân tôi, thời điểm đó tôi vừa tròn 42 tuổi" - mẹ Anh bộc bạch.
"Dương nằm xuống vì bình yên Tổ quốc"
Trong nghĩa trang liệt sĩ phường Thịnh Lang, TP.Hòa Bình có hơn 40 ngôi mộ liệt sĩ, phần đông là liệt sĩ thời chống Mỹ, một số là liệt sĩ hy sinh trong cuộc chiến Tây Nam và chiến tranh bảo vệ biên giới.
Phần mộ của liệt sĩ Nguyễn Quý Dương xếp ở hàng cuối cùng của nghĩa trang, phần dành cho liệt sĩ thời bình. Trên bia mộ ghi rõ: Liệt sĩ Nguyễn Quý Dương sinh 1989, mất 2010, hưởng dương 21 tuổi.
Mẹ Nguyễn Thị Anh nói: "Theo phong tục người Mường, chuyện bố mẹ ra thăm mộ con thì nhiều người cho rằng kiêng, kị, nhưng mình không nghĩ thế. Hàng ngày đi làm qua, tôi đều dừng lại một chút với con, hôm nào rảnh mà thấy lá rụng nhiều thì dừng xe vào quét dọn sạch sẽ".
Chiếc tủ ngay cạnh bàn thờ liệt sĩ Nguyễn Quý Dương, nơi đựng những món đồ mà người mẹ coi như báu vật - là những vật dụng của đứa con trai khi còn sống. Từ những bộ quần áo anh mặc hàng ngày, sách vở cấp 3, chiếc laptop, bộ quân phục cho đến chiếc mũ đã bị cháy nham nhở anh đội trong trận chiến với "thần lửa" và vĩnh viễn không trở về.
"Với dân tộc Mường thì đồ đạc của người mất thường không được giữ lại. Nhưng con mình mà, mình dứt ruột đẻ ra mà bỏ hết đồ nó đi cũng không đành. Giữ lại để thi thoảng lấy ra ngắm cho đỡ nhớ, để vẫn cảm giác như con vẫn còn đâu đây" - mẹ Anh nói rồi nhìn trìu mến lên tấm ảnh con trai trên bàn thờ.
Được biết, hiện nay Mẹ Nguyễn Thị Anh đang công tác và làm Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH BanDai (phường Hữu Nghị, TP.Hòa Bình).
Nhắc đến công việc, Mẹ phấn khởi nói: "Ở công ty, tôi được anh chị em tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch công đoàn, là tổ chức bảo vệ quyền lợi cho công nhân. Có công việc mình cũng cảm thấy vui vẻ hơn, bớt đi cảm giác cô quạnh".
Theo mẹ Anh, dù không được nghe tiếng gọi "mẹ" từ đứa con trai, nhưng mẹ lại có thêm rất nhiều con, họ là những người bạn học, đồng đội của anh Dương. Mỗi dịp lễ, Tết, đặc biệt là ngày 27.7, họ từ khắp các nơi trở về thăm mộ anh Dương và gọi chung một tiếng "mẹ".
Khi được hỏi về việc nhận con nuôi, mẹ Nguyễn Thị Anh cười, nói: "Con không còn nữa nhưng các cháu ở trong gia đình cũng rất đông, khi cần chúng đều có mặt, từ công việc hằng ngày đến những dịp quan trọng hay khi trái gió trở trời. Do vậy, hai vợ chồng cũng chưa bao giờ có ý định sẽ nhận thêm con".
Hiện nay, bên cạnh sự quan tâm của gia đình, mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Anh còn nhận được khoản trợ cấp thân nhân liệt sĩ và mẹ Việt Nam Anh hùng với tổng số tiền trên 7 triệu đồng.
