Hy sinh hạnh phúc riêng trả nợ “tri ân”
Từ lòng ngưỡng mộ, tự hào khi được nghe câu chuyện về sự hy sinh oanh liệt của 10 cô gái TNXP tại Ngã ba Đồng Lộc, để thỏa lòng mong ước được "sống" với lịch sử, sống cùng những câu chuyện hào hùng về chiến tranh nên sau khi kết thúc thời gian thực tập tại Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc, chị đã quyết định tự nguyện ở lại công tác tại khu di tích, tiếp tục công việc tìm kiếm những kỷ vật đang còn lưu lạc của các liệt sĩ TNXP.
Chị kể "Lúc quyết định ở lại công tác tại Khu bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc, mẹ tôi đã khóc rất nhiều vì bố đã mất, nhà lại 4 chị em gái. Nhiều lần tôi cũng đã định về quê làm tròn chữ hiếu với mẹ nhưng lòng vẫn không muốn rời nơi đây, bởi vẫn còn thấy "mắc nợ" một sự tri ân với các chị".
Niềm hăng say công việc đi tìm kiếm kỷ vật cho Bảo tàng cứ cuốn hút chị với những chuyến đi dài ngày, khiến người chồng không vừa lòng và liên tục xảy ra mâu thuẫn. Đến năm 1993, vợ chồng chị quyết định chia tay nhau. Dù rất đau khổ vì hạnh phúc gia đình đổ vỡ nhưng chị vẫn vừa một mình nuôi 3 người con khôn lớn, vừa tiếp tục công việc đi tìm kiếm những kỷ vật của 10 cô gái TNXP và các đồng đội nơi Ngã ba Đồng Lộc.
Chị bảo "Tôi muốn người đời sau biết rõ hơn về cuộc sống của 10 cô gái TNXP trong những năm tháng ác liệt của chiến tranh chống Mỹ. Với tôi, hạnh phúc lớn nhất là muốn góp nhặt một chút gì đó để tri ân với người đã khuất...".
Kỷ vật là gia tài...
Trong hàng ngàn chuyến đi "sưu tầm" của chị Đặng Thị Yến, cảm động nhất vẫn là kỷ vật lọn tóc thề của "o Tần" (Tiểu đội trưởng Võ Thị Tần) gửi người yêu trước khi ra trận, được anh Nguyễn Văn Hồng coi như một "báu vật" của đời mình.
Năm 1998, chị Yến đã nhiều lần tìm đến nhà anh Hồng "xin" và vận động anh tặng lại kỷ vật cho bảo tàng, nhưng đều bị anh từ chối. Sau rất nhiều lần chứng kiến chị Yến bền bỉ, thuyết phục, năn nỉ, cảm động trước việc làm đầy ý nghĩa này, đầu tháng 7-2005, anh Hồng mới quyết định giao lại lọn tóc thề của chị Tần cho chị Yến đưa về trưng bày tại Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc...
Chị đã bật khóc nức nở khi nhìn thấy chiếc áo đầy mảnh vá của nữ TNXP Hồ Thị Cúc. Vượt hơn trăm cây số, thuyết phục mãi, cuối cùng người nhà đã đồng ý để chị đưa chiếc áo o Cúc về để trưng bày tại Bảo tàng.
Những chuyến xe ngược xuôi vào Nam ra Bắc gặp người nhà của các liệt sĩ để xin, vận động họ giao lại những kỷ vật về trưng bày tại bảo tàng là một câu chuyện đầy cảm động, dù đó chỉ là đôi dép cao su, vỏ bơm tiêm, lọ thuốc rất nhỏ, chiếc lư hương…, nhưng tất cả đều được chị trân quý, nâng niu và gìn giữ cẩn trọng, tất cả đối với chị là cả một gia tài to lớn.
Để đưa được các hiện vật quý báu về trưng bày tại khu lưu niệm Ngã ba Đồng Lộc, chị đã không quản ngại gian khó, bền bỉ và kiên trì. Nay dù đã nghỉ hưu nhưng chị Yến vẫn ở lại làm cố vấn và tiếp tục đi tìm các kỷ vật chiến tranh cho BQL di tích Ngã ba Đồng Lộc. Với những cống hiến này, năm 2016, chị Đặng Thị Yến được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng III và được tặng nhiều bằng khen, giấy khen khác.
