Làng chài chìm dần nhưng chưa chốt được phương án
Để sửa chữa Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn và 25 nhà bè bảo tồn tại 2 làng chài trên, riêng Ban Quản lý vịnh Hạ Long trong những năm qua đã có cả gần chục lần gửi công văn tới UBND tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan liên quan.
Sau đó, ngoài công văn của UBND tỉnh Quảng Ninh thì các cơ quan chức năng liên quan khác cũng ra công văn phúc đáp.
Những tưởng sau văn bản số 597/UBND-XD3, ngày 20.3.2023, của UBND tỉnh Quảng Ninh về chấp thuận chủ trương sử dụng nguồn phí tham quan vịnh Hạ Long để cải tạo, sửa chữa các công trình, dự án liên quan đến vịnh Hạ Long, cùng với việc HĐND TP Hạ Long bổ sung Dự án đầu tư cải tạo, sửa chữa Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn và Dự án đầu sửa chữa, nâng cấp các nhà bè bảo tồn tại Cửa Vạn, Vung Viêng vào chương trình đầu tư công 6 tháng cuối năm 2023, với tổng số tiền khái toán là 25 tỉ đồng, từ nguồn 89% phí tham quan vịnh Hạ Long để lại cho TP Hạ Long thì 2 làng chài được “cứu”.
Tuy nhiên, sau một thời gian công văn qua lại thì đến nay mọi việc lại gần như cơ bản quay lại từ đầu bởi tiền lấy từ nguồn nào và ai làm?
Theo Nghị quyết số 88/2017/NQ-HĐND ngày 13.12.2017 của HĐND tỉnh Quảng Ninh, 11% nguồn thu phí tham quan vịnh Hạ Long được trích để lại cho Ban Quản lý vịnh Hạ Long; 89% còn lại được điều tiết cho TP Hạ Long để thực hiện đầu tư các dự án trên bờ và dưới vịnh Hạ Long.
Như vậy, nếu dùng từ nguồn 89% được trích lại cho TP Hạ Long để “cứu” 2 làng chài Cửa Vạn và Vung Viêng là hợp lý. Tuy nhiên, Nghị quyết 303/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Quảng Ninh quy định những dự án bảo tồn, tôn tạo ở các di tích lịch sử, văn hóa phải dùng nguồn chi thường xuyên từ ngân sách tỉnh.
Chưa kể, theo đại diện Ban Quản lý vịnh Hạ Long, nếu cứ tu bổ, sửa sang gì trong vùng lõi vịnh Hạ Long cũng phải thực hiện theo Luật Di sản, Nghị định 166/2018/NĐ-CP của Chính phủ, phải báo cáo Bộ VHTTDL, UNESCO… theo đúng quy trình thì không biết đến bao giờ mới xong.
Tuy nhiên, trước mắt cần phải thống nhất xem sử dụng nguồn 89% phí tham quan vịnh Hạ Long trích lại cho TP Hạ Long hay nguồn vốn chi thường xuyên của tỉnh Quảng Ninh để sớm lập dự án.
Chìm thì vẫn phải... đợi
Theo nhận định của các cơ quan liên quan, từ nay đến khi Dự án đầu tư cải tạo, sửa chữa Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn và Dự án đầu sửa chữa, nâng cấp các nhà bè bảo tồn tại Cửa Vạn, Vung Viêng được phê duyệt sẽ là một khoảng thời gian rất dài.
Ngoài ra, do đây là các dự án đầu tư công nên các quy trình, thủ tục đấu thầu… sẽ mất thêm một khoảng thời gian nữa.
Theo báo cáo của Ban Quản lý vịnh Hạ Long, qua thời gian sử dụng và đặc biệt là do tác động của môi trường biển khắc nghiệt, nên hầu hết các hạng mục công trình ở cả 2 làng chài đều cơ bản xuống cấp nghiêm trọng.
Trong đó, toàn bộ các phần kết cấu dầm thép đỡ toàn bộ khối công trình phía trên đều bị nước biển ăn mòn, khiến các công trình nghiêng ngả, gây mất an toàn và ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan của Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long.
Vì thế, phải làm lại hoàn toàn, chứ không thể hỏng đâu sửa đó theo kiểu chắp vá. Tuy nhiên, theo một số nhà thầu xây dựng, nếu vẫn dùng sắt, thép cho các công trình dân dụng trên bờ để phần kết cấu dầm thép dưới nước thì các hạng mục công trình không tồn tại được lâu.
“Sắt, thép bình thường mà cho xuống biển thì chỉ vài năm là mục ruỗng. Nhìn vào các công trình ở làng chài Vung Viêng và Cửa Vạn thì biết. Tuy nhiên, sử dụng vật liệu tốt như thép làm tàu biển chẳng hạn thì đắt và không đúng tiêu chuẩn, quy định trong đầu tư công” - ông Nguyễn Hữu Việt - một nhà thầu xây dựng - cho biết.
Như Báo Lao Động đã phản ánh, một loạt các hạng mục công trình ở làng chài Vung Viêng và Cửa Vạn - những nơi được du khách quốc tế đặc biệt ưa thích - đang xuống cấp nghiêm trọng. Đặc biệt, tại làng chài Cửa Vạn, công trình Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn, do Chính phủ Na Uy tài trợ với số vốn khoảng 400.000USD, được đưa vào sử dụng năm 2007 và đến năm 2017 được sửa chữa, cải tạo, hiện siêu vẹo, nghiêng ngả.
Việc này không chỉ gây mất an toàn cho du khách, mà còn ảnh hưởng đến mỹ quan Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long.
