Mùa đốt nương ở Tây Bắc diễn ra vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4. Việc đốt lửa trên một diện tích lớn để dọn thực bì là tập quán phổ biến của người dân miền núi, tuy nhiên phương pháp này đã và đang gây ra những hệ quả rất lớn, ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống xã hội.
Theo ghi nhận của PV Báo Lao Động tại Tây Bắc, từ ngày 27.3 đến 7.4, tại nhiều khu vực ở Điện Biên, Sơn La, Lai Châu... chỉ số ô nhiễm không khí luôn ở ngưỡng có hại, thậm chí ở mức nguy hiểm cho sức khỏe con người.
Cụ thể, sáng 7.4, theo ghi nhận từ ứng dụng PAM Air (mạng lưới quan trắc môi trường không khí duy nhất tại Việt Nam phủ rộng tại 63 tỉnh, thành phố) thì tại phường Nam Thanh, TP Điện Biên Phủ có chỉ số chất lượng không khí (AQI) là 288. Còn tại phường Noong Bua có chỉ số AQI là 417 (ngày 27.3 chỉ số AQI tại đây là 419) - mức nguy hiểm.
Cũng trong thời điểm từ cuối tháng 3 đến nay, tại Điện Biên đã ghi nhận ít nhất 4 vụ cháy rừng, Sơn La ghi nhận 1 vụ. Theo các cơ quan kiểm lâm địa phương, tất cả các vụ cháy rừng đều rất khó xác định nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, nguyên nhân chung chung đượng đưa ra là "do sự bất cẩn của người dân".
Bên cạnh các vụ cháy rừng, ô nhiễm không khí trên diện rộng thì chính những người nông dân cũng đang trực tiếp gánh chịu những tai họa từ tập quán đốt nương như hiện nay.
Cụ thể, ngày 5.4, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Điện Biên tiếp nhận 2 bệnh nhân nhập viện trong tình trạng bị bỏng nặng từ các vụ đốt nương. Trong đó Thào Thị S (42 tuổi) bị bỏng toàn thân 80% và Thào Thị D (20 tuổi) bị bỏng trên 30%.
Cả 2 bệnh nhân là người trong cùng 1 gia đình (mẹ chồng và con dâu) tại bản Huổi Chạ 2, xã Nậm Vì, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên.
Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, chiều 4.4, 2 mẹ con đi đốt nương và đã bị ngã vào đám lửa đang cháy. Sau đó được người nhà đưa đến trung tâm y tế và được chỉ định chuyển lên tuyến trên. Đến sáng 7.4, bệnh nhân Thào Thị S vẫn đang phải thở máy và có tiên lượng xấu.
Cùng thời điểm, vào ngày 5.4, vợ chồng anh V.A.T và chị G.T.D ở bản Co Nghề A, xã Co Mạ, huyện Thuận Châu đi đốt nương. Trong khi anh T đốt từ phía dưới lên, chị D đốt từ trên xuống, do trời nắng gắt, gió mạnh nên ngọn lửa từ phía anh T đã bùng phát dữ dội và cháy ngược về phía chị D. Do ngọn lửa lan nhanh, chị D chạy không kịp nên đã bị lửa thiêu cháy.
Được biết, từ nhiều năm qua các cơ quan kiểm lâm cũng đã có nhiều giải pháp tuyên truyền, phổ biến các quy định về việc đốt nương. Theo đó người dân chỉ tiến hành đốt trước 7 giờ sáng và sau 5h chiều để hạn chế nguy cơ chắy rừng và khả năng phát tán tro bụi. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn không chấp hành dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc.
Ngày 6.4 UBND tỉnh Điện Biên cũng đã ban hành công điện yêu cầu tạm dừng các hoạt động xử lý thực bì bằng đốt lửa để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến môi trường và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, nếu không có chế tài đủ mạnh và sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan chức năng thì không ai có thể đảm bảo việc đốt nương tràn lan sẽ được kiểm soát.
