Đưa giáo dục kỹ năng sinh tồn, kỹ năng sống vào trường học

Đây chính là kỹ năng cần được ưu tiên nhất trong việc dạy dỗ và rèn luyện cho cho trẻ ngay từ độ tuổi mầm non, để trẻ tự bảo vệ mình trước những sự việc không ngờ, tiêu cực có thể xảy ra. Nhiều giáo viên và chuyên gia nhận định hy vọng việc giảng dạy kỹ năng sống trở thành một môn học chính khóa và được chú trọng trong các nhà trường.

Vượt qua cửa tử

Đầu tháng 7.2024, bị mắc kẹt trong trường học, 2 cháu bé bị mất tích tại Sa Pa (Lào Cai) đã duy trì sự sống bằng cách uống nước trong téc tại khu vực tầng tum. Khi bảo vệ và giáo viên đi kiểm tra thì nghe thấy có tiếng kêu cứu nên đã kịp thời cứu 2 cháu bé.

Gần đây nhất là trường hợp bé trai 6 tuổi đi lạc 5 ngày trong rừng sâu ở Yên Bái. Bé Đ.T.L cùng gia đình đi ăn Rằm tháng 7 tại nhà họ hàng cùng thôn. Đến chiều, bé cùng các anh, chị em trong họ sang bên kia con suối gần nhà chơi. Khi các anh, chị, em đang mải hái quả xoan rừng thì L đã rẽ lên khu vực trồng sắn gần đó. Bé L không xác định được phương hướng nên đi xa mãi vào rừng, rồi lạc đến các đồi nương. Đói thì bé hái lá cây, quả dại để ăn, khát thì uống nước suối, tới đâu thì ngủ vạ vật ở đó. Vì sống ở vùng rừng núi nên bé biết trái nào, lá nào có thể ăn được. Bé L được người dân tìm thấy trong tình trạng kiệt sức do đói và khát. Đây chỉ là 2 trong số hàng nghìn trường hợp đã được cứu sống nhờ có kỹ năng sinh tồn.

Thời gian gần đây, nhiều cha mẹ quan tâm hơn đến việc cho con trải nghiệm các trại hè hay rèn luyện những kỹ năng sinh tồn qua các khóa học, hoạt động ngoài trời. Nhưng như vậy liệu có đủ?

Cần thiết học tập kỹ năng sinh tồn

PGS.TS Phạm Hương Trà, Trưởng khoa Xã hội học và Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho rằng: Hiện nay, có khá nhiều trung tâm huấn luyện mở các khóa học kỹ năng sống, huấn luyện kỹ năng sinh tồn cho các em trải nghiệm rất nhiều cấp độ.

Việc thoát khỏi đám đông trong tình huống hỗn loạn, phòng vệ trong thiên tai hay phòng vệ những đối tượng xấu khả nghi tiếp cận… không chỉ cho các em nhận biết mà phải thực sự trải nghiệm, hình thành thói quen như một phản xạ, để khi gặp sự cố các em có thể chủ động đối mặt và thoát hiểm dễ dàng.

Dạy trẻ kỹ năng sinh tồn là việc cần làm sớm để mỗi đứa trẻ hình thành phản ứng phòng vệ cho bản thân. Đây chính là kỹ năng cần được ưu tiên nhất trong việc dạy dỗ và rèn luyện cho cho trẻ từ độ tuổi mầm non, rất cần thiết để các con tự bảo vệ trước những sự việc không ngờ, tiêu cực có thể xảy ra.

Cũng theo PGS.TS Phạm Hương Trà, việc trang bị các kỹ năng mềm trong đó có kỹ năng sinh tồn, kỹ năng thoát hiểm, kỹ năng tự bảo vệ bản thân,... đối với trẻ dưới 15 tuổi là vô cùng cần thiết. Hiện nay, nhiều trường học cũng có lồng ghép các nội dung này trong các hoạt động nhưng chủ yếu là ở các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm hoặc tự các gia đình bổ sung những kiến thức, bồi đắp các kỹ năng này cho con của mình vào giai đoạn các con được nghỉ học (thường là các khóa học tổ chức vào mùa hè).

Nhưng việc để trẻ có thể ghi nhớ những gì đã được dạy và xử lý được tình huống nếu xảy ra với bản thân mình thì việc trang bị các kiến thức này cần được diễn ra thường xuyên hơn, được nhắc lại đều đặn hơn. Sự kết hợp của phụ huynh và nhà trường trong việc trang bị cho con những kỹ năng sống cần được kết hợp nhuần nhuyễn và hiệu quả.

Bên cạnh gia đình, trường học là nơi các bé mầm non được dạy về kỹ năng sinh tồn ngay từ những buổi học đầu tiên. Việc rèn luyện và thực hành sớm cho trẻ chính là giúp trẻ tự bảo vệ bản thân trong xã hội công nghiệp nhiều nguy hiểm rình rập. Việc dạy trẻ kỹ năng sinh tồn tại trường mầm non được phụ huynh rất tâm đắc, vì ngày nay cha mẹ hầu hết đều bận rộn, không có nhiều thời gian để giáo dục con bài bản tại nhà.

Có nhiều kỹ năng sinh tồn cần trong cuộc sống nhưng có thể chỉ ra những kỹ năng sinh tồn cần phải học càng sớm càng tốt như giữ an toàn nếu bị lạc, ở nhà một mình, bơi lội, phản ứng với trường hợp khẩn cấp...