Cử tri tỉnh Quảng Ninh vừa có văn bản kiến nghị gửi Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch liên quan đến việc xin đưa cả 2 xã đảo là Ngọc Vừng và Thắng Lợi của huyện Vân Đồn ra khỏi ranh giới vùng đệm của Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long.
Theo các văn bản, bản đồ thì Di sản vịnh Hạ Long có ranh giới vùng đệm (vùng bảo vệ 2) bao trùm cả hai xã Ngọc Vừng và Thắng Lợi của huyện Vân Đồn. Trong khi đó, theo quy định thì các công trình xây trong vùng đệm của Di sản thế giới, bao gồm cả các công trình xây dựng công cộng và các công trình xây dựng nhà ở của nhân dân, đều phải có ý kiến đồng ý của Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch trước khi xây dựng.
Điều này rất bất cập, bởi theo các cử tri, muốn xây một ngôi nhà nhỏ cũng phải có văn bản xin ý kiến của các đơn vị liên quan và sau đó phải được sự đồng ý của Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch. Vì vậy, các cử tri kiến nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xem xét, rà soát, báo cáo cấp thẩm quyền điều chỉnh ranh giới vùng đệm Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long theo hướng đưa hai xã Ngọc Vừng, Thắng Lợi của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ra khỏi ranh giới vùng đệm di sản.
Theo bản đồ vịnh Hạ Long, khu vực lõi Di sản vịnh Hạ Long rộng 434 km2 trải dài từ TP.Hạ Long đến huyện Vân Đồn, còn vùng đệm di sản rộng khoảng 305 km2, trong đó hơn 242 km2 thuộc tỉnh Quảng Ninh và khoảng 64 km2 thuộc TP Hải Phòng.
Hầu hết các phường tại Hạ Long, như: Tuần Châu, Đại Yên, Hùng Thắng, Bãi Cháy, Hồng Hà, Hồng Hải, Hà Tu, Hà Phong đều có một phần diện tích nằm trong vùng đệm di sản, nhưng riêng 2 xã Thắng Lợi và Ngọc Vừng nằm trọn trong vùng đệm.
Từ nhiều năm qua, Quảng Ninh mong muốn điều chỉnh theo hướng thu hẹp vùng đệm vịnh Hạ Long để thuận lợi trong việc vừa bảo vệ di sản vừa phát triển kinh tế-xã hội.
Năm 2015, UBND tỉnh Quảng Ninh từng có văn bản báo cáo Bộ VHTTDL, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia về việc xin điều chỉnh ranh giới vùng đệm di sản vịnh Hạ Long sau những khó khăn, vướng mắc về việc triển khai các công trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, thời điểm đó, Bộ VHTTDL và Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia chưa thống nhất với đề xuất của Quảng Ninh.
Trong Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cũng đã đề cập tới việc điều chỉnh quy hoạch vùng đệm của vịnh Hạ Long để tiện cho việc quản lý và phát triển.
Được biết, UBND tỉnh Quảng Ninh đã thành lập Tổ công tác xây dựng đề án và đang hoàn thiện đề án, xin ý kiến các ngành liên quan để báo cáo Thủ tướng Chính phủ vấn đề này trong năm 2024.
Theo các chuyên gia về di sản, do vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới nên việc xác định lại ranh giới vùng đệm của di sản này còn phụ thuộc nhiều vào tổ chức của UNESCO. Cụ thể, theo Khoản 107 của bản Hướng dẫn thực hiện Công ước di sản thế giới thì những điều chỉnh hoặc hình thành vùng đệm sau khi đã ghi danh di sản vào Danh sách Di sản thế giới cần có sự chấp thuận của Ủy ban Di sản Thế giới theo quy trình áp dụng cho thay đổi ranh giới nhỏ. Việc xác định và hình thành vùng đệm sau khi Di sản được công nhận có thể coi như là thay đổi nhỏ về ranh giới.
