Nhiều thực tập sinh kỹ năng phải gánh khoản nợ rất lớn để có thể sang Nhật

Ngày 5.4, Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) phối hợp ILO và Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt Nam tổ chức Diễn đàn giao lưu phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Nhật Bản năm 2023 với chủ đề: Tối ưu hóa giao lưu nhân lực - Hướng đến tuyển dụng nhân sự theo tiêu chuẩn quốc tế.

Phát biểu tại diễn đàn, bà Ingrid Christensen - Giám đốc Văn phòng Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho biết, 10 năm qua, điểm đến của lao động di cư Việt Nam đã chuyển sang những nước có thu nhập cao và Nhật Bản nằm trong tốp những điểm đến này. Lao động có quốc tịch Việt Nam hiện đang chiếm tỉ lệ lớn nhất trong số lao động nước ngoài tại Nhật Bản (chiếm 25,4% trong số 1,82 triệu lao động nước ngoài đang làm việc tại Nhật Bản).  

Bà Ingrid Christensen nhấn mạnh, lao động di cư đã có đóng góp đáng kể đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam thông qua lượng kiều hối và trao đổi kỹ năng. Ước tính lượng kiều hối mỗi năm là 3 tỉ USD. Hơn nữa, nâng cao kỹ năng tay nghề của lực lượng lao động là ưu tiên của Việt Nam và lực lượng lao động di cư này có thể đóng góp vào mục tiêu trên.

Vẫn theo Giám đốc ILO tại Việt Nam, khảo sát gần đây của Tổng cục Thống kê Việt Nam với sự hỗ trợ của ILO cho thấy thực tế lao động từ Việt Nam phải trả 192 triệu đồng để có được công việc đầu tiên tại Nhật Bản. Điều này mâu thuẫn với tiêu chuẩn quốc tế về lao động di cư – theo đó đã nêu rõ: Người lao động hoặc người tìm việc không phải trả một khoản phí hoặc bất kỳ chi phí liên quan nào để đi làm việc ở nước ngoài.

Nghiên cứu của ILO đã nhiều lần cho thấy, việc người lao động phải chi trả các phí tuyển dụng sẽ làm tăng nguy cơ về lao động cưỡng bức. Việc phải chi trả phí tuyển dụng cao làm tăng nguy cơ bị tổn thương của người lao động khi họ phải trả các khoản nợ trong nhiều tháng và nhiều khi hằng năm.

Theo bà Ingrid Chriestensen, Việt Nam cần khẩn trương xóa bỏ cơ chế tuyển dụng thu phí, thúc đẩy vai trò của công đoàn, nghiệp đoàn để đảm bảo quyền lợi, sự công bằng cho người lao động và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.

Bà Ikeda Setsuko – Chủ tịch Hiệp hội Thân thiện Quốc tế Nhật Bản – cho biết, trong 28 năm bà làm việc trong một tổ chức quản lý của Nhật Bản, bà nhận thấy nhiều thực tập sinh kỹ năng phải gánh khoản nợ rất lớn để có thể sang Nhật.

“Để trở thành một thực tập sinh kỹ năng thì phải vay rất nhiều tiền để trả các khoản phí môi giới cho các bên trung gian và các khoản phí dịch vụ khác. Thực tế các khoản vay này có lãi suất rất cao” -  bà Ikeda Setsuko cho biết.

“Tôi tin rằng một xã hội già hoá của Nhật Bản sẽ rất cần các thực tập sinh kỹ năng và các công ty tại Nhật Bản sẽ hồi sinh nhờ nguồn lực này và việc giao lưu phát triển nhân lực giữa 2 nước ngày càng sâu sắc. Để thực hiện được điều này, điều quan trọng là đừng đẩy các thực tập sinh vào cảnh nợ nần, không khiến họ phải gánh nặng chi phí, không khiến họ phải rơi những giọt nước mắt; tạo môi trường để họ có thể thực hiện được giấc mơ của mình” – bà  Ikeda Setsuko nói.

Chủ tịch Hiệp hội Thân thiện Quốc tế Nhật Bản kỳ vọng vào sự hợp tác của các đơn vị giữa 2 nước nhằm thực hiện mục tiêu giao lưu nhân lực một cách bình đẳng và có lợi.