Hội chứng nghiện “lai”
“Lai” ở đây không phải là nút like (thích) trên facebook, mà là cách phiên âm ra tiếng Việt của từ live, nghĩa là phát trực tiếp. Nếu Live Stream tích hợp sẵn trên Facebook và bắt đầu ra mắt từ tháng 3.2016, thì Bigo Live là một ứng dụng độc lập xuất hiện gần như đồng thời. Cho đến thời điểm hiện tại, cả hai ứng dụng trên đều đang làm mưa làm gió trong cộng đồng người sử dụng, chủ yếu là giới trẻ. Một người khi phát live, tùy mức độ nổi tiếng, có thể “hút” tới cả trăm ngàn người theo dõi cùng lúc.
Dễ thấy, người nghiện live thường đưa lên mạng hầu hết những gì diễn ra trong ngày. Họ đưa cảnh đánh răng, tập thể dục, ăn uống, chải tóc, đi hát karaoke… Thậm chí, có người phát live cả lúc đang nằm truyền dịch trong bệnh viện. Có trường hợp, một người mắc chứng ngủ ngáy còn sạc điện thoại qua đêm để thu phát cảnh ngáy o o của mình.
Nguyễn Thị T.T. (sinh viên năm 3 Đại học Hà Nội), là một trường hợp như vậy. Mặc dù mỗi lần live của T. thường không quá 100 người theo dõi nhưng cô vẫn đắm mình live mỗi ngày. Nói về lý do để liên tục phát live, cô gái trẻ cho biết, cô thấy vui vì cảm giác được nhiều người theo dõi, dẫu kết quả học tập kỳ này không nhiều khả quan. “Mình là trung tâm, và mọi người vây xung quanh mình, thế là đủ” - T. chia sẻ. Vốn không dư giả gì, nhưng để phục vụ trang phục cho mỗi lần phát live, T. thậm chí đã lâm cảnh nợ nần.
Một người trẻ nghiện live khác là “nam thanh” Nguyễn T. Q. (nhân viên môi giới nhà đất). Lý do duy nhất để Q. đưa mình lên trên mạng mỗi ngày, đơn giản bởi cậu chàng tin mình rất đẹp trai, cùng thân hình “chuẩn men” và có nụ cười duyên. “Xấu khoe tốt che. Tôi không ép ai phải xem. Đó là lựa chọn tự do” - Q. đáp lại các lời chỉ trích.
 |
| Ngay cả ngủ cũng Live. Ảnh: HUYỀN TRÂN |
Đến “phơi” thân trên mạng
Không thể phủ nhận, Live Stream hay Bigo Live có một số điểm tích cực. Một số người dạy ngoại ngữ, dạy nấu ăn, dạy pha chế, tường thuật bóng đá, dạy trang điểm hay làm tóc… thu hút được đông đảo người theo dõi. Có người bán hàng trực tuyến phát live phục vụ người mua. Thế nhưng, số đó chỉ như “muối bỏ bể” so với những trò dị hợm đang mọc ra như nấm sau mưa trên nền tảng ứng dụng này.
Phổ biến nhất trong việc sử dụng các dứng dụng live hiện nay là màn khoe thân hòng kiếm tìm sự nổi tiếng. Ở mức độ vừa phải, một số cô gái trẻ có chút nhan sắc sẵn sàng ăn mặc thật mát mẻ “phơi” mình cả ngày trước camera điện thoại với mục đích duy nhất là lôi kéo được càng nhiều người like và xem trực tiếp càng tốt. Còn khán giả có thể xem video, nghe tiếng nói của người phát live, đọc comment của các khán giả khác đang trôi trên màn hình và gửi ý kiến của mình ở dạng text như đang chat.
Một cô gái trong bộ đồ hở hang cứ một ngày 2 lần phát live vào khung giờ cố định để đọc tiểu thuyết chương hồi, trung bình thu hút 13 nghìn người xem cùng cùng lúc. Chẳng mấy người quan tâm đến cô gái đọc truyện gì, vì tiếng được tiếng mất, nhưng mỗi lần cô gái vuốt tóc hay lật dở trang sách, thì biểu tượng like và trái tim lại bay ngập màn hình. Bởi đơn giản, lúc ấy khe áo hơi trùng xuống để lộ ra cả ngực.
Có cô thì kể chuyện cười, có cô thì đố vui hay chỉ trả lời các câu hỏi của người xem. Thế nhưng lần phát live nào cũng có từ vài nghìn đến vài chục nghìn người xem cùng lúc. Lý do rất đơn giản, cô nào cũng ăn mặc mát mẻ, giọng nói ngọt ngào, và đặc biệt hay “phơi” ra các bộ phận nhạy cảm. Tất nhiên, khi một cô gái đã mất công cả ngày “phơi” mình trên mạng, thì cũng đồng nghĩa kéo theo hàng chục nghìn người dùng khác gí mắt vào màn hình điện thoại để xem và bình luận, làm ảnh hưởng bê trễ đến việc học hành, làm ăn.
Cần các nhà quản lý vào cuộc
Ở mức độ cao hơn, có một thực tế đang diễn ra ngày một phổ biến là tình trạng “show hàng”, khoe thân một cách kệch cỡm. Các cô gái trẻ sẵn sàng trút bỏ xiêm y để lôi kéo thêm người theo dõi. Hai tài khoản facebook ưa “show hàng” là “T.N L.H” và “N.H S.L”, đáng báo động khi có cả trăm ngàn người theo dõi cùng lúc mỗi khi phát live. Mô-típ thường thấy của các tài khoản dạng này là đặt điều kiện để cởi đồ trong quá trình phát live.…
Trên ứng dụng Live Stream hay Bigo Live, ngoài ngồn ngộn những hình ảnh thân thể phản cảm, người dùng còn dễ dàng nhận thấy ngôn ngữ chat ở đây cũng rất thiếu văn hóa. Không khó để bắt gặp những bình luận thô tục về cơ thể của nhân vật chính hay những lời gạ gẫm, dụ dỗ mua bán dâm một cách công khai. Thậm chí, việc live “nóng” còn phổ biến đến mức trên facebook có hẳn một nhóm kín có tên “Săn gái đẹp live” với gần 17.000 thành viên trắng đêm chờ “show hàng” rồi lưu lại, chia sẻ hình ảnh, clip và “truy tìm” nhân thân của các cô gái đã “show”.
Một trong những tính năng của Bigo Live đó là cho phép người xem gửi tặng những món quà ảo như trái tim, xe hơi, gấu bông... để tăng điểm cho tài khoản người phát video. Điều đáng nói hiện nay đó chính là sự biến tướng của ứng dụng này. Chỉ cần cài đặt và đăng nhập vào Bigo Live, lập tức người dùng sẽ thấy chủ yếu là những khiêu gợi, sexy của các cô gái đập vào mắt.
Thế nhưng, Bigo Live vẫn còn có phần đỡ hơn Live Stream khi ứng dụng chủ lực của Facebook này khiến rất nhiều người phải xem các clip phản cảm một cách thụ động. Với việc mỗi live “nóng” có tới hàng ngàn like và share, sẽ không khó khi một ngày đẹp trời, một clip với những hình ảnh vô cùng phản cảm hiện trên tường của người sử dụng.
Chị Nguyễn Mai Hòa (43 tuổi, Hà Nội) một người sử dụng facebook và cũng là phụ huynh của hai cậu con trai đang tuổi mới lớn bức xúc: “Tôi không hề có ý định và không bao giờ muốn xem những clip kinh khủng này. Nhưng do người dùng khác chia sẻ nên thường xuyên bị đập vào mắt. Tần suất nhiều nhất vào lúc sau 22h tối. Cả hai con tôi đều có facebook. Tôi rất lo lắng lắng mà không biết phải làm thế nào”.
Cũng giống chị Hòa, anh Cao Văn Tuân (36 tuổi, Hà Nội), thậm chí còn tỏ ra bực tức hơn bởi liên tục bị đập vào mắt các clip “nóng” giả lập. Theo anh Tuân, không làm live, nhiều tài khoản facebook muốn tăng lượng theo dõi đã giả lập cả những cảnh này. Tức là họ sử dụng một đoạn clip quay sẵn và vờ như phát trực tiếp.
Lo lắng của chị Hòa hay anh Tuân rõ ràng là không phải không có cơ sở. Với trào lưu “phơi” thân thông qua phát live ngày càng nở rộ, thiết nghĩ đã đến lúc, các nhà quản lý cần vào cuộc, nhanh chóng đặt ra quy định về sử dụng live stream để bảo đảm dùng đúng mục đích, mang lại hiệu quả tích cực cho cộng đồng.
