Dinh thự Hoàng A Tưởng tại thị trấn Bắc Hà được xây dựng từ năm 1914, hoàn thành năm 1921 với lối kiến trúc Á - Âu. Đây là dinh thự của hai cha con Hoàng Yến Chao, Hoàng A Tưởng người dân tộc Tày, cai trị một vùng có đến 70% là dân tộc H'Mông nên vẫn thường được dân gọi là “Dinh thự vua Mèo”.
Do trước đây đã có thời gian tiếp xúc với gia đình họ Hoàng nên ông Vàng Văn Lẩu (sinh năm 1930) hiểu khá rõ về kiến trúc dinh Hoàng A Tưởng. Theo đó, nhà chính giữa là do kiến trúc sư người Trung Quốc xây dựng, còn dãy nhà phía hai bên do kiến trúc sư Pháp thực hiện. Về màu sơn, Dinh thự được sơn màu vàng trắng (trắng chủ đạo). Khuôn viên dinh thự khá rộng rãi, trồng nhiều cây xanh. Xung quanh dinh thự có hàng rào bằng nứa và tháp canh...
“Việc tôn tạo, tu sửa công trình cần nghiên cứu kỹ lịch sử, văn hóa, sự độc đáo để gia tăng giá trị kiến trúc công trình; đặc biệt cần tái hiện sinh động cuộc sống của gia tộc họ Hoàng”, nguyên Bí thư Huyện ủy Bắc Hà nhấn mạnh.
Ông Lý Quang Cấn - một người cao niên ở thị trấn Bắc Hà - cũng chia sẻ: Dãy nhà 2 bên ngoài là vợ Hoàng Yến Chao sinh sống; dãy chính giữa bên trong là khu nhà ở, nhà làm việc của Hoàng Yến Chao. Cửa vào dinh thự khá dày (hơn 3 đốt ngón tay), khu vực vòm cửa sơn nhiều màu khác nhau, mặt tiền dãy nhà chính có nhiều hoa văn cầu kỳ, đẹp mắt…
“Tôi đề nghị quá trình tôn tạo cần khôi phục lại một số kiến trúc đã mất trước đây. Quá trình sơn sửa cố gắng tiệm cận như hiện trạng kiến trúc ban đầu của dinh thự”, ông Cấn nói.
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cũng đã đề xuất một số giải pháp trong việc thực hiện tu bổ, cải tạo kiến trúc cảnh quan.
Quan điểm chung cho rằng, việc tôn tạo phải đảm bảo yếu tố lịch sử, văn hóa và đặc biệt là sự đồng thuận của người dân để dinh Hoàng A Tưởng tiếp tục là điểm nhấn du lịch, văn hóa khi du khách đến tham quan, trải nghiệm tại huyện Bắc Hà.
Cuối năm 2023, dinh thự Hoàng A Tưởng bắt đầu được trùng tu, tôn tạo theo quyết định của tỉnh Lào Cai với kinh phí gần 12 tỉ đồng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2025.
Tháng 3.2024, khi công nhân bắt đầu sơn bên ngoài các tòa nhà với màu chủ đạo vàng nhạt, trắng và hồng phấn đã nhận nhiều phản ứng trái chiều của dư luận.