Những “ví dụ vàng”
Năm 2024, tiếp nối chuỗi sự kiện được cho là thành công, đúng hướng ấy, chương trình “Du lịch, điện ảnh, thể thao - Tự hào bản sắc Việt” lại khuấy động không khí lễ hội Quy Nhơn, Bình Định những ngày đầu tháng 9.
Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông cho biết: “Sự kết hợp giữa công nghiệp điện ảnh và công nghiệp không khói có vai trò quan trọng trong tiến trình xây dựng văn hóa, phát triển kinh tế. Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa xác định mục tiêu đóng góp 7% GDP vào năm 2030, trong đó, điện ảnh khoảng 250 triệu USD (phim Việt 125 triệu USD); du lịch văn hóa chiếm 15 - 20% doanh thu từ du khách”.
Tại Hội thảo “Du lịch, điện ảnh, thể thao: Kiến tạo tương lai - đường dài chung bước” diễn ra ở Bình Định, nhiều cuộc hôn phối hoàn hảo giữa phim ảnh và du lịch được dẫn làm ví dụ. Phim “Trái tim dũng cảm” (Braveheart, 1995) sau 1 năm công chiếu giúp lượng khách đến Wallace Monument, Scotland, địa danh được chọn làm bối cảnh, tăng vọt 300%. Khách sạn The Crown, Amersham, Vương quốc Anh, kín chỗ ít nhất trong 3 năm sau “Bốn đám cưới, một đám ma” (Four Weddings and a Funeral, 1994). Với Harry Potter, khách đến các địa danh chuyện phim đi qua tăng trưởng từ 50% trở lên.
Ở Việt Nam là “Chuyện của Pao”, “Đông Dương”, “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, “Kong - đảo đầu lâu”… Thực tế trên, khiến không ít địa phương háo hức muốn ghi tên vào danh sách những cơ duyên viên mãn.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Lâm Hải Giang thiết tha mời gọi: “Nhiều bối cảnh đang chờ các đoàn làm phim khám phá, sáng tạo ra những tác phẩm điện ảnh hấp dẫn về vùng đất giàu truyền thống văn hóa lịch sử với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, con người thượng võ, thân thiện, mến khách”.
Cuối sự kiện, Bình Định ký ghi nhớ hợp tác 4 dự án làm phim với Bảo Phúc Media, Minh Dofilm, HK film, Công ty CP Giải trí Sidus And Tue.
Bước khởi đầu
Nói tiếp trường hợp Bình Định. Từ tài nguyên thiên nhiên đến di sản văn hóa - lịch sử, đây là mảnh đất lý tưởng khơi nguồn cảm hứng sáng tạo. Trong quá khứ, từng có một số phim ảnh “mượn” bối cảnh văn hóa Champa, kinh đô Đồ Bàn, thành Hoàng Đế, hưng phế triều Tây Sơn làm điểm tựa, nhưng, như ông Giang thừa nhận: “Bình Định chưa có nhiều dấu ấn”.
Bối cảnh nghệ thuật trong điện ảnh không phải thứ “mì ăn liền” dọn sẵn. Phim bom tấn “Chúa tể của những chiếc nhẫn” mang lại cho New Zealand 6 tỉ USD doanh thu du lịch giai đoạn 1999 - 2004. Nhưng để trở thành bài học thành công, đạo diễn Peter Jackson và nhà sản xuất phải đầu tư 500 triệu USD, cải tạo một phần khu trang trại 500ha thành phim trường Hobbiton lừng lẫy. Ở “Kong - đảo đầu lâu”, khâu đầu tư cảnh quay tại Quảng Ninh, Ninh Bình, Quảng Bình cũng kỳ công, tốn kém.
Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam Đỗ Lệnh Hùng Tú nhấn mạnh vai trò chất lượng kịch bản, tài năng, sự rung cảm, thấu hiểu của nghệ sĩ. Charlie Nguyễn thẳng thừng hơn: “Ý nghĩa câu chuyện, cảm xúc của diễn viên mới đi vào lòng khán giả, chứ không chỉ những cảnh quay. Cái chạm của khán giả bao giờ cũng là cảm xúc. Sự phát triển và công nghệ AI có thể thay thế bối cảnh nhưng cảm xúc thì không”.
Ông Đào Mỹ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, nơi du lịch đại thắng nhờ “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, nơi ban hành cả bộ chỉ số thu hút các đoàn làm phim, kiến nghị được sử dụng ngân sách cho hoạt động quảng bá, phát hành.
Danh mục công việc cần khai phá còn bề bộn, như Thứ trưởng Tạ Quang Đông tóm tắt: “Cần tiếp tục xây dựng quy định cụ thể để lượng hóa chính sách, như ưu đãi thuế, vay vốn lãi suất thấp; triệt để bãi bỏ giấy phép con; hỗ trợ địa điểm quay, lưu trú cho đoàn làm phim…”.
