Sáng tạo là nguồn tài nguyên vô tận
Cuối tháng 10.2023, Ban Thư ký Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO đã xác nhận Hội An và Đà Lạt là đại diện tiếp theo của Việt Nam chính thức là thành viên của Mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO. Trong đó, Hội An trên lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian và Đà Lạt là lĩnh vực âm nhạc.
Quảng Nam có gần 50 ngành nghề thủ công đang hoạt động sôi nổi, như nghề mộc, nghề gốm, nghề làm đèn lồng, nghề làm tre dừa, may mặc, làm đồ da...
Những ngành nghề này không phải riêng có ở Hội An. Nhưng, tại phố cổ này, người dân, doanh dân đã làm mới, sáng tạo để nâng tầm giá trị, tạo ra thu nhập lớn cho gia đình, cộng đồng.
Cũng là lồng đèn, nhưng lồng đèn Hội An khác biệt, từ chất liệu vải, khung sườn, hình dáng, cách chế tác, sử dụng... cho đến cách bán buôn.
Bởi vậy, làng nghề lồng đèn đã sống tốt. Xuất khẩu lồng đèn thu lại hàng trăm tỉ đồng mỗi năm. Trong đó "xuất khẩu tại chỗ" (du khách nước ngoài mua tại Hội An để mang về nước) hàng chục tỉ đồng.
Cũng là may mặc, nhưng may nhanh thì chỉ riêng có ở Hội An. Khác biệt, độc đáo, du khách thích thú khi trải nghiệm đã khiến ngành hàng này phát triển rực rỡ, trở thành sản phẩm bội thu bên cạnh du lịch. Đó là sáng tạo.
Ở lĩnh vực nghệ thuật dân gian như Bài Chòi - vốn có nguồn từ Bình Định, nhưng khi có mặt tại Hội An, Bài Chòi diễn xướng sinh động, hấp dẫn bởi thay đổi ca từ, biến tấu giai điệu và tổ chức linh hoạt. Trong đó phần tương tác với người xem, người chơi vui nhộn... Vì vậy, trở thành sản phẩm du lịch động đáo. Đó là cách làm mới những giá trị cũ, là sáng tạo.
Nhiều nơi sáng tạo thì Việt Nam sẽ trở thành quốc gia sáng tạo
Nó cũng giống như các không gian âm nhạc trên thành phố sương mù Đà Lạt. Các chương trình âm nhạc Phố Bên Đồi, Lululola, Mây Lang Thang... là nhưng không gian âm nhạc đặc trưng, mới lạ, tạo cho du khách, khán thính giả một trải nghiệm khác biệt, nhiều cảm xúc.
Ngoài ra, các sáng kiến như di sản âm nhạc của tương lai, nghiên cứu, lưu trữ có hệ thống kho tàng kiến thức và thực hành âm nhạc truyền thống của các nhóm dân tộc Đà Lạt với sự nghiên cứu của cộng đồng.
Nâng cao năng lực và kỹ năng mềm cho cộng đồng về bối cảnh phát triển đương đại, kể chuyện, khả năng diễn xướng và thử nghiệm sáng tạo từ chất liệu âm nhạc truyền thống giới trẻ.
Giáo dục âm nhạc vì cộng đồng được thực hiện xuyên suốt nhằm cải thiện hệ thống giáo dục đào tạo âm nhạc của Đà Lạt; hợp tác với các nhạc viện, học viện âm nhạc…
Các chương trình hòa âm Cồng chiêng Đông Nam Á hằng năm diễn ra trong 4 ngày. Thanh âm của đại ngàn, là dự án hợp tác giữa Đà Lạt và các thành phố âm nhạc trong mạng lưới UCCN đặc biệt là các thành phố khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Festival âm nhạc quốc tế LangBiang...
Đó chính là lý do Hội An và Đà Lạt đã được xác nhận là thành viên của Mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO.
Trong thời đại ngày nay, tài nguyên thiên nhiên dồi dào, vị trí địa lí thuận lợi và tiếng tăm từ quá khứ không còn đóng vai trò quyết định tới sự hưng thịnh của một địa phương hay quốc gia.
Thay vào đó, nền tảng cho sự phát triển của mọi người dân, mọi địa phương, thành phố là tính sáng tạo. Không ngẫu nhiên mà Đảng, Nhà nước đều có những Nghị quyết riêng, hướng tới nền công nghiệp sáng tạo - công nghiệp văn hóa.
Mục tiêu là xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động sáng tạo, thu hút lực lượng lao động sáng tạo, làm ra các sản phẩm sáng tạo.
Từ thực tế của các thành phố sáng tạo cho thấy, nếu biết tận dụng sự sáng tạo từ mọi lớp người trong xã hội, tạo nên bản sắc riêng biệt và độc đáo thì không chỉ có Hà Nội, Hội An, Đà Lạt tham gia mạng lưới các thành phố sáng tạo, mà Việt Nam sẽ trở thành quốc gia sáng tạo.
